Γνωστή είναι σε όλους σας η ιστοριούλα με τον Ναστραντίν Χότζα.
Πήγε, που λέτε, μια φορά ένα χωρικός σε απελπισία και του είπε:
— Χότζα μου, ζούμε σε μια μικρή καλύβα, εγώ η γυναίκα μου και τα τρία παιδιά μου. Είμαστε πολύ στενόχωρα. Κάνε κάτι να νοιώσουμε καλύτερα…
Ο Χότζας του πρότεινε τότε να βάλει μέσα στην καλύβα του – όπου ήδη πέντε άτομα ασφυκτιούσαν – και το… σκύλο!
— Μα Χότζα μου…
— Κάνε αυτό που σου λέω. Κι έλα να μου πεις…
Την άλλη μέρα ήλθε ο άνθρωπος απελπισμένος.
— Χότζα μου, έβαλα και το σκύλο, όπως μου είπες, αλλά τα πράγματα έγιναν χειρότερα…
— Ωραία, του απαντάει ο Χότζας. Τώρα βάλε και τις κότες!
— Μα Χότζα μου…
— Κάνε αυτό που σου λέω. Κι έλα να μου πεις…
Πήγε ξανά ο χωρικός σε απόγνωση.
— Τα πράγματα Χότζα μου έγιναν πολύ χειρότερα τώρα που βάλαμε, εκτός από το σκύλο και τις κότες…
— Ωραία, του απαντάει ο Χότζας, τώρα βάλε και το γαιδουράκι σου μέσα…
— Μα Χότζα μου…
— Κάνε ό,τι σου λέω. Κι έλα μετά να μου πεις…
Την επομένη πήγε ο χωρικός σχεδόν κλαίγοντας.
— Ζούμε τη φρίκη, Χότζα μου…
— Ωραία, του λέει ο Χότζας, τώρα βάλε μέσα στην καλύβα και το… γουρούνι! Κι έλα μετά να μου πεις…
Την επομένη πήγε ο χωρικός αλαφιασμένος.
— Ζούμε σε μια Κόλαση! Πέντε άτομα, ο σκύλος, οι κότες, το γαϊδούρι και το γουρούνι μέσα σε μια καλύβα…
— Ωραία του λέει ο Χότζας. Τώρα βγάλε το σκύλο. Κι έλα να μου πεις.
Την άλλη μέρα ήλθε ο χωρικός κι ήταν ακόμα ζορισμένος. Αλλά κάπως καλύτερα…
— Τώρα βγάλε και τις κότες, του λέει ο Χότζας. Κι έλα πάλι να μου πεις.
Την επομένη πάει ο χωρικός, αρκετά ανακουφισμένος.
— Βγάλε και το γαϊδουράκι, του λέει ο Χότζας. Κι έλα πάλι αύριο…
Την άλλη μέρα πάει ο άνθρωπος αλλαγμένος. Ένοιωθε πια αρκετά καλύτερα, αν και όχι εντελώς καλά.
— Τώρα βγάλε και του γουρούνι, του λέει ο Χότζας. Κι έλα να μου πεις.
Την άλλη μέρα πάει ο χωρικός καταχαρούμενος:
— Επιτέλους, Χότζα μου, τώρα νοιώθουμε πολύ καλά. Σε ευχαριστούμε πολύ.
Συμπέρασμα: Τους έκανε τη μίζερη ζωή τους χειρότερη, κι ύστερα ακόμα χειρότερη, κι ύστερα ανυπόφορη. Και μετά άρχισε να τους βελτιώνει λίγο-λίγο. Όταν τους επέστρεψε στο αρχικό σημείο, η πρωτινή μιζέρια τους φάνηκε… ανείπωτη ευτυχία!
Αυτή η παραδοσιακή ανατολίτικη θυμοσοφία, είναι πολύ σημαντικό δίδαγμα που εφαρμόζεται στη σύγχρονη τεχνική των διαπραγματεύσεων.
* Πριν καθίσεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων – ή πριν κορυφώσεις τις απειλές προκειμένου να λύσεις μια διμερή διαφορά – αυξάνεις συνεχώς τις απαιτήσεις σου. Δηλαδή ζητάς αρχικά πολύ περισσότερα απ’ όσα επιδιώκεις να πάρεις στο τέλος…
Όταν αρχίσει η «διελκυστίνδα» της διαπραγμάτευσης, ζητάς κάθε φορά «ανταλλάγματα» για να παραιτηθείς από κάποια από τα… «παραπανήσια» που ζητάς. Κι αν πάρεις ανταλλάγματα, εγκαταλείπεις μια-μία τις «υπερβολικές» απαιτήσεις σου. Στο τέλος έχεις βρεθεί εκεί που ήθελες, έχεις πάρει όλα όσα επιδίωκες, και η άλλη πλευρά είναι πολύ… «ευχαριστημένη», που απέφυγε τα πολύ χειρότερα.
Χώρια που όλοι οι τρίτοι «μεσολαβητές» σε συγχαίρουν για την «ευελιξία» που επέδειξες (να παραιτηθείς από τα παραπανήσια που ζήταγες προκειμένου να πάρεις όλα όσα ήθελες!)
Μ’ άλλα λόγια κάνεις τη ζωή του άλλου πολύ πιο δύσκολη κι ύστερα τον απαλλάσσεις από τις υπερβολικές απαιτήσεις σου για να σου δώσει ακριβώς όλα όσα ήθελες (κι αρνιόταν να σου τα δώσει πριν καθίσετε στο τραπέζι…)
Όπως ακριβώς ο Ναστρεντιν Χότζα έκανε «πανευτυχή» τον χωρικό, όταν τον επέστρεψε στην αρχική μιζέρια του…
Που «κολλάει» αυτό με τα δικά μας;
Οι Τούρκοι σήμερα απειλούν την κυριαρχία των ελληνικών νησιών στο Ανατολικό Αιγαίο, και μας σέρνουν υπό τις απειλές μιας πολεμικής σύγκρουσης («θα έλθουν νύχτα» μας απειλούν!) να εκχωρήσουμε μεγάλο μέρος των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο, προκειμένου να κρατήσουμε την κολοβωμένη κυριαρχία στα νησιά μας.
Δηλαδή στο τέλος αυτής της ιστορίας, στην κορύφωση αυτής της κλιμάκωσης, όπως μας τη στήνουν, εμείς θα κρατήσουμε κάτι που έτσι κι αλλιώς είναι δικό μας (την κυριαρχία στα ΕΛΛΗΝΙΚΑ νησιά, που όμως τώρα θυμήθηκαν να αμφισβητήσουν)
και θα τους έχουμε δώσει κάτι που επίσης είναι δικό μας (τεράστια έκταση κυριαρχικών δικαιωμάτων ΑΟΖ, στην Ανατολική Μεσόγειο),
αλλά και ελαφρώς μειωμένη κυριαρχία στα νησιά μας (αν έχουμε δεχθεί να τα αποστρατιωτικοποιήσουμε ή αν έχουμε αποδεχθεί – κόντρα στις ρητές προβλέψεις του Δικαίου της Θάλασσας – ότι τα νησιά δεν έχουν πλήρη «επήρεια» σε θαλάσσιες ζώνες.
Δηλαδή στήνουν ένα σκηνικό, όπου αυτοί στο τέλος θα έχουν κερδίσει τα πάντα από μας κι εμείς θα ανασάνουμε με «ανακούφιση», που καταφέραμε να γλιτώσουμε κάποια απ’ όσα επί πλέον μας ζητούσαν…
Αυτό το σκηνικό στήνεται (για όσους δεν το έχουν καταλάβει ακόμα)…
Κι αυτό πρέπει να αποτρέψουμε!
— Γιατί αυτά που θα μας πάρουν είναι ουσιαστικά το μεγαλύτερο μέρος του ενεργειακού πλούτου στην Ανατολική Μεσόγειο…
— Είναι ακόμα η τεράστια θαλάσσια περιοχή που συνδέει την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα με την Κύπρο. Και την οποία ο επίσημος Χάρτης που εξέδωσε η Commission το 2015 με τίτλο ΕU and Ocean Governance τον παρουσιάζει ως «ευρωπαϊκή ΑΟΖ»! Δηλαδή αποδέχεται ότι η Ελληνική και η Κυπριακή ΑΟΖ ενώνονται! (Όπως ακριβώς προβλέπει και ο Χάρτης της Σεβίλλης).
Δηλαδή η Τουρκία θα έχει καταφέρει να ακρωτηριάσει τον εθνικό μας χώρο και να υφαρπάξει τον πλούτο του.
Διπλό πλήγμα για την Ελλάδα: και πλουτοπαραγωγικό και γεωπολιτικό.
Κι όλα αυτά χωρίς να ρίξει τουφεκιά η Τουρκία.
Γι’ αυτό εμείς πρέπει να επιμένουμε όχι μόνο στο Διεθνές Δίκαιο εν γένει, αλλά στο Διεθνές Δίκαιο της ΘΑΛΑΣΣΑΣ του 1982!
Προγενέστερες ρυθμίσεις όπως του 1958, αλλά και αποφάσεις των διεθνών δικαστηρίων που έβγαναν πριν το σύγχρονο Δίκαιο της Θάλασσας γίνει «εθιμικό», δεν ευνοούσαν τόσο πολύ τις ελληνικές θέσεις. Αλλά μετά το 1995, δηλαδή μετά που έγινε «εθιμικό» το Δίκαιο της Θάλασσας, τα κυριαρχικά δικαιώματα, δηλαδή η «επήρεια» σε θαλάσσιες ζώνες, ΟΛΩΝ των ελληνικών νησιών αναγνωρίζονται πλήρως! Και γι’ αυτό η υπεράσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων προϋποθέτει την επίκληση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας (όχι του Διεθνούς Δικαίου έτσι γενικά…
Αλλά εμείς στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας δεν επιμένουμε πολύ ακόμα. Αφήνοντας στην Τουρκία (και σε διάφορους επίδοξους «μεσολαβητές») την «ελπίδα» ότι μπορούμε υπό το βάρος της κλιμακούμενης απειλής να απεμπολήσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Πράγμα που θα σήμαινε ότι θα αποδυναμώσουμε τελικά και την κυριαρχία μας (γιατί κυριαρχία χωρίς κυριαρχικά δικαιώματα είναι «ακρωτηριασμένη» κυριαρχία).
Κι ακόμα το κρίσιμο εδώ είναι η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) – όχι τα 12 μίλια.
Για τρείς λόγους:
— Πρώτον, γιατί η ΑΟΖ είναι τεράστια σε σχέση με την αιγιαλίτιδα ζώνη των 12 μιλίων (δηλαδή έξη μίλια παραπάνω απ’ όσα ήδη έχουμε)!
Και το μεγαλύτερο μέρος των πιθανών αποθεμάτων υδρογονανθράκων στην περιοχή αυτή βρίσκονται στην ΑΟΖ ελληνικής δικαιοδοσίας, όχι στη στενή ζώνη των 12 μιλίων από τις ακτές μας.
— Δεύτερον, διότι αν ανακηρύξουμε 12 μίλια, αλλά δεν ανακηρύξουμε ΑΟΖ, τότε η Τουρκία μπορεί να κάνει γεωτρήσεις στα 12,5 μίλια από τις ελληνικές ακτές ΕΝΤΟΣ της ΑΟΖ ελληνικής δικαιοδοσίας. Δηλαδή να μας πάρει ό,τι ακριβώς θέλει, κι ό,τι έχει σημασία – κι εμείς να είμαστε και… «ευχαριστημένοι» από πάνω, που πετύχαμε 6 μίλια παραπάνω από τις ακτές μας, αλλά έχουμε χάσει τα πάντα από εκεί και πέρα!
— Τρίτον, γιατί αν ανακηρύξουμε την ΑΟΖ μας στη Ανατολική Μεσόγειο, μπορούμε να κάνουμε και τα επόμενα βήματα:
Να πάμε αμέσως και να οριοθετήσουμε με την Κύπρο. Χωρίς πρόβλημα.
Να οριοθετήσουμε και το υπόλοιπο της ΑΟΖ με τη Αίγυπτο, όπως η Αίγυπτος έχει αναλάβει την υποχρέωση (ήδη από τον Νοέμβριο του 2014), να οριοθετήσει μαζί μας και με την Κύπρο – χωρίς να αναφέρεται στην Τουρκία!
Και τέλος να εξηγήσουμε στην διεθνή κοινότητα, ότι με την Τουρκία δεν έχουμε τίποτα να «οριοθετήσουμε» στην περιοχή νοτίως ή ανατολικά της Κρήτης, γιατί εκεί οι «απέναντι» και οι «παρακείμενες» χώρες είναι η Λιβύη, η Αίγυπτος και η Κύπρος.
Η Τουρκία επιμένει να διεκδικεί ολόκληρη τη θαλάσσια περιοχή, γιατί θεωρεί ότι κανένα από τα νησιά μας δεν έχει ΑΟΖ, ούτε το σύμπλεγμα Καστελόριζου, ούτε τα νότια Δωδεκάνησα, ούτε καν η Κρήτη και η Κύπρος!
Αλλά το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας λέει τα ακριβώς αντίθετα…
— Τα δώδεκα μίλια μπορούμε να τα ανακοινώσουμε ΜΕΤΑ από την ανακήρυξη της ΑΟΖ για να βελτιώσουμε κάπως τις «γραμμές βάσης» για την οριοθέτηση με Αίγυπτο και Λιβύη.
* Όλα αυτά είναι κινήσεις που ενισχύουν τις ελληνικές θέσεις, χωρίς να μπορούν να θεωρηθούν «προκλήσεις» από την Τουρκία.
Η ανακήρυξη της ΑΟΖ γίνεται μονομερώς, έτσι κι αλλιώς. Με ταυτόχρονη πρόσκληση προς τα όμορα κράτη για οριοθέτηση.
Η ανακήρυξη της ΑΟΖ δεν προσκρούει σε casus belli από την πλευρά της Τουρκίας (ενώ για την ανακήρυξη των 12 μιλίων στο Αιγαίο η Τουρκία έχει προειδοποιήσει με Πόλεμο, πράγμα που είναι παράνομο έτσι κι αλλιώς, αλλά για την ανακήρυξη ΑΟΖ δεν έχει τολμήσει να προειδοποιήσει με casus belli.)
Μετά απ’ όλα αυτά μπορούμε να δημοσιεύσουμε τους διεθνείς Χάρτες που προβλέπουν τα όρια της Ελληνικής ΑΟΖ βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, χάρτες που η Τουρκία ήδη παραβιάζει (π.χ. με το Τουρκολυβικό), αλλά η Ελλάδα δεν έχει τολμήσει ακόμα να επικαλεστεί!
Κι έτσι η διεθνής κοινότητα δεν θα μιλάει πλέον για προκλήσεις της Τουρκίας σε «αμφισβητούμενα» ύδατα…
Διότι η Ελλάδα θα τα έχει ήδη ανακηρύξει, θα τα έχει οριοθετήσει με κάποια όμορα κράτη και θα έχει επικαλεστεί τους χάρτες τρίτων «ουδέτερων» οργανισμών.
* Έτσι, η Τουρκία δεν θα ελπίζει πλέον να μας αρπάξει τα πάντα δια του εκφοβισμού. Θα έχει πετύχει το αντίθετα αποτέλεσμα: Θα μας έχει αναγκάσει να διεκδικήσουμε επιτέλους, αυτά που το Διεθνές Δίκαιο αναγνωρίζει ως «δικά μας».
Και αν σπρωχτούμε σε κάποια «διαπραγμάτευση» – για να αποφευχθεί η σύγκρουση ή μετά από σύντομο «επεισόδιο» – θα ξεκινάμε με τα «μέγιστα», όχι με το… «τίποτα» από την πλευρά μας!
Και η Τουρκία τότε θα καταλάβει ότι αν επιμείνει, πρέπει να προκαλέσει ανοιχτά και στη συνέχεια να αντέξει την ελληνική «απάντηση» και στον αέρα και στη θάλασσα. Την ώρα που αεροπορία της υστερεί σοβαρά και στη θάλασσα δεν υπερέχει (αν συμπεριλάβουμε και τα υποβρύχια). Οπότε το ρίσκο που παίρνει είναι τεράστιο.
(Τέλος, μια ήττα του καθεστώτος Ερντογάν μπορεί, αυτή τη στιγμή, να βολεύει πολλούς εκτός Ελλάδος. Αντίθετα μια ήττα – αποσταθεροποίηση της Ελλάδας, δεν βολεύει κανένα).
ΥΓ. Όταν όλοι συμφωνούν πλέον – εντός κι εκτός Ελλάδας – ότι μια σύγκρουση των δύο χωρών είναι πια «πιθανή» (για πολλούς λόγους), δεν έχει νόημα να την… «απευχόμαστε».
Έχει νόημα να προετοιμαζόμαστε να αιφνιδιάσουμε τον αντίπαλο και να κερδίσουμε περισσότερα απ’ όσα μας υπολογίζουν.
Όπως έχει στηθεί το σκηνικό, με επιτιθέμενη την Τουρκία, ακόμα και μια «ισοπαλία» στα σημεία, θα είναι «μεγάλη επιτυχία» για την Ελλάδα.
Χώρια που, αν η Ελλάδα κινηθεί σωστά, μπορεί να επιτύχει κάτι παραπάνω από απλή «ισοπαλία στα σημεία».
Μπορεί!
Μένει να το θελήσει κι όλα. Κι ύστερα να το αποφασίσει…
Του Θανάση Κ.