Τρομακτική ανακάλυψη. Η σκοτεινή ενέργεια μπορεί να μην είναι αυτό που φαίνεται, λένε οι επιστήμονες
Μακρινοί, αρχαίοι γαλαξίες δίνουν τώρα στους επιστήμονες περισσότερες υποδείξεις ότι μια μυστηριώδης δύναμη που ονομάζεται σκοτεινή ενέργεια μπορεί να μην είναι αυτό που νόμιζαν.
Οι αστρονόμοι γνωρίζουν ότι το σύμπαν απομακρύνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό και προβληματίζονται εδώ και δεκαετίες σχετικά με το τι θα μπορούσε ενδεχομένως να επιταχύνει. Θεωρούν ότι παίζει μια ισχυρή, σταθερή δύναμη, μια δύναμη που ταιριάζει καλά με το κύριο μαθηματικό μοντέλο που περιγράφει πώς συμπεριφέρεται το σύμπαν. Αλλά δεν μπορούν να το δουν και δεν ξέρουν από πού προέρχεται, έτσι το αποκαλούν σκοτεινή ενέργεια.
Είναι τόσο αχανές που θεωρείται ότι αποτελεί σχεδόν το 70% του σύμπαντος — ενώ η συνηθισμένη ύλη, όπως όλα τα αστέρια και οι πλανήτες και οι άνθρωποι αποτελούν μόλις το 5%.
Όμως τα ευρήματα που δημοσιεύθηκαν νωρίτερα φέτος από μια διεθνή ερευνητική συνεργασία περισσότερων από 900 επιστημόνων από όλο τον κόσμο προκάλεσαν μια μεγάλη έκπληξη. Καθώς οι επιστήμονες ανέλυσαν τον τρόπο με τον οποίο κινούνται οι γαλαξίες, διαπίστωσαν ότι η δύναμη που τους ωθεί ή τους έλκει δε φαινόταν να είναι σταθερή. Και η ίδια ομάδα δημοσίευσε μια νέα, ευρύτερη σειρά αναλύσεων την Τρίτη που έδωσε μια παρόμοια απάντηση.
«Δεν πίστευα ότι θα συνέβαινε ένα τέτοιο αποτέλεσμα στη διάρκεια της ζωής μου», είπε ο Mustapha Ishak-Boushaki, κοσμολόγος στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ντάλας που είναι μέρος της συνεργασίας.
Ονομάζεται Dark Energy Spectroscopic Instrument και χρησιμοποιεί ένα τηλεσκόπιο με έδρα το Tucson της Αριζόνα για να δημιουργήσει έναν τρισδιάστατο χάρτη της ιστορίας των 11 δισεκατομμυρίων ετών του σύμπαντος ώστε να δει πώς οι γαλαξίες έχουν συσσωματωθεί στο χρόνο και στο διάστημα. Αυτό δίνει στους επιστήμονες πληροφορίες σχετικά με το πώς εξελίχθηκε το σύμπαν και πού μπορεί να κατευθύνεται.
Ο χάρτης που κατασκευάζουν δε θα είχε νόημα εάν η σκοτεινή ενέργεια ήταν μια σταθερή δύναμη, όπως θεωρείται. Αντίθετα, η ενέργεια φαίνεται να αλλάζει ή να εξασθενεί με την πάροδο του χρόνου. Εάν πράγματι ισχύει αυτό, θα ανατρέψει το τυπικό κοσμολογικό μοντέλο των αστρονόμων. Θα μπορούσε επίσης να σημαίνει ότι η σκοτεινή ενέργεια είναι πολύ διαφορετική από ό,τι πίστευαν οι επιστήμονες ως τώρα – ή ότι μπορεί να συμβαίνει κάτι άλλο.
«Είναι μια περίοδος μεγάλου ενθουσιασμού, αλλά και σύγχυσης», είπε ο Bhuvnesh Jain, κοσμολόγος στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια που δεν ασχολείται με την έρευνα.
Το τελευταίο εύρημα δείχνει μια πιθανή εξήγηση από μια παλαιότερη θεωρία: ότι σε δισεκατομμύρια χρόνια κοσμικής ιστορίας, το σύμπαν επεκτάθηκε και οι γαλαξίες συγκεντρώθηκαν όπως προέβλεπε η γενική σχετικότητα του Αϊνστάιν.
Οι αστρονόμοι λένε ότι χρειάζονται περισσότερα δεδομένα για να ανατρέψουν μια θεωρία. Ελπίζουν ότι οι παρατηρήσεις από άλλα τηλεσκόπια και οι νέες αναλύσεις των νέων δεδομένων τα επόμενα χρόνια θα καθορίσουν εάν η τρέχουσα άποψη της σκοτεινής ενέργειας ευσταθεί ή όχι.