Η απάντηση στις απορίες για τον ελληνισμό της Αντιόχειας είναι ότι έχει λησμονηθεί ότι ο ελληνισμός ως Ρωμιοσύνη ήταν μια αυτοκρατορική παρουσία σε όλη την Εγγύς Ανατολή… Και έχει επικρατήσει η ανιστορική, επαρχιώτικη και αλλοτριωμένη νεοελληνική άποψη ότι το κέντρο των Ελλήνων ήταν ο Μωριάς και η Ρούμελη, ότι το έτος της Πτώσης από τον Παράδεισο το 146 π.χ. και της “Ανάστασης” το 1830..
Όσον αφορά το ιστορικό πλαίσιο, η περιοχή της Αντιόχειας -όπου είχε τη έδρα του το Πατριαρχείο Αντιοχείας- είχε βρεθεί υπό γαλλική εντολή μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η περιοχή αυτή αποδόθηκε στο εθνικιστικό τουρκικό κράτος το 1939. Παρότι υπάρχει η πεποίθηση ότι το Πατριαρχείο Αντιοχείας μεταφέρθηκε στη Δαμασκό τότε, εν τούτοις η αλήθεια είναι ότι μεταφέρθηκε το 1343 επειδή η Δαμασκός ήταν το διοικητικό κέντρο του Σουλτανάτο των Μαμελούκων. Οι Μαμελούκοι είχαν καταστρέψει την Αντιόχεια το 1268, έσφαξαν και υποδούλωσαν όλους τους χριστιανούς της πόλης που βρισκόταν τότε στην επικράτεια του Λατινικού Βασιλείου υπό τον Βοημούνδο τον ΣΤ’, που είχε τον τίτλο του πρίγκηπα της Αντιόχειας και του Κόμη της Τρίπολης.
Όσοι Ρωμιοί παρέμειναν στις εστίες τους μετά το 1939 βρέθηκαν υπό την εποπτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Σήμερα, όσοι από αυτούς έχουν μεταναστεύσει στην Κωνσταντινούπολη, αποτελούν μέρος της ελληνικής ομογένειας της πόλης…
Βλάσης Αγτζίδης