Τά πονηρά πνεύματα δέν γνωρίζουν τή φύση τῆς ψυχῆς μας οὔτε μποροῦν νά εἰσχωρήσουν μέσα της. Μποροῦν, ὅμως, νά διακρίνουν ποιά εἶναι ἡ κατάστασή της ἀπό τά ἔργα μας, τά λόγια μας, τίς ἐνέργειές μας, τίς κλίσεις μας.
Τίς σκέψεις, πού δέν ἔχουν βγεῖ ποτέ ἀπό τά βάθη τῆς ψυχῆς μας, εἶναι ἀδύνατο νά τίς ἀντιληφθοῦν. Ἀκόμα καί τούς πονηρούς λογισμούς, πού οἱ ἴδιοι μᾶς ὑποβάλλουν, δέν γνωρίζουν ἄν τούς ἀποδεχθήκαμε ἤ ὄχι.
Μποροῦν μόνο νά τό συμπεράνουν, παρατηρώντας προσεκτικά ὁρισμένες ἐξωτερικές ἐκδηλώσεις ἤ σωματικές κινήσεις μας.
Μᾶς προσβάλλουν, γιά παράδειγμα, μέ λογισμούς θυμοῦ καί ὀργῆς. Ἄν ἡ προσβολή τους πλήξει τήν καρδιά μας, τό διακρίνουν ἀπό μιά σιωπηλή ταραχή, ἀπό ἕναν ἀγανακτισμένο ἀναστεναγμό, ἀπό τή σύσπαση, τή χλωμάδα ἤ τό κοκκίνισμα τοῦ προσώπου μας. Αὐτά εἶναι τά μέσα, μέ τά ὁποῖα ἡ λεπτή νοημοσύνη τους διακρίνει ποιός ἄνθρωπος ἔχει παραδοθεῖ σ’ ἕνα πάθος καί σέ ποιό ἀκριβῶς πάθος.
Καί δέν εἶναι παράδοξο αὐτό, ἐφόσον τήν ἴδια δυνατότητα μπορεῖ νά ἔχει κι ἕνας ἔξυπνος ἄνθρωπος. Βλέποντας, δηλαδή, τήν ἐξωτερική ἐμφάνιση ἤ συμπεριφορά κάποιου συνανθρώπου του, μπορεῖ νά συμπεράνει μέ ἀκρίβεια τήν ἐσωτερική του κατάσταση!
Πόσο, λοιπόν, περισσότερο θά μποροῦν νά τό κάνουν αὐτό οἱ δαίμονες, οἱ ὁποῖοι ὡς πνεύματα εἶναι πολύ πιό εὐαίσθητοι καί πολύ πιό ὀξυδερκεῖς ἀπό τούς ἀνθρώπους;
Ἀββᾶ Κασσιανοῦ