Τον προσεχή Οκτώβριο ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος συμπληρώνει ακριβώς τριάντα χρόνια στην θέση του παγκόσμιου προκαθήμενου της Ορθοδοξίας.
Ξεπέρασε κατά πολύ τον προκάτοχο του μακαριστό Πατριάρχη Δημήτριο ο οποίος μέχρι την εκδημία του τον Οκτώβριο του 1991 είχε συμπληρώσει 19 χρόνια στον θώκο του. Τον Οκτώβριο ο Οικουμενικός Πατριάρχης σχεδιάζει να πραγματοποιήσει ένα μεγάλο ταξίδι στις ΗΠΑ προκειμένου να έρθει σε επαφή με την Ομογένεια και με το πλήρωμα της Ορθοδοξίας σε όλη την Αμερική, Βόρειο και Νότιο. Αλλά και να επισκεφθεί όλες τις βασικές πόλεις στις οποίες διαμένει η συντριπτική πλειονότης των Αποδήμων Ελλήνων.
Το ερώτημα που τίθεται με βάση τις πληροφορίες που μας φθάνουν από το Φανάρι και άλλα κέντρα είναι το εξής: Θα πρόκειται για μία κλασική επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη στις ΗΠΑ μετά από καιρό ή για αποχαιρετιστήρια περιοδεία;
Σύμφωνα με σενάρια που ετέθησαν υπόψη της «Εστίας» ο Οικουμενικός Πατριάρχης προβληματίζεται χωρίς να έχει αποφασίσει οριστικά για το αν το τέλος του 2021 ή το αργότερο ή αρχές του 2022 είναι η καταλληλότερη στιγμή για να τροχιοδρομηθούν οι διαδικασίες διαδοχής του.
Το κύρος του αυτή την στιγμή στην Ευρώπη -ειδικά στην Γαλλία όπου κάθε φορά που πάει γίνεται δεκτός από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας– αλλά και στην Αμερική είναι πολύ υψηλό αλλά τα χρόνια της ποιμαντορίας του υπεραρκετά. Διανύει πλέον το 81ο έτος της ηλικίας του. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες αν πάρει την απόφαση να αποχωρήσει δεν θα εγκαταλείψει τον δημόσιο βίο, απλώς θα αφιερωθεί σε ένα Ίδρυμα που έχει συσταθεί και καλύπτει τα ενδιαφέροντα του.
Η γεωπολιτική των Εκκλησιών
Η απόφαση του Οικουμενικού Πατριάρχη, όποια και αν είναι, δεν είναι αμιγώς προσωπική. Έχει ευρύτερη γεωπολιτική σημασία. Καθώς οι ΗΠΑ στηρίζουν τον ηγέτη των όπου γης Ορθοδόξων προκειμένου να ανακόψουν την επιρροή του Πατριαρχείου της Μόσχας σε κομβικές περιοχές του πλανήτη μας όπως τα Βαλκάνια και η Μέση Ανατολή.
Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι προσφάτως και μάλιστα στις 29 Μαΐου 2021 (επέτειος της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης), στην αποφράδα επέτειο, επισκέφθηκε τον Οικουμενικό Πατριάρχη στο Φανάρι η αναπληρώτρια Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Γουέντι Σέρμαν για να προετοιμάσουν μαζί την επίσκεψη του στην Αμερική τον Οκτώβριο.
Το όνειρο της Χάλκης
Το 1972 που εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης ο μακαριστός προκάτοχος του Δημήτριος οι Τούρκοι έλαβαν την απόφαση και έκλεισαν την Θεολογική Σχολή της Χάλκης από την οποία αποφοιτούσαν στο παρελθόν οι προκαθήμενοι της Ορθοδοξίας. Η Χάλκη ήταν Ακαδημία Πατριαρχών.
Όνειρο του Οικουμενικού Πατριάρχη, καημός του, είναι να σφραγίσει τερματίζοντας την μακρά θητεία του με την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Πρόκειται για ζήτημα Οικουμενικό, Πανορθόδοξο, και βεβαίως γεωπολιτικό. Είναι στην κορυφή της ατζέντας των προτεραιοτήτων των αμερικανοτουρκικών σχέσεων.
Και καταλύτης είναι πριν και από όλα η Αμερική και έπειτα αυτονόητα η Ελλάδα. Γι’ αυτό άλλωστε απέφυγε να το θέσει κατά την πρόσφατη μετάβαση του στο Φανάρι ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας σπάζοντας μια παλαιά παράδοση της εξωτερικής μας πολιτικής.
Αλλά και για έναν λόγο ακόμη: Για να μην δώσει το δικαίωμα στους Τούρκους να δεχθούν συζήτηση επ’ αυτού υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα αναγνωρίσει εκλεγμένους μουφτήδες ή «τουρκική μειονότητα» στην Θράκη. Γιατί -ιδού η αλήθεια- αυτή είναι η απαίτηση των Τούρκων μέχρι στιγμής. Ενώ αν θέσουν το ζήτημα της Χάλκης οι ΗΠΑ τα θέματα αποσυνδέονται αμέσως. Δεν συνδέονται καν.
Οι… δελφίνοι
Εφ’ όσον ο Οικουμενικός Πατριάρχης δεχθεί τις εισηγήσεις των συνεργατών του για να εκκινήσει τις διαδικασίες διαδοχής, στο παιχνίδι της διεκδικήσεως θα μπουν ο Αρχιεπίσκοπος Βορείου και Νοτίου Αμερικής Ελπιδοφόρος ο οποίος δεν τοποθετήθηκε προσφάτως για την απόφαση Μπάιντεν περί γενοκτονίας των Αρμενίων για να μην δυναμιτίσει την ενδεχομένη μελλοντική του σχέση με την πολιτική ηγεσία της Τουρκίας και ο Μητροπολίτης Γαλλίας.
Καταλυτικό ρόλο στην εκλογή θα διαδραματίσει, χωρίς βεβαίως να είναι ο μοναδικός παίκτης, ο πάτερ Άλεξ Καρλούτσος (father Alex). Παρά το γεγονός ότι κάποιοι θεωρούν ότι δεν διαθέτει την αυτή επιρροή σε σύγκριση με το παρελθόν, έχει λόγο.
Το σίγουρο πάντως είναι ένα: Η εκλογή νέου Οικουμενικού Πατριάρχη είναι εξαιρετικά σημαντική όποτε και αν δρομολογηθεί- μπορεί ο κύριος Βαρθολομαίος να θελήσει να παραμείνει εν τέλει- διότι συνδέεται με θέματα:
- γεωπολιτικά και ειδικότερα τις σχέσεις Αμερικής-Ρωσίας
- ελληνοτουρκικά και ειδικότερα τυχόν ανταλλάγματα-παγίδες που θα ζητήσουν οι Τούρκοι για να εγγυηθούν την απρόσκοπτο διαδοχή και
- ενδοεκκλησιαστικά γιατί τυχόν αποχώρηση Βαρθολομαίου από το αξίωμα του θα ενισχύσει και τους ανέμους ανανέωσης στην Ελλαδική Εκκλησία η οποία καλείται ούτως ή άλλως να εκλέξει πέντε νέους Μητροπολίτες έως τον προσεχή Οκτώβριο λόγω εκδημίας ή λόγων υγείας των προκατόχων τους.