Ο Γέρων Πανάρετος και ο άγνωστος άγιος
~ Στην ευρύτερη περιοχή μεταξύ των Καυσοκαλυβίων και της Λαύρας ζούσε στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα, ένα γεροντάκι, ο π. Πανάρετος, που κάποτε επιθύμησε για τις ανάγκες του να δημιουργήσει ένα μικρό λαχανόκηπο έξω από το φτωχικό του καλύβι.
Μια μέρα, καθώς έσκαβε το πετρώδες εκείνο μέρος, ο κασμάς του κτύπησε σε μια πλάκα.
Ανασηκώνοντας ο γέροντας την πλάκα παρατήρησε έκθαμβος ότι αυτή κάλυπτε έναν τάφο, στον οποίο η σορός ήταν ενδεδυμένη ιερατικά άμφια.
Η όλη εμφάνιση καθώς και η άρρητη ευωδία που αναδυόταν από τον τάφο, πρόδιδε ότι ο κάτοικός του είχε ενταφιασθεί πρόσφατα.
Τότε ο γερο-Πανάρετος, ζώντας στον έρημο εκείνο τόπο για δεκαετίες και μην έχοντας ακούσει ποτέ του να διηγούνται για κάποιον μεγάλο ασκητή που να έζησε η να ενταφιάσθηκε στον τάφο αυτό, άρχισε, αφού ξεπέρασε την πρώτη έκπληξη, να προσεύχεται κλαίγοντας στον άγνωστο άγιο.
– Άγιε του Θεού, σ’ ευχαριστώ που φανέρωσες αν και ανάξιο σε μένα την αγιωσύνη σου. Πες μου σε παρακαλώ ποιος είσαι και πόσα χρόνια έζησες σ’ αυτήν την έρημο;
Αγρυπνώντας έτσι ο ευλαβέστατος εκείνος μοναχός στην προσευχή είχε λογισμό να αναφέρει το περιστατικό στην κυρίαρχη μονή της Μεγίστης Λαύρας.
Κατά το πρωί όμως, που αποκοιμήθηκε λίγο, βλέπει στον ύπνο του τον άγνωστο άγιο, που με αυστηρότητα του είπε:
– Τι σκέπτεσαι αββά να κάνεις; Μαζί κάναμε τους αγώνες και θέλησες να ρυθμίσεις τα κατ’ εμέ και να μετακομίσεις το λείψανό μου; Εδώ αγωνίσθηκα πενήντα χρόνια και περισσότερα. Βάλε με σε παρακαλώ πίσω στον τόπο της αναπαύσεώς μου και να μη φανερώσεις όσο ζεις τίποτε σε κανέναν.
Τότε, αφού ξύπνησε ο γέρων Πανάρετος, κάλυψε με την πλάκα τον τάφο και ησύχαζε, πάντοτε προσευχόμενος στον ανώνυμο άγιο.
Αργότερα, φθάνοντας σε βαθιά γηρατειά ήλθε να γηροκομηθεί στα Καυσοκαλύβια, όπου λίγο πριν το τέλος του, γνωστοποίησε το θαυμαστό εκείνο εύρημα στους πατέρες, χωρίς όμως να τους δώσει άλλες λεπτομέρειες.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Μοναχού Παταπίου Καυσοκαλυβίτη, «Αγιασμένες μορφές των Καυσοκαλυβίων, Από τον όσιο Μάξιμο μέχρι τον γέροντα Πορφύριο», Άγιον Όρος.