Ο κίνδυνος ενός νέου εμφυλίου πλανάται στα Βαλκάνια, με τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη να είναι και πάλι στο επίκεντρο της διεθνούς ανησυχίας.
Σε δημοσίευμα της η βρετανική εφημερίδα, The Guardian, επικαλείται έκθεση του Ύπατου Εκπροσώπου του ΟΗΕ στη Βοσνία, Christian Schmidt, ο οποίος διατυπώνει την αγωνία του για τον άμεσο κίνδυνο διάσπασης της Βοσνίας και για την «πραγματική προοπτική» επιστροφής στην ένοπλη σύρραξη.
Αιτία για αυτήν την αν μη τι άλλο δυσοίωνη, αν όχι εφιαλτική, εκτίμηση που θα μπορούσε να συμπαρασύρει όλη την περιοχή των δυτικών Βαλκανίων σε εχθροπραξίες, είναι – σύμφωνα με τον Schmidt – οι απειλές των Σέρβων αυτονομιστών για την αποχώρηση τους από τους εθνικούς θεσμούς και για τη δημιουργία δικού τους στρατού, κάτι που θα σημάνει και τη διάσπαση των ένοπλων δυνάμεων της Βοσνίας.
Περισσότερες δυνάμεις ΟΗΕ, διαφωνίες στο Συμβούλιο Ασφαλείας
Σε αυτήν την περίπτωση, τονίζει ο αξιωματούχος του ΟΗΕ, θα πρέπει τα Ηνωμένα Έθνη να αποστείλουν περισσότερες ειρηνευτικές δυνάμεις στην χώρα.
Σημειώνεται πως αυτή τη στιγμή, ο ΟΗΕ διατηρεί μια δύναμη 700 στρατιωτών, ενώ το ΝΑΤΟ έχει μια συμβολική παρουσία με έδρα στο Σεράγεβο.
Η εξουσία τους αναμένεται να ανανεωθεί αυτή την εβδομάδα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, αν και η Ρωσία απειλεί με βέτο, κάτι που αν συμβεί, θα τινάξει στον αέρα την ανανέωση της διεθνούς δύναμης υπό την ευρωπαϊκή ηγεσία στη Βοσνία.
Η Μόσχα, η οποία είχε προσπαθήσει ανεπιτυχώς τον περασμένο Αύγουστο να καταργήσει το αξίωμα του Ύπατου Εκπροσώπου με το επιχείρημα ότι το Γραφείο του δεν ήταν πλέον απαραίτητο για τη διατήρηση της ειρήνης στη Βοσνία, ζητά και πάλι να αφαιρεθούν όλες οι εξουσίες από τον Ύπατο Εκπρόσωπο, καθώς αρνείται να αποδεχθεί την εξουσία ως επόπτη της ειρηνευτικής συμφωνίας του Dayton του 1995.
Ακόμα όμως και αν ανανεωθεί η εντολή της διεθνούς δύναμης στη Βοσνία, δεν υπάρχει διάθεση στην ΕΕ να ενισχυθεί περαιτέρω η δύναμη της, ενώ υπάρχουν και κράτη – μέλη, όπως η Ουγγαρία που υποστηρίζουν τους Σερβοβόσνιους αυτονομιστές.
Η ψηφοφορία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την ανανέωση της εντολής της διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης είναι προγραμματισμένη για αύριο Τετάρτη 3/11.
Η μεγαλύτερη υπαρξιακή απειλή για τη Βοσνία
Και αν και η Ρωσία ζητά την κατάργηση του Ύπατου Εκπροσώπου, ο Schmidt στην πρώτη του έκθεση μετά την ανάληψη των καθηκόντων του τον περασμένο Αύγουστο, υποστηρίζει ότι η Βοσνία αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη υπαρξιακή της απειλή» μετά τον πόλεμο.
Ο ηγέτης των Σερβοβόσνιων, Milorad Dodik απειλεί να αποσυρθεί από τους θεσμούς σε κρατικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένου του εθνικού στρατού που δημιουργήθηκε με διεθνή βοήθεια, και να ανασυστήσει μια σερβική δύναμη.
Στις 14 Οκτωβρίου, ο Dodik είπε ότι θα ανάγκαζε τον βοσνιακό στρατό να αποσυρθεί από τη σερβική περιοχή της Βοσνίας, προειδοποιώντας μάλιστα πως εάν η Δύση επιχειρήσει να παρέμβει στρατιωτικά, τότε προς βοήθεια του θα συνέδραμαν «φίλοι» που έχουν δεσμευτεί να τον υποστηρίξουν, υπονοώντας προφανώς τη Σερβία και τη Ρωσία.
Παράλληλα γίνεται αναφορά στις «αντιτρομοκρατικές» ασκήσεις που πραγματοποίησε τον περασμένο Σεπτέμβριο η σερβοβοσνιακή αστυνομία στο όρος Jahorina, εκεί από όπου οι σερβικές δυνάμεις βομβάρδισαν το Σεράγεβο καθ’ όλη τη διάρκεια της πολιορκίας του 1992 – 1995.
Ενέργειες που ισοδυναμούν με απόσχιση
«Αυτό ισοδυναμεί με απόσχιση χωρίς να το διακηρύξει» αναφέρει ο Schmidt στην επιστολή του στον γ.γ. του ΟΗΕ, Antonio Guterres, τονίζοντας πως οι ενέργειες του Dodik «θέτουν σε κίνδυνο όχι μόνο την ειρήνη και τη σταθερότητα της χώρας και της περιοχής, αλλά – αν δεν απαντηθούν από τη διεθνή κοινότητα – θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην κατάργηση της ίδιας της ειρηνευτικής συμφωνίας του Daton».
Μάλιστα ο Schmidt υποστηρίζει ότι είναι πιθανό να σημειωθούν συγκρούσεις μεταξύ των εθνικών υπηρεσιών επιβολής του νόμου της Βοσνίας και της σερβοβοσνιακής αστυνομίας.
«Εάν η ένοπλη δύναμη της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης χωριστεί σε δύο ή περισσότερους στρατούς, το επίπεδο της διεθνούς στρατιωτικής παρουσίας θα απαιτούσε επανεκτίμηση.
Μια έλλειψη αντίδρασης στην τρέχουσα κατάσταση, θα έθετε σε κίνδυνο τη συμφωνία του Dayton, ενώ η αστάθεια στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη θα είχε ευρύτερες συνέπειες στην περιοχή.
Η προοπτική για περαιτέρω διαίρεση και σύγκρουση είναι πολύ ρεαλιστική» αναφέρει ο Schmidt, οι προειδοποιήσεις του οποίου παραδόθηκαν στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.