Τι είναι ή φύσις της ψυχής;

Είναι άραγε απαθής και γεμάτη φως,
ή εμπαθής και σκοτεινή;
Απόκρισης. Αν ή φύσις της ψυχής ήταν κάποτε διαυγής και καθαρά προς άξια υποδοχή του μακαρίου φωτός, όταν ανέβει πάλι προς την αρχαία της κατάσταση, θα ευρέθη στην ίδια θέση. Όταν όμως κινείται από τα πάθη, ευρίσκεται οπωσδή¬ποτε έξω από την ΦΥΣΗ της, όπως διαβεβαιώνουν τα μέλη της Εκκλησίας. Επομένως τα πάθη υπεισέρχονται εκ των υστέρων στην ψυχή και δεν είναι δίκαιο να ειπούμε ότι είναι της ψυχής, έστω και αν αυτή κινείται σ’ αυτά.
Είναι λοιπόν φανερό ότι ή ψυχή κινείται από τα πάθη άπ’ έξω, όχι από μέσα σαν να ήσαν δικά της. Και αν αυτά τα πάθη λέγονται φυσικά, αφού ή ψυχή κινείται από αυτά χωρίς μεσολαβήσει του σώματος, τότε ή πείνα, ή δίψα και ό ύπνος θα ήσαν ψυχικά, διότι και σ’ αυτά πάσχει και στενάζει μαζί με το σώμα, όπως συμβαίνει κατά την αποκο¬πή των μελών, τους πυρετούς, τις αρρώστιες και τα παρό¬μοια. Διότι δια της κοινωνίας ή ψυχή συμπονάει με το σώμα, όπως και το σώμα με αυτήν, συγκινείται με την ευφροσύνη του σώματος, αλλά και δέχεται τις θλίψεις του.
Στον Θεό ανήκει ή δόξα και το κράτος στους αιώνες. Γένοιτο
[ ΑΒΒΑΣ ΙΣΣΑΚ ]