150 Έλληνες κλέφτες κλείστηκαν σε πύργο στην Μάνη και πολέμησαν 14.000 Τούρκους. Όταν τέλειωσαν τα τρόφιμα, έκαναν έξοδο. Σκοτώθηκαν όλοι
Γρηγόρης Κεντητός
Το 1780, στη Μάνη, γράφτηκε μια από τις πιο άγνωστες και δραματικές σελίδες της ελληνικής αντίστασης πριν την Επανάσταση. Δύο καπεταναίοι, ο Παναγιώταρος Βενετσανάκης και ο Κωνσταντής Κολοκοτρώνης, αρνήθηκαν να συνεργαστούν με τον Γαζή Χασάν πασά, που ζητούσε τη βοήθειά τους ενάντια στους Αλβανούς μισθοφόρους που είχαν ξεφύγει από τον έλεγχο.
Ο Τούρκος ναύαρχος είχε υποσχεθεί αμνηστία, αλλά οι δύο κλέφτες δεν δέχτηκαν ούτε τιμές ούτε διαπραγματεύσεις. Λίγους μήνες αργότερα, ο Χασάν πασάς ήρθε στο Γύθειο με 14.000 στρατιώτες για να τιμωρήσει τη Μάνη και να διαλύσει κάθε σκέψη ανυπακοής. Ο Παναγιώταρος και ο Κολοκοτρώνης κλείστηκαν στον πύργο του πρώτου με περίπου 150 άνδρες και συγγενείς τους.
Από τον πύργο ζήτησαν βοήθεια από τα γύρω χωριά της Μάνης. Ο διερμηνέας των Τούρκων όμως κατάφερε να πείσει τον Μιχαήλ Τροπάκη, τον τοπικό ηγεμόνα, να αποσύρει κάθε υποστήριξη. Οι 150 έμειναν μόνοι, χωρίς τρόφιμα, απέναντι σε ολόκληρο οθωμανικό στράτευμα. Δεν παρέδωσαν ούτε τον πύργο, ούτε την ψυχή τους.
Η πολιορκία κράτησε δώδεκα ημέρες. Μέσα, οι προμήθειες είχαν τελειώσει. Δεν υπήρχε ελπίδα ενίσχυσης. Κατά τη διάρκεια της νύχτας αποφάσισαν να επιχειρήσουν έξοδο προς τη Δυτική Μάνη. Ήταν το μοναδικό τους χαρτί. Πριν χαράξει, επιχείρησαν να φύγουν. Η νύχτα δεν τους προστάτεψε. Τους πρόδωσε.
Οι Τούρκοι τούς εντόπισαν και τους σκότωσαν έναν προς έναν. Μαζί με τους καπεταναίους σκοτώθηκαν και οι συγγενείς τους. Ο πύργος έμεινε σιωπηλός. Το όνομα του Παναγιώταρου έμεινε στη μνήμη των Μανιατών, αλλά η ιστορία της τελευταίας τους μάχης ξεχάστηκε από τα σχολικά βιβλία.
Ο πύργος του Παναγιώταρου σώζεται μέχρι σήμερα. Στέκεται εκεί, ανάμεσα στους βράχους και τη σκόνη, σαν μαρτυρία για έναν αγώνα άνισο, χωρίς επαναστατική προκήρυξη, χωρίς επίσημο στόχο, χωρίς ελπίδα. Μόνο με τιμή και σφαίρες. Κι όταν τελείωσαν οι σφαίρες, έμεινε η έξοδος. Και ο θάνατος.