Γιατί μας έχει κολλήσει ο Άρης; Με τόσους πλανήτες εκεί έξω, γιατί όλοι ονειρεύονται μόνο αυτόν;
Γρηγόρης Κεντητός
Ανάμεσα στα δισεκατομμύρια άστρα και τους αμέτρητους πλανήτες του σύμπαντος, η ανθρωπότητα δείχνει να έχει εμμονή με έναν συγκεκριμένο προορισμό: τον Άρη. Αν υπήρχε ένας κατάλογος ονείρων για την κατάκτηση του διαστήματος, ο Άρης θα βρισκόταν πάντα στην κορυφή. Μα γιατί; Τι έχει αυτός ο σκονισμένος, ψυχρός, κόκκινος πλανήτης που έκανε τη Γη να στρέψει το βλέμμα της σ’ αυτόν και να μην το πάρει ποτέ πίσω;
Ο Άρης δεν είναι ο κοντινότερος πλανήτης μας – αυτή είναι η Αφροδίτη. Δεν είναι ούτε ο πιο φιλόξενος – έχει καταιγίδες σκόνης που καλύπτουν ολόκληρο τον πλανήτη για μήνες. Κι όμως, η σχέση μας μαζί του είναι πιο έντονη από οτιδήποτε άλλο στο ηλιακό σύστημα. Ίσως γιατί ο Άρης, σε κάποια βαθύτερη ανάγνωση, μοιάζει πολύ με το μέλλον ή το παρελθόν μας.
Με σχεδόν ίδια διάρκεια μέρας με τη Γη, εποχές που εναλλάσσονται, πολικές περιοχές με παγωμένο νερό και ίχνη αρχαίων ποταμών και θαλασσών, ο Άρης φαίνεται να λέει: «Ήμουν κάποτε όπως εσύ». Αυτή η ομοιότητα δεν είναι απλώς επιστημονική. Είναι συναισθηματική. Ο Άρης μοιάζει με μια χαμένη εκδοχή της Γης – μια Γη που απέτυχε να κρατήσει τη ζωή της, μια Γη φάντασμα.
Εκτός όμως από τις φυσικές ομοιότητες, υπάρχει και κάτι ακόμα: ο Άρης είναι προσβάσιμος. Όχι εύκολα, αλλά πιο ρεαλιστικά από άλλους κόσμους. Ταξίδι σε άλλους πλανήτες του ηλιακού συστήματος σημαίνει υπέρμετρες αποστάσεις, τεράστιες θερμοκρασίες και πιέσεις. Ο Άρης, σε σύγκριση, είναι σχεδόν διπλανός μας. Ένα ταξίδι έξι με εννιά μηνών και φτάνεις. Και κυρίως: φτάνεις σε έναν πλανήτη που ίσως, με την κατάλληλη τεχνολογία, μπορείς να κάνεις κατοικήσιμο.
Δεν είναι τυχαίο ότι από τον 19ο αιώνα κιόλας, με τις παρατηρήσεις των «καναλιών» στον Άρη, ο κόσμος πίστευε ότι υπήρχε ήδη ζωή εκεί. Τα έργα επιστημονικής φαντασίας δεν σταμάτησαν ποτέ να τον περιγράφουν είτε ως απειλή είτε ως ελπίδα. Ο «Πόλεμος των Κόσμων» του Χ. Τζ. Γουέλς, ο «Άνθρωπος στον Άρη» του Ρέι Μπράντμπερι, οι πρώτες ταινίες και κόμικς του 20ού αιώνα, όλα τροφοδότησαν ένα κοινό όνειρο: να φτάσουμε στον Άρη, όχι απλά για εξερεύνηση, αλλά για να ξαναβρούμε κάτι δικό μας.
Η κουλτούρα μας τον έκανε πλανήτη-φετίχ. Και σήμερα, η επιστήμη έρχεται να προσφέρει πραγματικά σχέδια για αποικίες, θερμοκήπια, βάση παραγωγής καυσίμων, αεροπορικά σκάφη που θα πετούν στον αρειανό ουρανό. Η SpaceX ονειρεύεται να χτίσει μια ολόκληρη πολιτεία. Η NASA σχεδιάζει μόνιμες βάσεις.