Καλοί μου φίλοι, δὲν ξέρω ἂν τὸ ἔχετε προσέξει. Σήμερα δίνεται πολὺ μεγάλη σημασία στὸ «φαίνεσθαι» καὶ ἐλάχιστη ἢ καὶ καθόλου στὸ «εἶναι». Δηλαδὴ στὸ ποιὸς εἶσαι ἐξωτερικὰ καὶ καθόλου στὸ ποιὸς εἶσαι ἐσωτερικά! Αὐτὸ ποὺ μετράει εἶναι ἡ ἐξωτερική σου εἰκόνα καὶ καθόλου ἡ ἐσωτερική. Ἢ μὲ ἄλλα λόγια δίνεται μεγάλη βάση στὸ περιτύλιγμα καὶ καθόλου στὸ περιεχόμενο, ποὺ ἀσφαλῶς εἶναι καὶ ἡ οὐσία.
Βλέπετε ἡ κοινωνία μας σήμερα δίνει ἰδιαίτερη σημασία στὸ λεγόμενο «πρεστίζ», ἀκόμη δὲ καὶ σ’ ἐκεῖνο τὸ καπιταλιστικὸ «ἔχειν» καὶ σχεδὸν καθόλου στὸ ποιοὶ εἴμαστε πραγματικά. Δηλαδὴ δίνει βάση στὸ προσωπεῖο καὶ τὴ μάσκα ποὺ φορᾶς κι ὄχι στὸ ἴδιο τὸ πρόσωπο κι αὐτὸ ποὺ ὄντως εἶσαι!
Κι ἐμεῖς ἐνεργώντας σύμφωνα μὲ τὴ λογικὴ αὐτὴ τί κάνουμε; Μὰ τὰ πάντα γιὰ τὴν εἰκόνα μας πρὸς τὰ ἔξω! Κι ὄχι μόνο δὲν κάνουμε κάτι γιὰ τὸ μέσα, δηλαδὴ γιὰ τὴν ἴδια μας τὴν προσωπικότητα καὶ τὴν ψυχή μας, ἀλλὰ τὰ θυσιάζουμε κιόλας ὅλα αὐτὰ γιὰ νὰ ἐπιτύχουμε τούτη τὴν εἰκόνα μας πρὸς τὰ ἔξω.
Εἶναι ἀλήθεια πὼς ὅλα μᾶς παρασύρουν στὸ νὰ μὴ ἐξετάζουμε καὶ νὰ μὴ ἀσχολούμαστε μὲ τὸ βάθος τῶν πραγμάτων. Ζοῦμε μόνο γιὰ τοὺς γύρω μας, γιὰ τὸ τί θὰ ποῦν οἱ ἄλλοι γιά μᾶς. Ὁπότε «φαίνεσαι» πρὸς τὰ ἔξω ὅτι «εἶσαι» κάποιος, ὅταν οὐσιαστικὰ δὲν εἶσαι τίποτα!
* * *
Ἀλλ’ αὐτὸ δὲν εἶναι κι ἕνα ἀπὸ τὰ ἰδιαίτερα χαρακτηριστικὰ γνωρίσματα τῆς ἁμαρτίας; Δηλαδή, νὰ κομπάζει καὶ νὰ δείχνει πὼς μονάχα αὐτὴ ὑπάρχει τάχα καὶ κανένας ἄλλος! Τῆς δὲ ἀρετῆς τὸ χαρακτηριστικὸ γνώρισμα εἶναι τὸ ἀντίθετο ἀκριβῶς! Ὅτι δηλαδὴ αὐτὴ δὲν ὑπάρχει! Εἴδατε ποτὲ ἕνα ἐνάρετο νὰ λέει πὼς εἶναι κάποιος σπουδαῖος; Μάλιστα ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ θὰ τὸ κάνει αὐτό, τότε πραγματικὰ μὲ τίποτα δὲν εἶναι. Τί διαφορὰ λοιπόν!
Ὁ Χριστὸς σὲ κανένα δὲν εἶπε «οὐαί», δηλαδὴ «ἀλλοίμονο». Οὔτε στοὺς τελῶνες, οὔτε στὶς πόρνες, οὔτε καὶ στὸν ὁποιοδήποτε ἄλλο ἁμαρτωλό. Μάλιστα σὲ ὅλους αὐτοὺς ἔδειξε ἰδιαίτερη συμπάθεια κι ἔφαγε μαζί τους. Καὶ ὅλους τοὺς μετέβαλε τὸ «εἶναι» καὶ τοὺς ἔκανε ἁγίους. Ὅμως, ποῦ εἶπε τὰ τόσα «οὐαὶ» καὶ δὲν μπόρεσε μὲ τίποτα νὰ τοὺς μεταβάλλει; Μὰ στοὺς Φαρισαίους καὶ τοὺς Γραμματεῖς. Γιατί; Ἐπειδὴ ἔξω «φαίνονταν» ὡραῖοι, δηλαδὴ ἅγιοι τάχα καὶ εὐσεβεῖς, ἐνῷ στὸ βάθος ἦταν ἀκριβῶς τὸ ἀντίθετο! Ἦταν ὑποκριτὲς ὅλοι τους… Αὐτὴ δὲ ἡ κατάστασή τους, τοὺς ἐμπόδισε καὶ νὰ Τὸν προσεγγίσουν καὶ νὰ βελτιωθοῦν.
Καὶ πῶς τοὺς παρομοίασε; Σὰν τοὺς καλλιμάρμαρους καὶ ὡραιότατους τάφους, ποὺ ἐξωτερικὰ μὲν εἶναι ὁλόλαμπροι, μέσα ὅμως;
Ἀκριβῶς αὐτὸ κάνει καὶ ἡ ἐποχή μας ποικιλοτρόπως. Μᾶς αὐξάνει πολὺ τὴν ἐξωτερικὴ «ὡραιότητα» καὶ ἀδιαφορεῖ γιὰ τὴν ἐσωτερική μας σήψη! Κι ὅταν γνωρίσουμε καλύτερα ἕνα ἄνθρωπο, μὲ πολὺ θελκτικὴ ἐξωτερικὴ ὀμορφιά, πόσο ἀπογοητευόμαστε γιὰ τὸν ψεύτικο ἑαυτὸ ποὺ ἔδειχνε καὶ μᾶς καταγοήτευε!
Καὶ τί παράξενο! Ὅλοι τοῦτοι, οἱ ἐξωτερικὰ ὡραῖοι, αὐτοὶ μὲ τὴν μεγάλη φήμη καὶ τὴ δόξα, ὅσο πιὸ πολὺ «φαίνονται» καὶ «ἀκούγονται», τόσο πιὸ ἄδειοι εἶναι! Συμβαίνει δηλαδὴ αὐτὸ ἀκριβῶς ποὺ λέει ἡ παροιμία: «Οἱ ἄδειοι τενεκέδες κάνουν τὸν μεγάλο θόρυβο, οἱ γεμάτοι κανένα»!
Ὁπότε, ἐνεργώντας κανεὶς σύμφωνα μὲ τὴ λογικὴ αὐτή, κάνει τὰ πάντα γιὰ τὴν εἰκόνα του πρὸς τὰ ἔξω. Κι ὄχι μόνο δὲν κάνει κάτι γιὰ τὸ μέσα, δηλαδὴ γιὰ τὴν ἴδια του τὴν προσωπικότητα καὶ τὴν ψυχή του, ἀλλὰ τὰ θυσιάζει κιόλας αὐτά, γιὰ νὰ ἐπιτύχει τούτη τὴν εἰκόνα του πρὸς τὰ ἔξω! Τονίζει ὁ Ἅγ. Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: «Δὲν θέλω πολλά, ἀλλὰ πολὺ ν’ ἀξίζω ὁ ἴδιος».
Καὶ νὰ πῶς τὸ ἐξηγεῖ αὐτό. «Τί ἀξία ἔχει, ἂν ἔχεις πίθηκο, ἀνθρωπόμορφη ντροπή, μὲ τὸ λαιμὸ γεμάτο χρυσὰ περιδέραια; Γιατί τὰ στολίδια δὲν ἀλλάζουν τὴν κούφια καὶ γελοία ὄψη. Καὶ τί ἀξία ἔχει γιὰ τὸ γάϊδαρο νὰ σηκώνει δεκάδες χρυσάφι; Ὁ γάϊδαρος καὶ βουτηγμένος νὰ εἶναι στὸ χρυσάφι θὰ γκαρίζει πάλι. Οὔτε ἔχει ἀξία ξίφη καμωμένα ἀπὸ μολύβι νὰ τὰ κρύβεις σὲ ἀσημένιες θῆκες, ἀφοῦ εἶναι στὸν πόλεμο ἄχρηστα. Τέτοιος εἶναι ὁ θνητός, ὅταν ξεχωρίζει μόνο ἀπ’ ἔξω». Σοφότατο!
* * *
Τί νὰ πρωτοαναφέρει κανεὶς ὡς παράδειγμα; Τοὺς «στὰρ» ὅλων τῶν εἰδῶν, δηλαδὴ τῆς πολιτικῆς, τῆς μουσικῆς, τοῦ θεάτρου, τοῦ ἀθλητισμοῦ, τοῦ κινηματογράφου; Τὴν τόσο καλοστημένη παγίδα τῆς μόδας καὶ τῆς ἐξωτερικῆς ὀμορφιᾶς; Ἢ τὸν «κόσμο» τοῦ διαδικτύου, ἰδιαίτερα δὲ τῆς λεγόμενης «κοινωνικῆς δικτύωσης»; Ἐκεῖ ὅλα τους καταλάμπουν, διακατέχονται ἀπὸ ἐξωπραγματικὴ ὡραιότητα, ἐνῷ στὴν οὐσία μπορεῖ νὰ μὴ εἶναι καὶ τίποτε ἀπολύτως!
Μάλιστα στὴν λεγόμενη «κοινωνικὴ δικτύωση», γιὰ νὰ σταθοῦμε σ’ αὐτὴν λίγο, προβάλλεις ὅσο τίποτε ἄλλο τὸν ἑαυτό σου, τὸ πόσο σπουδαῖος τάχα εἶσαι, καὶ τὸ πόσο καλὰ δῆθεν περνᾶς, ὅταν ὄχι μόνο δὲν εἶσαι τίποτε, ἀλλ’ εἶσαι καὶ μοναχικός, καταθληπτικὸς καὶ πνευματικὰ πολὺ πεσμένος!
Τὸ ἴδιο γίνεται καὶ μὲ τοὺς ἠλεκτρονικοὺς «φίλους». Τὸ ὅλο «σύστημα» σὲ βοηθάει πολὺ στὴν παραγωγὴ πολλῶν, μὰ πάρα πολλῶν, προκειμένου νὰ φαίνεσαι ὅτι τάχα εἶσαι δημοφιλής, ὅτι δῆθεν ἔχεις μεγάλη κοινωνικὴ ἀξία, ἐκεῖ ποὺ γνωρίζεις πολὺ καλὰ πὼς δὲν ἔχεις κανένα φίλο πραγματικό! Πῶς φαίνεται ἀπ’ αὐτὸ πεντακάθαρα πὼς ὄχι μόνο δὲν ὑπάρχει κανένα ἐνδιαφέρον γιὰ τὸ «εἶναι», ἀλλ’ ὅλα γίνονται γιὰ τὸ «θεαθῆναι»!
Ἔγραψε κάποιος σὲ ἱστοσελίδα τοῦτα τὰ ὑπέροχα: «Δὲν μπορῶ νὰ ἐξηγήσω πῶς τὸ 90% τῶν χρηστῶν τοῦ διαδικτύου ποὺ γνωρίζω εἶναι ψαγμένοι, μορφωμένοι, ἰδεολόγοι, προβληματισμένοι, ὡραῖοι σὰν χαρακτῆρες, πρότυπα πολιτῶν (σύμφωνα πάντα μὲ ὅσα γράφουν) κι ὅταν περπατάω στοὺς δρόμους διαπιστώνω πὼς εἴμαστε ὅλοι ἕνα μάτσο χάλια»!
Ἀκριβῶς σ’ αὐτὴ τὴν ἄθλια κατάσταση δὲν εἶναι στημένη ὅλη ἡ βιομηχανία τῆς ὀμορφιᾶς; Καλλιεργεῖ μ’ ἕνα ἰδιαίτερο τρόπο κι αὐτή, τούτη τὴν κυριαρχία τοῦ «φαίνεσθαι». Ἀκόμη δὲ καὶ οἱ πωλήσεις τῶν πανάκριβων πολυτελῶν ἐπωνύμων προϊόντων μόδας καὶ ὀμορφιᾶς, ἐπ’ αὐτοῦ στηρίζονται. Γιατί οἱ περισσότεροι θέλουν νὰ «φαίνονται» ἀκόμη καὶ μὲ τὴν βαρύγδουπη ἐτικέττα τῆς μάρκας ποὺ φοροῦν!
Ἀλλὰ καὶ τὰ ἐν γένει καταναλωτικὰ προϊόντα πῶς προωθοῦνται στὴν ἀγορά, μέσα ἀπὸ τὶς διάφορες διαφημιστικὲς καμπάνιες; Μὰ μὲ τὴν λογικὴ πὼς σὲ κάνουν «ξεχωριστὸ» ἀπὸ τοὺς ἄλλους!
Στὴν ἴδια βάση εἶναι χτισμένη καὶ ἡ ἐπιτυχία στὴ ζωή. Ἐπιτυχία δὲν εἶναι τὸ πνευματικό σου ἀνέβασμα, ἀλλὰ τὸ ἐξωτερικό σου «προφίλ». Τὸ σπίτι, τὸ αὐτοκίνητο, ἡ ἐνδυμασία, οἱ διασκεδάσεις σου… Τέτοια!
Τί ματαιότητες! Καὶ τί κατάπτωση!
* * *
Παιδιά, θὰ τὸ πῶ καθαρὰ καὶ μὲ δυὸ λέξεις: Ὅσο θὰ δίνουμε βάση στὸ «φαίνομαι», τόσο θὰ χάνουμε στὸ «εἶμαι». Ἐκεῖνος δὲ ποὺ «εἶναι», ἀσφαλῶς καμμιὰ ἀνάγκη δὲν ἔχει ἀπὸ τὸ νὰ «φαίνεται». Ἀπεναντίας, κατὰ τὸν ἱ. Χρυσόστομο, ἐπειδὴ «εἶναι» δὲν θέλει μὲ τίποτα καὶ νὰ «φαίνεται», ὅπως κάνει ἐκεῖνος ποὺ ἔχει στὸ σπίτι του ἕνα πολύτιμο θησαυρό. Ἂν «φανεῖ» ὅτι τὸν ἔχει, σὲ λίγο τίποτα δὲν θὰ ἔχει οὔτε καὶ πλούσιος θὰ εἶναι. Σκεφτεῖτε το…
Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος