Πολλοί αναρωτιούνται εάν όσα τους συμβαίνουν είναι εκ Θεού ή από τον πειρασμό και αναζητούν τρόπους επιβεβαίωσης αλλά και λύσεις σε τρέχοντα αλλά σοβαρά θέματα της καθημερινότητας.
Πώς λοιπόν, ένας κοσμικός μπορεί να πληροφορηθεί, εάν οι θλίψεις και οι πειρασμοί του είναι παιδεία του Κυρίου και όχι πρόγευση κολάσεως, και πώς δίδεται η πληροφορία μετά από προσευχή (τριήμερο συνιστούν οι πατέρες) για τρέχοντα αλλά σοβαρά θέματα της καθημερινότητας;
Ο Κύριός μας μας πληροφορεί στο Ευαγγέλιο : «εν τω κόσμω τούτω θλίψιν έξετε, αλλά θαρσείτε εγώ νενίκηκα τον κόσμον». Μετά την πτώση των προπατόρων μας, οι θλίψεις είναι ο διαρκής σύντροφος του ανθρώπου, είναι συνέπεια της αποστασίας του από την αγάπη του Θεού. Τέτοιες θλίψεις, όπως αυτές που προέρχονται από το θάνατο κάποιου προσφιλούς μας προσώπου είναι αναπόφευκτες.
Ο Κύριος μας όμως όλες τις θλίψεις και τους πειρασμούς τους αξιοποιεί προς όφελός μας. Πολλές φορές τις επιτρέπει ο Κύριος λόγω των αμαρτιών μας, όπως ορθά λέτε, για παιδεία, ώστε να επιτύχουμε τη συγχώρηση και την κάθαρσή μας από τα πάθη.
Εξ αιτίας των θλίψεων, αν έχουμε καλή προαίρεση, στρεφόμεθα με την προσευχή στο Θεό και ενούμεθα μαζί Του. Εγκαταλείπουμε τα ψεύτικα όνειρα και τους μάταιους στόχους και καταλαβαίνουμε ότι το νόημα της ζωής μας είναι η κοινωνία με τον Τριαδικό Θεό, η κοινωνία με τους αδελφούς μας, ο Παράδεισος.
Οι θλίψεις πάλι που συμβαίνουν στους Αγίους έχουν σκοπό να τους αναδείξουν τελειότερους και πιστότερους στο Θεό. Τέτοιες ήταν οι θλίψεις του Ιώβ, των Αγίων μαρτύρων και ασκητών και άλλων αγνώστων αγίων μέσα στον κόσμο.
Ο Απ. Παύλος εξηγεί με συντομία πως ενεργούν οι θλίψεις στο πιστό άνθρωπο : «Καυχώμεθα εν ταίς θλίψεσιν, ειδότες ότι η θλίψις υπομονήν κατεργάζεται, η δε υπομονή δοκιμήν η δε δοκιμή ελπίδα, η δε ελπίς ου καταισχύνει ότι η αγάπη του Θεού εκκέχυται εν ταίς καρδίαις ημών διά Πνεύματος Αγίου του δοθέντος ημίν» (Ρωμ. ε´,3-5).
Δηλαδή η θλίψις εργάζεται μέσα στην ψυχή μας και σιγά – σιγά φέρει σαν αποτέλεσμα την υπομονή, η υπομονή δοκιμάζει και τελειοποιεί τον άνθρωπο. Έχοντας έτσι αποκτήσει τις αρετές έχει όλη του την ελπίδα στο Θεό. Και ο καλός Θεός θα δώσει άφθονη την αγάπη Του, θα γίνει ενεργός η Χάρις του Αγίου Πνεύματος που μας έχει δοθεί στο Άγιο Βάπτισμα. Θα επέλθει δηλαδή ο αγιασμός μας.
Πότε οι θλίψεις είναι πρόγευση της κολάσεως; Όταν αφήσουμε έξω από τη ζωή μας τον Θεό· όταν φαντασθούμε ότι είμαστε μόνοι μας, ότι όλα όσα μας συμβαίνουν είναι τυχαία, ότι λόγω μιάς μεγάλης, κατά τη γνώμη μας, θλίψεως η ζωή μας δεν έχει νόημα. Στη περίπτωση αυτή ποτέ δεν φέρουμε στο νού μας πιθανές ευθύνες μας, αμαρτίες μας και λάθη μας. Επί πλέον ο Σατανάς, αφού εγκαταλείπουμε το Θεό, εξογκώνει στο νού μας τη θλίψη και μας κάνει δυστυχισμένους. Κάπου εκεί βρίσκεται και η λεγόμενη κατάθλιψη.
Μετά από κάποιες θλίψεις και πειρασμούς κλείνεται κάποιος εγωιστικά στον εαυτό του και σκέφτεται και σκέφτεται και κουβεντιάζει με τους λογισμούς του. Δεν βρίσκει απάντηση σε ο,τι του συμβαίνει και βυθίζεται σε όλο και μεγαλύτερη θλίψη. Και βέβαια μερίδιο σ’ αυτή τη ψυχική κατάπτωση έχει το ακάθαρτο πνεύμα.
Η απομάκρυνση από αυτή την «πρόγευση της κολάσεως», η μετατροπή της προγεύσεως της κολάσεως σε πρόγευση του Παραδείσου εξαρτάται από την θέση του Χριστού μέσα στη ζωή μας. Όταν με την προσευχή μας, την ειλικρινή, χωρίς κρατούμενα και δικαιολογίες μετάνοια και εξαγόρευσή μας και με τον εκκλησιασμό μας φέρουμε το Χριστό στην καρδιά μας τότε προγευόμεθα τον Παράδεισο γιατί όπως έλεγε ο γέροντας Πορφύριος : « ο Χριστός είναι ο Παράδεισος».
Όσον αφορά στον τρόπο με τον οποίο πληροφορούμεθα το θέλημα του Θεού στην καθημερινή μας ζωή, πράγματι με την προσευχή γνωρίζουμε το θέλημά Του. Πρέπει να βαδίζουμε πάντα σύμφωνα με τις εντολές Του και μέσω της προσευχής και της εναποθέσεως της υπάρξεώς μας στα χέρια Του ειδικά κατά τη Θεία Λειτουργία να γνωρίζουμε τι πότε και πως να ενεργήσουμε σε κάθε δίλημμα που μας παρουσιάζεται.
Η τριήμερη αυστηρή νηστεία, το λεγόμενο τ ρ ι η μ ε ρ ο, κατά το οποίο δεν τρώμε τίποτε, αποτελεί μια ιερή παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας που μπορεί να χρησιμεύσει σε κρίσιμες στιγμές κατά τις οποίες έχουμε ιδιαίτερη ανάγκη της αμέσου βοηθείας και του φωτισμού του Θεού. Πρέπει όμως να κάμει κανείς τριήμερο μόνο με ευλογία του πνευματικού του πατρός.
Κι εδώ πρέπει με έμφαση να τονίσουμε ότι στην συνολική μας πορεία πρέπει να έχουμε συμπαραστάτη τον πνευματικό μας, τον οποίο οφείλουμε να επιλέγουμε με φόβο Θεού εκ των ιερέων που σέβονται την πίστη, τους ιερούς Κανόνες και σύνολη την παράδοση της Εκκλησίας μας.
Αυτόν και πρέπει να συμβουλευόμεθα ακόμη και στα καθημερινά σοβαρά μας προβλήματα και να τον υπακούουμε, όχι σαν ψυχολογικό σύμβουλο αλλά ως πατέρα πνευματικό που δέχεται τον φωτισμό του Θεού.