Την διάκριση αυτή μας την εξηγεί ο Άγιος Διάδοχος Φωτικής με το 34ο από τα “Εκατόν Πρακτικά Κεφάλαια”:
Άλλη είναι η φυσική αγάπη, που έχει η ψυχή και άλλη εκείνη, που έρχεται στην ψυχή με την ενέργειά του Αγίου Πνεύματος. Η πρώτη κινείται όταν θέλουμε, ανάλογα με την θέλησή μας και γι’ αυτό εύκολα λεηλατείται από τα πονηρά πνεύματα, όταν δεν κρατάμε με την βία την αγαπητική μας προαίρεση.
Η άλλη όμως, που γίνεται από το Άγιον Πνεύμα, διεγείρει τόσο πολύ την ψυχή προς την αγάπη του Θεού, ώστε όλα τα μέρη της ψυχής να προσκολλώνται με ανέκφραστο τρόπο στην αγαθότητα του θείου πόθου, με μία απέραντη απλότητα διαθέσεως. Γιατί τότε ο νους, γεμάτος από την πνευματική ενέργεια, σαν να κυοφορεί, αναβλύζει κάποια πηγή αγάπης και χαράς.
Εδώ θυμάμαι την προσευχή μιας φιλοθέης ψυχής, που φώναζε στον ουρανό: Θεέ μου, σ’ αγαπώ, δώσε μου αγάπη αληθινή, Θεέ μου, σε πιστεύω, δώσε μου πίστη αληθινή, Θεέ μου, σε Σένα ελπίζω, φώτισε το σκότος μου…
