«τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλμῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου,
τὴν δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλμῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς;» (Μθ 7,3)
the Mote and the Beam c Πάθος πολύμορφο καί πολύφθορο ἡ κατάκριση καταδικάζεται ἀπό τόν ἴδιο τόν Κύριο καί τούς ἀποστόλους. Ἀλλά καί οἱ ἅγιοι πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας μιλοῦν μέ ἀποτροπιασμό γιά τό ψυχώλεθρο αὐτό πάθος. Ἕνας ἀπό αὐτούς, ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ ἁγιορείτης, μέ νυστέρι τή θεόπνευστη Γραφή, τήν τομωτέραν «ὑπὲρ πᾶσαν μάχαιραν» (Ἑβ 4,12), εἰσχωρεῖ στά τρίσβαθα τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης καί ἐντοπίζει τά «δοκάρια» καί τά «ξυλάρια» πού παρακωλύουν τήν οἰκοδομή τοῦ πνευματικοῦ ἀνθρώπου.
[sc name=”agioreitiko-thymiama” ][/sc]
Ὡς ἄριστος ἀναγνώστης τοῦ πνευματικοῦ γονιδιώματος τοῦ ἀνθρώπου, ἐπισημαίνει, στό βιβλίο του «Ἀόρατος Πόλεμος», ὅτι ἡ φιλαυτία, ἡ ἀγάπη καί ἡ τιμή πού τρέφουμε γιά τόν ἑαυτό μας, γεννᾶ τήν αὐθάδη κρίση καί κατάκριση τοῦ πλησίον μας. Τά δύο αὐτά πάθη μάλιστα ἀλληλοστηρίζονται καί ἀλληλοθάλπονται.
Εἶναι γεγνονός ὅτι ὅσο μεγαλύτερη ἰδέα ἔχουμε γιά τόν ἑαυτό μας τόσο περισσότερο κατακρίνουμε τόν συνάνθρωπό μας, θεωρώντας μάλιστα ὅτι ἐμεῖς δέν ἔχουμε σχέση μέ τέτοιου εἴδους ἐλαττώματα. Ὁ δέ διάβολος, βλέποντας αὐτήν τήν ὀλέθρια διάθεση τῆς αὐτοδικαίωσης μέσα μας, ξαγρυπνᾶ καί φροντίζει ὥστε νά μή μᾶς διαφύγει τό παραμικρό ξυλάρι-ἐλάττωμα τοῦ ἀδελφοῦ.
Ἀλλά προτρέπει ὁ ἅγιος Νικόδημος: «Ἄν ἀγρυπνεῖ ὁ σατανᾶς γιά νά σέ ζημιώσει, ἀγρύπνησε καί σύ γιά νά ἀποφύγεις τίς ὀλέθριες παγίδες του∙ κι ἄν σοῦ γεννηθεῖ ἡ ἐπιθυμία νά κρίνεις τόν ἀδελφό σου, σκέψου τά λόγια τοῦ προφήτη• “καὶ ἕκαστος τὴν κακίαν τοῦ πλησίον αὐτοῦ μὴ λογίζεσθε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν” (Ζα 8,17). Ἐξάλλου, ἡ ἐξουσία αὐτή δέν δόθηκε σέ σένα. Πῶς νά κρίνεις σωστά καί δίκαια ἐσύ πού εἶσαι περικυκλωμένος ἀπό πάθη;».
Τό δραστικότερο φάρμακο γιά τήν ἀντιμετώπιση τῆς ὀλέθριας αὐτῆς ἀσθένειας, ἐπισημαίνει ὁ Ἅγιος, εἶναι τό νά ἀσχολεῖσαι μέ τίς δικές σου κακίες καί τά δικά σου πάθη καί μάλιστα μέ κεῖνα τά ἀπόκρυφα, πού σέ κυβερνοῦν ἀθέατα. Ἄν ἀσχοληθεῖς μέ αὐτά, δέν θά σοῦ μένει χρόνος νά ἐξετάζεις τίς πράξεις τοῦ ἄλλου. Ἄν ἐρευνᾶς καί φροντίζεις νά καθαρίζεις τούς ὀφθαλμούς σου ἀπό τά μεγάλα δοκάρια, τά ὁποῖα σέ παρακινοῦν νά βλέπεις τά μικρά ξυλάρια στούς ὀφθαλμούς τοῦ ἀδελφοῦ σου, δέν θά σοῦ φθάσουν οἱ ἡμέρες τῆς ζωῆς σου νά τά θεραπεύσεις.
Γνώριζε ἀκόμη, ὑπογραμμίζει ὁ θεοφώτιστος χειρουργός τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς, ὅτι ἄν ἐξετάζεις μέ κατακριτική διάθεση ἕνα πάθος τοῦ ἀδελφοῦ σου, κάποια ρίζα αὐτοῦ τοῦ ἴδιου πάθους κρύβεται καί στή δική σου καρδιά. Διότι, ὅπως λέγει ἡ Γραφή, ὁ πονηρός ὀφθαλμός βλέπει τά πονηρά (Μθ 12,35), ἐνῶ ὁ καθαρός δέν βλέπει τά πονηρά (Ἀβ 1,13). Γι’ αὐτό λοιπόν, ἀντί νά στρέφεσαι κατά τοῦ ἀδελφοῦ σου, μεταχειρίσου τά ὅπλα πού θά ἔστρεφες ἐναντίον του, γιά τή θεραπεία τοῦ ἑαυτοῦ σου.
Καί ἄν ἀκόμη τό ἁμάρτημα τοῦ ἀδελφοῦ σου εἶναι δημόσιο καί φανερό, αἰτιολόγησέ το μέ ἀγάπη καί φιλαδελφία, διότι δέν μπορεῖς νά ξέρεις γιατί τό ἐπέτρεψε ὁ Θεός. Ἴσως ὁ ἁμαρτάνων ὠφεληθεῖ ἀπό τήν πτώση του, ἐνῶ ἐσύ, κρίνοντας ἐπιφανειακά, θά κατακριθεῖς.
Γι’ αὐτό λοιπόν, συμπεραίνει ὁ Ἅγιος τοῦ Θεοῦ, νά στέκεις μέ φόβο καί τρόμο περισσότερο γιά τόν ἑαυτό σου παρά γιά ὁποιονδήποτε ἄλλον. Καί νά εἶσαι βέβαιος ὅτι τά καλά λόγια πού θά πεῖς γιά τόν ἀδελφό σου γεννοῦν μέσα σου τή χαρά, πού εἶναι καρπός τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἀντίθετα, μέ κάθε καταφρόνηση καί αὐθάδη κρίση πού θά ξεστομίσεις γιά τόν ἀδελφό σου, θρονιάζεις μέσα σου τό διαβολικό θέλημα.
Νικοδήμου Ἁγιορείτου,
Ἀόρατος πόλεμος, Κεφ. ΜΔ΄.