ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΑΜΑΣΤΑΣ ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ

Στίς βορεινές πλαγιές του Καλλίδρομου όρους σέ υψόμετρο 740 μ., 23 χιλιόμετρα μακρυά από τήν Λαμία είναι κτισμένο τό Μοναστήρι της Δαμάστας, μεταβυζαντινό κτίσμα. Τό τοπίο της Μονής είναι απαράμιλλο σέ φυσική ομορφιά καί μαγευτική θέα. Πολλές είναι οι εκδοχές για την προέλευση του ονόματος της Ιεράς Μονής της Παναγίας Δαμάστας, επικρατέστερη φαίνεται όμως η εκδοχή ότι προέρχεται από το “δαμάστρα”, ότι δηλαδή η Παναγία δαμάζει τον πόνο και τα πάθη. Μια άλλη εκδοχή αναφέρεται στο γεγονός η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας ήρθε στην Ελλάδα από την Δαμασκό της Συρίας και από το αρχικό «Δαμάσκα» έμεινε το όνομα «Δαμάστα».


Η εικόνα της Παναγίας φέρει επάργυρη επένδυση του 19ου αιώνος (1892). Τό Μοναστήρι κάηκε πρίν από τά χρόνια της Επαναστάσεως του 1821.

Ο ναός σώζεται ακέραιος σχεδόν καί εχει ιστορηθεί τό 1818, είναι δέ σταυροειδής μετά τρούλλου. Τήν αγιογράφηση του Καθολικού ανέλαβε δι΄ εξόδων του ο αγωνιστής της Επαναστάσεως Ιω. Δυοβουνιώτης όπως μαρτυρεί σωζόμενη άνωθεν της εισόδου του Καθολικού επιγραφή:

 ” Ιστορήθη ο παρών θείος καί ιερότατος ναός
της θείας καί Ιερας Μονής της Υπεραγίας Θεοτόκου
διά συνδρομής του Πανεντιμοτάτου
Κυρίου Καπετάν Δυοβουνιώτου Αρχιερατεύοντος
του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Ζητουνίου Κυρίου Κου Θεοφάνους
εν έτει 1818 Δεκεμβρίου 15 χείρ Γεωργίου”

Ούτε η ιστορία ούτε η τοπική παράδοση μνημονεύει τόν κτίτορα η τό έτος ανιδρύσεως του μοναστηριού. Εκτός από τό καθολικό όλα τά άλλα κτίσματα είναι των τελευταίων δεκαετιών. Είναι ένα επιβλητικό κτιριακό συγκρότημα στό οποίο ξεχωρίζουν, ο μεγαλοπρεπής ξενώνας, τό κωδωνοστάσιο, η εικόνα της Βρεφοκρατούσας Θεοτόκου, τό ηγουμενείο, τό αρχονταρίκι καί ο προαύλιος χώρος μέ τήν εξέδρα τίς κρήνες καί τό παρεκκλήσιο των Αγίων Κωνσταντίνου καί Ελένης δωρεά του ζεύγους Δημητρίου καί Ελένης Καραγκούνη.

Ο ναός είναι άγνωστο πότε κτίσθηκε, έχει τή μορφή σταυρικής βασιλικής μετά τρούλλου, οκτάπλευρος συμμετρικός. Η εικόνα της Παναγίας είναι θαυματουργή, έργο του 16ου αιώνα, φέρει επένδυση επάργυρη του 19ου αιώνος (1892). Τό Μοναστήρι έλαβε μέρος στήν επανάσταση καί πολλοί μοναχοί του έπεσαν στά πεδία των μαχών.
Προσκυνηματική εκδρομή στον Άγιο Βησσαρίωνα και στα Μοναστήρια της Φθιώτιδας (Ι.Μ. Δαδίου, Ι.Μ. Δαμάστας, Ι.Μ. Παναγίας Ξυνιάδος, Ι.Μ. Αγάθωνος)=> ΕΔΩ