Στην παρουσίαση της ελληνικής υποψηφιότητας από την επιτροπή των Eυρωπαϊκών βραβείων Mies Van De Rohe, διατυπώνονται τα εξής: “Μια πλήρης κατοικία που είναι εγκατεστημένη σε μόλις 22 τ.μ. σε ένα δώμα στην οροφή ενός υπάρχοντος κτιρίου, προωθεί την υιοθετημένη επαναχρησιμοποίηση και τη συμπαγή διαβίωση στο κέντρο της πόλης. Η ευελιξία, η συμπύκνωση και τα διάφορα οπτικά φίλτρα θολώνουν τη διάκριση μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, αυξάνοντας ριζικά την αντίληψη του μεγέθους του σπιτιού και προωθώντας παράλληλα την υπαίθρια διαβίωση και την κοινωνική ζωή”.
To αρχιτεκτονικό γραφείο Point Supreme που υπογράφει το διαμέρισμα ιδρύθηκε στο Ρότερνταμ το 2008 από τη Μαριάννα Ρέντζου και τον Κωνσταντίνο Πανταζή, αφού έζησαν και εργάστηκαν στην Αθήνα, το Λονδίνο, τις Βρυξέλλες, το Τόκιο και το Ρότερνταμ (OMA, MVRDV). Μας μίλησαν τα δύο ιδρυτικά στελέχη του γραφείου:
Πώς εφαρμόζεται η αρχιτεκτονική φιλοσοφία του γραφείου σας στο διαμέρισμα “Ιγνατίου”;
To γραφείο μας είναι γνωστό για την ιδιαίτερη αισθητική του, που βλέπει κανείς αμέσως στις φωτογραφίες των έργων μας. Στην πραγματικότητα όμως το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής μας είναι η λειτουργικότητα. Σχεδιάζουμε χωρίς περιορισμούς και περιοριστικούς κανόνες, σε κάθε έργο παρατηρούμε προσεκτικά τις ειδικές συνθήκες (π.χ. του κτιρίου ή τις επιθυμίες του πελάτη) και έτσι καταλήγουμε πάντα σε λύσεις πρωτότυπες και διαφορετικές.
Ολα μας τα έργα είναι διαφορετικά και όλα καθρεφτίζουν τις συνθήκες και τους ιδιοκτήτες τους. Οι ιδιοκτήτες συνήθως δένονται πολύ με τους χώρους που φτιάχνουμε και συχνά μας λένε πως τους αισθάνονται σαν νέο μέλος στην οικογένεια, σαν φυσικό πρόσωπο. Το διαμέρισμα στην Ιγνατίου είναι μια τέτοια περίπτωση. Η αρχική συνθήκη ήταν πολύ δύσκολη: ένα διαμέρισμα μόνο 22 τετραγωνικών μέτρων.
Πώς συλλάβατε το κόνσεπτ του σχεδιασμού;
Οι πελάτες είναι τρεις Γάλλοι που ζουν στο Παρίσι. Ενα ζευγάρι και ένας φίλος τους. Αγάπησαν την Αθήνα και αγόρασαν αυτό το μικρό δώμα στο Παγκράτι μαζί. Δεν περίμεναν ότι θα κατάφερναν να μένουν μαζί στο διαμέρισμα, στα ταξίδια τους στην Ελλάδα, λόγω του μικρού τους μεγέθους. Μας βρήκαν στο ίντερνετ, όπως και πολλοί από τους πελάτες μας. Μας ανέθεσαν να σχεδιάσουμε και χτίσουμε ένα σπίτι μέσα στα 22 τετραγωνικά, υποθέτοντας πως θα το χρησιμοποιούσαν εναλλάξ. Εμείς φυσικά, βασίσαμε όλο τον σχεδιασμό στο να μπορούν να μένουν εκεί ταυτόχρονα και οι τρεις. Ετσι, ενώ ο χώρος ήταν πολύ μικρός, στην ουσία ένα μεγάλο δωμάτιο, αντί να το κρατήσουμε άδειο για να φαίνεται μεγαλύτερο, εμείς κάναμε το αντίθετο.
Χτίσαμε έναν πυκνό μικρόκοσμο που δημιουργεί την ψευδαίσθηση ενός χώρου δίχως τέλος. Αυτό, χάρη στις διάφορες κατασκευές, δημιουργεί υποχώρους. Ετσι, εκτός από το βασικό, σταθερό υπνοδωμάτιο, υπάρχει και ένα καθιστικό που μετατρέπεται σε δεύτερο χώρο ύπνου για δύο άτομα, με χρήση συρόμενων διαχωριστικών και κουρτινών που αγκαλιάζουν τον χώρο. Η βεράντα επίσης έχει κατασκευές που την κάνουν να μοιάζει με ένα ακόμα μεγάλο δωμάτιο. Η τζαμαρία ανάμεσα στο διαμέρισμα και τη βεράντα εξαφανίζεται, οπότε το διαμέρισμα μοιάζει να επεκτείνεται επ’ αόριστον.
Ποια ήταν τα στοιχεία που σας δυσκόλεψαν στην υλοποίηση της μελέτης;
Το εξαιρετικά μικρό του μέγεθος, που σημαίνει ότι τα πάντα έπρεπε να σχεδιαστούν με ακρίβεια χιλιοστού. Στην πραγματικότητα η ακρίβεια του σχεδιασμού σε αυτό το έργο μοιάζει με την ακρίβεια στον σχεδιασμό που βλέπουμε σε κότερα και πλοία. Στα έργα μας συνδυάζουμε πάντα πολλά διαφορετικά υλικά και στοιχεία, ώστε ο χώρος και η εμπειρία να είναι πλούσια. Στο συγκεκριμένο έργο έπρεπε να συντονιστούν όλα τα διαφορετικά συνεργεία και μάστορες μεταξύ τους απόλυτα. Δεν υπάρχει απόσταση από το ένα στοιχείο ή έπιπλο ως το διπλανό του. Ολος ο χώρος είναι σαν ένα μεγάλο πολυέπιπλο.
Ποια ήταν η εικόνα που σας έκανε να νιώσετε μια πρώτη ανταμοιβή για την προσπάθειά σας;
Οι ιδιοκτήτες συγκινήθηκαν όταν το επισκέφτηκαν. Εγινε στη διάρκεια των lockdown και έτσι το είδαν κατευθείαν έτοιμο. Δεν μπορούν ακόμα να πιστέψουν το αποτέλεσμα. Η μεγαλύτερη ανταμοιβή είναι όταν οι ιδιοκτήτες μας στέλνουν φωτογραφίες, καθημερινές, με όμορφες στιγμές, τα παιδιά να χρησιμοποιούν με δικό τους τρόπο διάφορες περιοχές στα σπίτια τους κ.τ.λ. Συχνά ανακαλύπτουν πτυχές και δυνατότητες στα έργα μας που δεν είχαμε προβλέψει.
Πώς ένα διαμέρισμα 22 τ.μ. στο Παγκράτι έγινε ένα πλήρες μικρό σπίτι – Υποψήφιο στα Οσκαρ αρχιτεκτονικής
Ο Κωνσταντίνος Πανταζής και η Μαριάννα Ρέντζου / Point Supreme Architects
Τι έχουμε να μάθουμε από το Ignatiou apartment;
Σίγουρα το μάθημα της Ιγνατίου είναι πως δεν υπάρχει χώρος που να μην μπορεί να γίνει λειτουργικός, και όμορφος, όσο δύσκολο και να φαίνεται αυτό στην αρχή. Είναι ένα μάθημα που συνεχίζει την περίπτωση ενός προηγούμενου έργου μας, ένα διαμέρισμα στην Ηλιούπολη, το οποίο ήταν ένας υπόγειο με φυσικό φως μόνο στη μία πλευρά, δηλαδή ένας χώρος που πολύ δύσκολα μπορεί κανείς στην αρχή να φανταστεί πώς θα μπορούσε να μετατραπεί σε κάτι συναρπαστικό.
www.pointsupreme.com