«Ας λέγουν και ας γράφουν ό,τι θέλουν. Θά έλθη όμως κάποτε καιρός, ότε οι άνθρωποι κρίνονται όχι σύμφωνα με όσα είπον ή έγραψαν περί των πράξεών των, αλλά κατ’ αυτήν την μαρτυρίαν των πράξεών των». (Ιωάννης Καποδίστριας)
Επειδή πολλά λέγονται και γράφονται λοιπόν, από τα ΜΜΕ και ακόμη περισσότερα όσα αποσιωπώνται και δεδομένης της απόστασης όπου χωρίζει τον πολιτικό κόσμο από την ελληνική κοινωνία, παρακάτω παρατίθεται ένα απόσπασμα του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας, όχι ως λόγος εξαγγελίας, ξύλινος ή και απολογητικός, αλλά ως μαρτυρία ακεραιότητας μέσα από έναν άνθρωπο που ό,τι έχει γράψει, φρόντισε πρωτύτερα να το έχει ήδη πράξει:
«Ευτυχείς διότι ηδυνήθημεν να προσφέρωμεν δι αυτό το τόσον θεάρεστον έργον τα λείψανα της μετρίας καταστάσεώς μας εις το θυσιαστήριον της πατρίδος!
Μʼ όλον ότι μακράν απέχομεν του να φρονώμεν ότι το έθνος δεν θέλει δυνηθή οψέποτε να μας τα αποδώση, θέλομεν όμως έως τότε να αποφύγωμεν, όσον το δυνατόν, το να καταβαρύνωμεν έτι μάλλον την χρηματικήν του στάσιν, απαιτούντες την απόδοσιν των όσων προκατεβάλομεν.
Δια τον αυτόν τούτον λόγον θέλομεν αποφύγει και ήδη το να δεχθώμεν την προσδιοριζομένην ποσότητα δια τα έξοδα του αρχηγού της επικρατείας, απεχόμενοι, εν όσω τα ιδιαίτερά μας χρηματικά μέσα μας εξαρκούσιν από του να εγγίσωμεν μέχρι και οβολού τα δημόσια χρήματα προς ιδίαν ημών χρήσιν.
Ελπίζομεν ότι, όσοι εξ υμών μεθέξωσι μετά της κυβερνήσεως εις την προσωρινήν Διοίκησιν καθώς και οι λοιποί των πολιτών, όσοι προσκληθώσιν επί τούτω θέλουν γνωρίσει μεθʼ ημών, ότι εις τας παρούσας περιστάσεις οι εν δημοσίοις υπουργήμασι δεν είναι δυνατόν να λαμβάνουν μισθούς αναλόγους με τον βαθμό του υψηλού υπουργήματός των και με τας εκδουλεύσεις των, αλλʼ ότι οι μισθοί ούτοι πρέπει να αναλογούν ακριβώς με τα χρηματικά μέσα, τα οποία έχει η κυβέρνησις εις την εξουσίαν της».
4 Αυγούστου 1829 προς την Εθνοσυνέλευση
(Απόσπασμα)
Στην περίπτωση της δολοφονίας του, δεν είναι υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι η πατρίδα ζημιώθηκε πολύ περισσότερο από ότι ο ίδιος ο Καποδίστριας που έχασε εν τέλει κάπως πρόωρα την ζωή του, καθώς ο άνθρωπος με καθαρή συνείδηση μένει στις συνειδήσεις αυτών που υπηρέτησε και επιπροσθέτως κατακτά παντοτινά ένα πανέμορφο, καταγάλανο κομμάτι ουρανού.
Όσο για την Ελλάδα, πολιτικώς και συναισθηματικώς ακόμη δεν βγήκε οριστικά από εκείνη την σκηνή του εγκλήματος, έξω από τον Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος, ημέρα Κυριακή.
Εξάλλου το είχε προβλέψει και ο ίδιος:
«Αν οι Μαυρομιχαλαίοι θέλουν να με δολοφονήσουν ας με δολοφονήσουν. Τόσο το χειρότερον δι’ αυτούς. Θα έλθη κάποτε η μέρα κατά την οποίαν οι Έλληνες θα εννοήσουν την σημασίαν της θυσίας μου…»
Να επισημανθεί βεβαίως ότι αποτελούσε κοινό μυστικό πως πίσω από τους Μαυρομιχαλαίους κρύβονταν οι δύο από τις τρεις “προστάτιδες δυνάμεις”, η Αγγλία και η Γαλλία. «Ο φιλήκοος των ξένων είναι προδότης» και αυτή είναι άλλη μία φράση του όπου συνδέει το σήμερα με το χθες.
«Είναι επιτακτική ανάγκη προβολής ενός ιδανικού προτύπου προς μίμηση για τους πολιτικούς ηγέτες, αλλά και για υποβοήθηση του λαού να αποκτήση ορθά πολιτικά κριτήρια στην επιλογή των κυβερνητών του Έθνους μας» κατά τον Άγιο Παΐσιο και ψάχνουμε να βρούμε τον τρόπο εμείς στο σήμερα, εδώ, για να εφαρμοστεί αυτό, σε μία κοινωνία που όλο και διολισθαινει. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν σε ολόκληρη την παραπάνω φράση του Αγίου δεν είναι καν “πολιτικώς ορθή” στις μέρες μας ούτε η λέξη “έθνος”.
Τέλος, ως επίλογος χρησιμοποιείται ένα απόσπασμα από μία επιστολή του Ιωάννη Καποδίστρια απευθυνόμενος στον πατέρα του, προς γνώσιν μας, προς προβληματισμό αλλά και παραλληλισμό με τους καιρούς μας, διότι η όλη στάση του δεν ξεγυμνώνει ηθικά μονάχα τους πολιτικούς μας αλλά και εμάς ως ψηφοφόρους.
«Είμαι ευχαριστημένος… Αντιστάθηκα στις πιό μεγάλες και γοητευτικές προτάσεις… Έμεινα σταθερός στο να παραιτηθώ από λαμπρές και ανετότατες θέσεις… προκειμένου να μείνω με όλη μου την καρδιά προσκολλημένος… σε όσα εγώ πιστεύω ως ιερά καθήκοντα… Μού προσφέρθηκαν περισσότερες από μιά ωραίες αποκαταστάσεις. Τις αρνήθηκα χωρίς δυσαρέσκειαν. Θα είχα γίνει Κροίσος στα πλούτη, αλλά στους αντίποδες. Θα είχα προχωρήσει κατά χίλια βήματα στην σταδιοδρομία μου, αλλά έξω από τις αρχές μου, από την ατμόσφαιρά μας. Δεν το θέλησα και ούτε θα το θελήσω ποτέ… Ελπίζω στην θεϊκή προστασία …»