Αυτό αναδεικνύει ότι το 2024 δεν θα τεθεί στο επίκεντρο το ζήτημα της αύξησης των επιτοκίων – καθώς οι αγορές βρίσκονται με το όπλο παρά πόδας – αλλά το ζήτημα του χρέους.
Το «βουνό» χρέους των ΗΠΑ αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς – και η κυβέρνηση θα μπορούσε σύντομα να ξοδέψει περισσότερα για τις πληρωμές τοκοχρεολυσίας παρά για άμυνα, σύμφωνα με την Capital Group, σύμφωνα με δημοσίευμα του Business Insider.
«Η δυναμική του χρέους των ΗΠΑ εξελίσσεται με τρόπο που απαιτεί προσοχή», δήλωσε ο Darrell Spence, οικονομολόγος στο διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων των ΗΠΑ, σε ένα σημείωμα προς τους επενδυτές τον Οκτώβριο.
«Τα επόμενα πέντε χρόνια, οι καθαρές πληρωμές τόκων για το χρέος αναμένεται να ξεπεράσουν τις αμυντικές δαπάνες».
Ο Spence πρόσθεσε ότι εάν το βουνό του χρέους της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου αυξηθεί με τον ρυθμό που αναμένεται από το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, οι δαπάνες της κυβέρνησης για καθαρές πληρωμές τόκων θα μπορούσαν να αυξηθούν από κάτω από 500 δισεκατομμύρια δολάρια σε ένα εκπληκτικό 1,4 τρισεκατομμύριο δολάρια μέχρι το 2033.
Και μια επιπόλαιη ματιά δείχνει ότι τα όρια της πολιτικής διαχείρισης της δημοσιονομικής εκτροπής στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου έχουν στενεύσει παρά το γεγονός ότι ο εκλογικός κύκλος θα αναγκάσει τη Federal Reserve να ασκήσει υποτιθέμενα ακτικυκλική πολιτική για να διασώσει τα αποτυχημένα «Bidenomics».
Οι αμυντικές δαπάνες
Το γεγονός ότι οι πληρωμές τόκων θα μπορούσαν σύντομα να ξεπεράσουν τις αμυντικές δαπάνες θα μπορούσε να αποτελέσει πηγή ανησυχίας για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, με τον Πρόεδρο Joe Biden να δεσμεύεται να ζητήσει από το Κογκρέσο χρηματοδότηση αξίας άνω των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη στήριξη τόσο του Ισραήλ όσο και της Ουκρανίας.
Το χρέος έχει αναδειχθεί ως μια σημαντική ανησυχία για τη Wall Street φέτος – παρότι όλοι παρηγορούνται με το αφήγημα ότι θα λάβει χώρα εξίσου επιθετική επεκτατική νομισματική πολιτική – με τους γερουσιαστές να καταλήγουν σε συμφωνία της τελευταίας στιγμής για να αυξήσουν το όριο κρατικού δανεισμού τον Μάιο και τα ομόλογα του Δημοσίου να αντιμετωπίσουν από ένα από χειρότερα sell-offs στην ιστορία της αγοράς χρέους των ΗΠΑ.
Οι υποχρεώσεις της κεντρικής κυβέρνησης των ΗΠΑ ξεπέρασαν εντυπωσιακά τα 33 τρισεκατομμύρια δολάρια στις 18 Σεπτεμβρίου — ένα μήνα αργότερα, ο αριθμός είχε εκτιναχθεί κατά 33,64 τρισεκατομμύρια δολάρια, υποδηλώνοντας μέση ημερήσια αύξηση 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο δημόσιος δανεισμός της Αμερικής πλησιάζει σε επίπεδα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν οικονομική κατάρρευση, σύμφωνα με τον Spence.
Συνήθως, τα επίπεδα χρέους καθίστανται πρόβλημα εάν «είχε επιτόκια υψηλότερα από τον ρυθμό οικονομικής της ανάπτυξης, τα πρόσθετα έσοδα που παράγονται από την οικονομία κάθε χρόνο έγιναν μικρότερα από τις πληρωμές τόκων για το χρέος και το χρέος άρχισε να αυξάνεται από μόνο του», επισημαίνει.
«Οι ΗΠΑ απείχαν πολύ από το να φτάσουν αυτό το όριο.
Μέχρι τώρα…», πρόσθεσε.
Ο Spence προειδοποίησε ότι ο αυξανόμενος όγκος του χρέους θα μπορούσε να αναγκάσει την κυβέρνηση να αυξήσει τους φόρους, να τροφοδοτήσει περαιτέρω εκδόσεις ομολόγων και να αναγκάσει την Federal Reserve να «κλειδώσει» υψηλότερα τα επιτόκια.
«Θα μπορούσε, επίσης, να αναμένεται βραδύτερη οικονομική ανάπτυξη, δεδομένου ότι οι κρατικές δαπάνες θα πρέπει αναγκαστικά να ανακατευθυνθούν στην εξυπηρέτηση του χρέους», πρόσθεσε.
«Για τους επενδυτές, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε χαμηλότερες αποδόσεις του χρηματιστηρίου με την πάροδο του χρόνου, δεδομένης της ισχυρής μακροπρόθεσμης συσχέτισης μεταξύ της αύξησης του ΑΕΠ και των αποδόσεων της αγοράς».
H εκτίναξη του δημοσιονομικού ελλείμματος
Σύμφωνα με την τελευταία μηνιαία ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών, το συνολικό δημοσιονομικό έλλειμμα για το οικονομικό έτος 2024 (που ξεκίνησε την 1η Οκτωβρίου) έχει ήδη αυξηθεί πάνω από 380 δισεκατομμύρια δολάρια.
Τα νέα στοιχεία, που περιλαμβάνουν τους μήνες Οκτώβριο και Νοέμβριο, έθεσαν την οικονομία των ΗΠΑ σε τροχιά για συνολικό ετήσιο έλλειμμα άνω των 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το τέλος του τρέχοντος οικονομικού έτους.
Αυτό θα ήταν μια αύξηση άνω του 25 % σε σχέση με το οικονομικό έτος 2023, στο οποίο καταγράφηκε αύξηση 23% σε σχέση με το 2022.
Ένα ετήσιο έλλειμμα 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων το 2024 θα έκανε το έλλειμμα του 2024 το τρίτο μεγαλύτερο ιστορικά έλλειμμα, πίσω μόνο από την περίοδο 2020 το 2021 όταν οι δαπάνες για κοινωνικά επιδόματα που σχετίζονται με τον Covid ήταν φαινομενικά απεριόριστες.
Συγκρίνοντας την ίδια δίμηνη περίοδο της προηγούμενης δεκαετίας, τα στοιχεία υποδηλώνουν επίσης ότι οι δαπάνες για το έλλειμμα το 2024 θα υστερούν μόνο σε σχέση με τα έτη Covid το 2020 και το 2021.
Κατά τους δύο πρώτους μήνες του οικονομικού έτους 2021, το έλλειμμα ανήλθε σε περισσότερα από 429 δισεκατομμύρια δολάρια .
Το τέλος της εποχής των μηδενικών επιτοκίων
Οι ΗΠΑ θα προσθέσουν περισσότερα από 7 τρισεκατομμύρια δολάρια στο χρέος τους από το 2020.
Για να το θέσουμε σε προοπτική, μπορούμε να σημειώσουμε ότι τα συνολικά έσοδα για τις ΗΠΑ το οικονομικό έτος 2023 ήταν 4,4 τρισεκατομμύρια δολάρια. (Το συνολικό χρέος το της ομοσπανδιακής κυβερνησης 2023 ξεπέρασε το 38% όλων των ομοσπονδιακών εσόδων.)
Πολλοί Αμερικανοί έχουν γίνει μουδιασμένοι από το ύψος του χρέους, επειδή εδώ και πολύ καιρό απολαμβάνουν.. δωρεάν χρήματα.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 έως το 2022, τα πραγματικά επιτόκια ήταν ουσιαστικά μηδενικά (ή και αρνητικά), πράγμα που σημαίνει ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση μπορούσε να δανειστεί χρήματα με χαμηλά επιτόκια.
Δεδομένου ότι τα επιτόκια παρουσίαζαν σταθερή πτωτική τάση εκείνη την περίοδο, το χρέος που λήγει μπορούσε πάντα να πληρωθεί με νέο χρέος το οποίο θα επιβαρύνεται με ακόμη χαμηλότερα επιτόκια.
Αλλά το παραμύθι έχει και λύκο…
Τι θα συνταράξει τη αγορά χρέους
Αυτό, ωστόσο, έληξε το 2022.
Έκτοτε, εάν δούμε τα στοιχεία λεπτομερειακά οι τόκοι που καταβάλλονται για το νέο ομοσπονδιακό χρέος έχει αυξηθεί σημαντικά και το συνολικό ποσό των τόκων που καταβάλλονται για το χρέος κάθε χρόνο θα διπλασιαστεί από το 2019 έως το 2024.
Για παράδειγμα, η απόδοση στα 10ετή ομόλογα αυξήθηκαν το 2022 και το μεγαλύτερο μέρος του 2023, φτάνοντας σχεδόν το 5% τον Οκτώβριο του 2023.
Από την άλλη πλευρά, για το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας από το 2012 έως το 2022, η απόδοση του 10ετούς ήταν μεταξύ 2% και 3%.
Η απόδοση του 10ετούς έχει μειωθεί από τον Οκτώβριο, πέφτοντας κάτω από το 4%.
Αλλά αυτό εξακολουθεί να το κάνει υπερδιπλάσιο από αυτό που θεωρείται «φυσιολογικό» κατά το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας δεκαετίας.
Αυτό έχει ενισχύσει το πραγματικό κόστος του αυξανόμενου εθνικού χρέους.
Από το 2019, το συνολικό εθνικό χρέος αυξήθηκε κατά 25%, αλλά οι τόκοι που καταβλήθηκαν για το χρέος αυξήθηκαν κατά 75%.
Πιο συγκεκριμένα, οι τόκοι για το χρέος ανήλθαν σε σχεδόν 573 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019, αλλά θα ξεπεράσουν το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια το 2024.
Αυτός ο ρυθμός αύξησης έχει ξεπεράσει κατά πολύ κάθε άλλη σημαντική κατηγορία δαπανών εκτός από την «ασφάλεια κοινωνικού εισοδήματος» (τις λεγόμενες κοινωνικές μεταβιβάσεις) που περιλαμβάνει πολλά από τα τρισεκατομμύρια των δαπανών που σχετίζονται με τον Covid των τελευταίων ετών.
Αντίθετα, η Κοινωνική Ασφάλιση αυξήθηκε 40 % και το Medicare αυξήθηκε 30 %.
Και στο βάθος περικοπές δημοσίων δαπανών
Εάν συνεχιστεί η τρέχουσα τάση στους τόκους και το χρέος, το Κογκρέσο θα πρέπει να λάβει κάποιες πολύ αντιδημοφιλείς αποφάσεις σχετικά με τις δαπάνες.
Όπως προαναφέρθηκε, οι πληρωμές τοκοχρεολυσίων αποτελούν πλέον μεγαλύτερο μέρος των ομοσπονδιακών δαπανών από τις στρατιωτικές δαπάνες και το Medicare.
Εάν το χρέος συνεχίσει να αυξάνεται με τον τρέχοντα ρυθμό, οι απαιτήσεις εξυπηρέτησης του χρέους θα «καταναλώνουν» όλο και περισσότερο από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, απαιτώντας περικοπές σε άλλους τομείς του προϋπολογισμού για να εξασφαλιστεί η πληρωμή των κατόχων ομολόγων.
Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς ότι περίπου το ένα πέμπτο του προϋπολογισμού θα πηγαίνει για την πληρωμή ομολόγων στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον.
Αυτό σημαίνει ότι για κάθε 100 δολάρια σε φόρους που αποσπά η κυβέρνηση των ΗΠΑ από τον φορολογούμενο -κυρίως μέσω φόρων εισοδήματος και μισθοδοσίας- το 20 % από αυτά θα πάει για να πληρώσει τόκους που δεν παράγουν κανένα όφελος για τους απλούς πολίτες.
Οι πληρωμές τόκων είναι απλώς πληρωμές για παλαιά χρέη – για χαμένους πολέμους, αποτυχημένα σχολεία, συνταξιούχους κρατικούς υπαλλήλους….
Η παρέμβαση της Fed
Και μετά υπάρχει η απειλή μιας αυξανόμενης σπείρας χρέους καθώς η κεντρική τράπεζα τυπώνει δολάρια σε μια προσπάθεια να πληρώσει τα χρέη αποφεύγοντας τη δημοσιονομική λιτότητα που απαιτείται για να αποφευχθεί η καταστροφή – και διασώνοντας μια σαθρή και ανορθολογική οικονομική πολιτική.
Η μόνη δυνατή επικάλυψη εδώ είναι ότι καθώς γίνεται πιο προφανές ότι οι πληρωμές τόκων εξαφανίζουν τους σημερινούς μισθωτούς,
θα έχει περισσότερο πολιτικό νόημα να αποκηρύξουμε απλώς το χρέος.
Όπως σημείωσε ο Murray Rothbard, η ιδέα ότι η κυβέρνηση έχει κάποιο είδος ηθικής υποχρέωσης να πληρώσει τα χρέη της ήταν πάντα ανοησία.
Οι πληρωμές τόκων πάντα πληρώνονταν τη φορολογία, και επομένως δεν είναι τίποτα άλλο από μια αναγκαστική μεταφορά πλούτου από τους φορολογούμενους στους κατόχους ομολόγων.
Ωστόσο, οι κάτοχοι ομολόγων ανέλαβαν οικειοθελώς τον κίνδυνο να διακρατήσουν χρέος των ΗΠΑ.
Έτσι, εάν οι ΗΠΑ χρεοκοπήσουν, αυτό είναι σκληρή μοίρα και κίνδυνος που οι επενδυτές υιοθέτησαν πρόθυμα – θα πρέπει να γνωρίζουν την έννοια του moral hazard.
Οι φορολογούμενοι, από την άλλη πλευρά, είναι το ακούσιο μέρος της συμφωνίας.
Η ηθική λύση σε αυτή την περίπτωση είναι να απαλλαγούν οι φορολογούμενοι από την υποχρέωση η οποία του επιβλήθηκε από την ελίτ και τις διαδοχικές κυβερνήσεις.
Γι’ αυτό τον βασικό πολιτικό λόγο οι ΗΠΑ πρέπει να κηρύξουν στάση πληρωμών – ένα σενάριο το οποίο δεν πρέπει να θεωρείται πλέον απίθανο.