Τα επιχειρήματα όσων υποστηρίζουν πως ο Βασιλιάς γύρισε σπίτι του…
Κατά την Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ δεν χωρά η παραμικρή αμφιβολία. Στη Βεργίνα δεν είναι ο τάφος του Φιλίππου. Βρίσκεται ο Μέγας Αλέξανδρος. Έχει μάλιστα παραθέσει σειρά επιχειρημάτων που κατά τη γνώμη της καταδεικνύουν του λόγου της το αληθές.
Ως επιστήμων, η σπουδαία βυζαντινολόγος και ιστορικός, έχει καταγράψει μια μακρά πορεία που την ανέδειξε στον αφρό του επαγγελματικού της χώρου. Μήπως όμως εν προκειμένω μπαίνει σε τόσο θολά από τη σκόνη του παρελθόντος μέρη ώστε να (ξε)γελιέται; Μην ξεχνάμε πως μιλάμε για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της αρχαιολογίας. Με τις ανάλογες προεκτάσεις.
Ο Αλέξανδρος έγινε Μέγας για πολύ συγκεκριμένους λόγους. Ως ιστορική φιγούρα και ως μέγεθος ο Μακεδόνας στρατηλάτης έφτασε σε σημείο θεοποίησης. Κατάφερε πράγματα μυθικά, έκανε δυνατά τα αδύνατα.
Τι συνέβη όμως μετά το θάνατό του σε ηλικία μόλις 33 ετών; Οι περισσότερες μαρτυρίες υποδηλώνουν πως η σορός του, αφού παρέμεινε αρχικά στη Βαβυλώνα, πήρε το δρόμο για την επιστροφή στην Ελλάδα. Όπως δηλαδή ήταν η επιθυμία του ίδιου. Όλοι οι Μακεδόνες βασιλείς, παραδοσιακά, ζητούσαν να ταφούν στη δική τους γη, στον τόπο τους.
Αλλά, έρχονται και λένε πολλοί αναλυτές της Ιστορίας, ο Πτολεμαίος μεσολάβησε στην πορεία και «έκλεψε» τη σορό, μεταφέροντας την στην Αλεξάνδρεια, εκεί δηλαδή όπου «άνηκε» βάσει ονόματος. Υπάρχει μάλιστα μια μαρτυρία πως την πόλη της Αιγύπτου επισκέφτηκε ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Καρακάλλας, το 215 π.Χ., προκειμένου να αποδώσει τιμές στον Αλέξανδρο, προσκυνώντας στον τάφο του.
Μόνο που κανείς δεν ξέρει κάτι περισσότερο. Ούτε αν αυτό είναι ακριβές ως ιστορικό ντοκουμέντο, ούτε πού μπορεί να ήταν ο τάφος – αν ήταν εκεί. Και αυτό είναι και η βάση που αφήνει εντελώς ελεύθερα τα όποια σενάρια, συνωμοσίας ή μη.
Η κυρία Αρβελέρ ανήκει σε αυτούς που πιστεύουν ότι ο Περδίκκας, απεσταλμένος της μητέρας του Αλεξάνδρου, Ολυμπιάδας, κατάφερε τελικά με κάποιο τρόπο να φέρει την τέφρα του και τα οστά του πίσω στη Μακεδονία. Και ότι ο τάφος που ανακάλυψε το 1977, έμπλεος συγκίνησης, ο Μιχάλης Ανδρόνικος δεν ήταν του Φιλίππου, αλλά του γιου του.
Σε αυτό το «πιστεύω» η κυρία Αρβελέρ δεν είναι μόνη της. Συντάσσονται μαζί της η Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή, Αμερικανοί ανθρωπολόγοι (που είχαν υποστηρίξει ότι είχαν βρει σκελετό που έμοιαζε στον Φίλιππο, με το ίδιο ακριβώς τραύμα, εκτός τάφου), ο Αμερικανός ακαδημαϊκός Γιουτζίν Μπόρζα, η Ελληνίδα αρχαιολόγος Ολγα Παλαγγιά και ο ιστορικός, αλλά όχι αρχαιολόγος, Τριαντάφυλλος Παπαζώης.
Πάντως το σενάριο χωλαίνει στο ότι ο τάφος στη Βεργίνα δεν περιέχει οστά που να συνάδουν με την ηλικία που είχε ο Μέγας Αλέξανδρος όταν πέθανε. Κατά τη μαθήτρια του Ανδρόνικου, αρχαιολόγο και σημερινή προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, Αγγελική Κοτταρίδη, όλα τα στοιχεία δείχνουν πως στη Βεργίνα βρίσκεται θαμμένος ο Φίλιππος. Όπως δηλαδή είπε εξ αρχής ο δάσκαλός της:
«Τα οστά έχουν μελετηθεί από ανθρωπολόγους. Μπορείς από τη μελέτη τους να προσδιορίσεις την ηλικία του νεκρού και το φύλο. Ο συγκεκριμένος νεκρός διένυε την πέμπτη δεκαετία της ζωής του. Ήταν στα 45 έτη ή κάπου μεταξύ 43-47 ετών. Αποκλείεται, σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους, να είναι μεταξύ 30-33 ετών. Δεν μπορεί να υπάρχει ένας τέτοιος άνθρωπος στον τάφο. Είναι στοιχείο μετρήσιμο. Δεν έχουμε στον τάφο άτομο που να είναι 33 ετών. Αποκλείεται, λοιπόν, να είναι ο Αλέξανδρος που πέθανε πριν κλείσει τα 33 χρόνια του».
Λένε και άλλα οι αρνητές της άποψης πως ο Μεγαλέξανδρος βρίσκεται θαμμένος στη Βεργίνα. Όπως ότι αν η σορός είχε γυρίσει στην πατρίδα, αποκλείεται η Ολυμπιάδα να μην το είχε κάνει μέγα γεγονός. Αποκλείεται γενικώς να μην υπήρχε κάποια μαρτυρία για κάτι τόσο σπουδαίο και σημαντικό. Βέβαια, λέμε εμείς και αρκετοί άλλοι, δεν θα ήταν δα απίθανο να θελήσουν να κρατήσου κρυφή την επιστροφή αυτοί που το κατάφεραν. Για να προστατέψουν τη σορό από το μένος των (πάμπολλων) εχθρών.
Γενικώς η πλειονότητα των ερευνητών και των αρχαιολόγων υποστηρίζει πως ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου βρίσκεται κάπου στην Αλεξάνδρεια. Υπάρχουν και αρκετοί που ισχυρίζονται πως δεν έφυγε ποτέ από τη Βαβυλώνα.
Για την Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ ωστόσο, και ακόμα μια ομάδα ανθρώπων, η σορός κατάφερε και βρήκε το δρόμο για το σπίτι. Είναι άραγε απλώς κάτι ρομαντικό ή η αλήθεια; Το πιθανότερο είναι να μην το μάθουμε ποτέ. Και το μυστήριο να μείνει πάντα τέτοιο αναφορικά με πού βρίσκεται η τελευταία κατοικία μιας από τις θρυλικότερες μορφές που περπάτησε ποτέ σε αυτόν τον πλανήτη.
Υπό μια έννοια, ίσως και να είναι μάταιη αναζήτηση. Γιατί με τόσο ζωντανή, διαχρονική και πανίσχυρη πανανθρώπινη κληρονομιά, είναι σαν ο Μακεδόνας στρατηλάτης να μην πέθανε ποτέ. Καθιστώντας ρητορικό το ερώτημα «ζει ο Βασιλιάς Αλέξανδρος…;»