Οι καταγγέλλουσες αποκάλυψαν ότι, μεταξύ 1966 και 1970 και ενώ ορισμένες ήταν παιδιά, τους τοποθετήθηκε ενδομήτριο σπείραμα (αντισυλληπτικό σπιράλ) χωρίς οι ίδιες να είναι σε γνώση, ή να έχουν δώσει τη συγκατάθεσή τους.
Μέθοδος μείωσης του πληθυσμού
Η ομάδα των 143 γυναικών προσέφυγε στη Δικαιοσύνη τη Δευτέρα (04/03) διεκδικώντας συλλογικά αποζημίωση ύψους 43 εκατομμυρίων δανικών κορωνών (5,73 εκατομμύρια ευρώ) για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Όπως λένε, ορισμένες από αυτές ήταν μόλις 12 ετών όταν τούς τοποθετήθηκε η ενδομήτρια συσκευή (IUD) από Δανούς γιατρούς, σε μία προσπάθεια μείωσης του πληθυσμού της Γροιλανδίας. Πιστεύεται ότι, την επίμαχη περίοδο, μεταξύ 1966 και 1970, 4.500 γυναίκες και κορίτσια υπέστησαν την διαδικασία.
Όλα ξεκίνησαν τον περασμένο Οκτώβριο, όταν 67 γυναίκες εμφανίστηκαν ενώπιον των δανέζικων Αρχών για να διεκδικήσουν αποζημίωση από το κράτος. Η κυβέρνηση της Δανίας δεν ενήργησε παρά την προειδοποίηση για περαιτέρω νομικές ενέργειες των καταγγελλουσών. Έκτοτε, ο αριθμός των γυναικών που κινήθηκαν νομικά κατά της Δανίας έχει υπερδιπλασιαστεί. Διεκδικούν 300.000 κορώνες Δανίας (40.238 ευρώ) έκαστη.
«Καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να αποφασίζει αν πρέπει να κάνουμε παιδιά»
Η πρώτη Γροιλανδή που μίλησε ανοιχτά για τη φερόμενη τοποθέτηση του σπιράλ, Naja Lyberth, κατηγόρησε το δανέζικο κράτος για συντονισμένη στείρωση. Η ίδια σημείωσε ότι, το ενδομήτριο σπείραμα τοποθετήθηκε χωρίς τη συγκατάθεσή της, κατά τη διάρκεια ιατρικής εξέτασης, όταν ήταν νεαρή έφηβη. Η Lyberth κατηγορεί την κυβέρνηση για χρονοτριβή. Τόνισε ότι, οι καταγγέλλουσες, η μεγαλύτερη από τις οποίες είναι πάνω από 80 ετών, δεν μπορούν να περιμένουν άλλο.
Η ίδια δήλωσε στον ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό της Γροιλανδίας, KNR πως, «θέλουμε να ανακτήσουμε τον αυτοσεβασμό μας και τον σεβασμό για τη μήτρα μας, όσο είμαστε εν ζωή. Καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να αποφασίζει αν πρέπει να κάνουμε παιδιά ή όχι». Τον περασμένο Οκτώβριο η ίδια σημείωσε πως, παρότι μετά από πολλές δυσκολίες είχε καταφέρει να αποκτήσει παιδί στα 35 της, πολλές από τις υπόλοιπες καταγγέλλουσες διαπίστωσαν ότι δεν μπορούσαν να συλλάβουν. Μία από αυτές έμαθε μόλις το 2022 ότι της είχε τοποθετηθεί το σπιράλ.
Η ίδια, ακτιβίστρια αλλά και ψυχολόγος υπογράμμιζε τότε ότι, η πρακτική του δανέζικου κράτους «ήταν ίδιας σημασίας με την εξαρχής στείρωση των κοριτσιών». Πολλά από τα θύματα της πρακτικής υπέφεραν από έντονους πόνους, εσωτερική αιμορραγία και κοιλιακές λοιμώξεις. Παρότι η Lyberth μίλησε δημόσια για την ιστορία της πριν από αρκετά χρόνια, το σκάνδαλο προσέλκυσε ευρεία προσοχή στη Δανία, πολύ καιρό αργότερα.
Ανεξάρτητη έρευνα από τις Αρχές της χώρας
Αποικία της Δανίας έως το 953, η Γροιλανδία έχει τη δική της τοπική κυβέρνηση αλλά αποτελεί μέρος του βασιλείου της Δανίας ενώ, εκπροσωπείται από δύο άτομα στο δανέζικο κοινοβούλιο. Την περασμένη χρονιά, το κράτος της Δανίας σε συνεργασία με τη Naalakkersuisut, την κυβέρνηση της Γροιλανδίας, ξεκίνησαν ανεξάρτητη έρευνα για την υπόθεση αλλά και για άλλες πρακτικές πρόληψης της εγκυμοσύνης που εφαρμόστηκαν στη χώρα μεταξύ 1960 και 1991 – χρονιά κατά την οποία, η αυτόνομη περιοχή ανέκτησε τον έλεγχο του τομέα υγείας της. Η έκθεση της έρευνας, ωστόσο, δεν πρόκειται να δημοσιευτεί πριν τον Μάιο του 2025. Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Εσωτερικών και Υγείας της Δανίας, «ανυπομονούμε να λάβουμε και να διαβάσουμε το πόρισμα». Από πλευράς της, η αρμόδια υπουργός στη Δανία, Sophie Lohde, υπογράμμισε πως, «πρόκειται για ένα τραγικό θέμα και πρέπει να φτάσουμε στην άκρη του νήματος. Γι’ αυτό, επί του παρόντος, διεξάγεται η ανεξάρτητη και αμερόληπτη έρευνα».