Το τηλεφώνημα της Ντόρας στον Μ.Κοττάκη την επομένη της προδοτικής συμφωνίας Ελλάδας και Τουρκίας
Μανώλης Κοττάκης
Την επομένη της υπογραφής της Συμφωνίας Φιλίας και Ειρήνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο Μέγαρο Μαξίμου, με κάλεσε στο τηλέφωνο η Ντόρα Μπακογιάννη. Είχα μόλις προσγειωθεί στο αεροδρόμιο Αλεξανδρούπολης, καθώς την επομένη, 10 Δεκεμβρίου, θα παρουσιαζόταν στην ακριτική πόλη το τελευταίο βιβλίο μου από τις εκδόσεις Λιβάνη, ενώ στα περίπτερα κρεμόταν ήδη στα… μανταλάκια η εφημερίδα μας με τον δυσοίωνο τίτλο «Σύμφωνο Εγκατάλειψης Εθνικών Θέσεων».
Αιτία της διαπίστωσής μας αυτής ήταν οι δύο ακροτελεύτιες παράγραφοι της συμφωνίας. Η πρώτη όριζε ότι «τα μέρη δεσμεύονται να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία ή ενέργεια που θα μπορούσε να υπονομεύσει ή να απαξιώσει το γράμμα και το πνεύμα αυτής της διακήρυξης, και να θέσει σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας της περιοχής». Κατά τους Τούρκους, σήμερα, αυτή η παράγραφος είναι προέκταση της Συμφωνίας της Μαδρίτης.
Η δεύτερη όριζε ότι «τα δύο μέρη θα προσπαθήσουν να επιλύσουν οποιαδήποτε διαφορά μέσω απευθείας διαβουλεύσεων μεταξύ τους ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται από τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών» (μεσολάβηση, διαιτησία, δικαστικός διακανονισμός κ.λπ., σύμφωνα με το άρθρο 33). Η Ντόρα εξέφρασε τη διαφωνία της με την εκτίμησή μας αυτή και μου εξήγησε τους λόγους.
Την άκουσα με προσοχή. Διότι, ως γνωστόν εις τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, είτε συμφωνείς είτε διαφωνείς μαζί της, η Μπακογιάννη είναι ένας εξαίρετος συνομιλητής. Κλασική φιλελεύθερη, οργανώνει τη συζήτηση αποκλειστικά γύρω από το επιχείρημα και τη λογική. Την εποχή που ήταν πρόεδρος της Διακομματικής Επιτροπής για τη Θράκη, μου είχε κάνει την τιμή να ζητήσει την άποψή μου για τα επίδικα και είχαμε κάνει μερικές έξοχες συζητήσεις για λεπτά θέματα εξωτερικής πολιτικής στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Το μόνο που αποκρίθηκα -είχα ακόμη στα αυτιά μου τον βόμβο από τους έλικες του ATR72 της Aegean- ήταν πως, αν έχω πράγματι άδικο, το τίμημα θα είναι να πληγεί η αξιοπιστία μου, αλλά ζημιά στην πατρίδα δεν θα γίνει.
Αλλά, αν κάνει λάθος αυτός που έθεσε την υπογραφή του κάτω από τη διακήρυξη, το πλήγμα δεν θα περιοριστεί σε εκείνον, αλλά θα «καταλάβει» και τα εθνικά συμφέροντα. Ηταν Δεκέμβριος. Ο Καραμανλής στην ομιλία του για το βιβλίο μου, το Σάββατο 10 Δεκεμβρίου, έκανε ένα άλμα, καθώς είναι εξαιρετικά προσεκτικός στις τοποθετήσεις του για τα εθνικά θέματα. Προειδοποίησε ευθέως αναφερόμενος στη διακήρυξη ότι «γκρίζες ρυθμίσεις, οι οποίες έχουν ως στόχο με αυθαίρετη ερμηνεία των συνομιλητών μας να παγώσουν ή να αναστείλουν την άσκηση εθνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο, στη Θράκη και την Κύπρο, εκεί που κρίνεται η αντοχή του Ελληνισμού, δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές. Πολύ δε περισσότερο εάν ο στόχος τρίτων είναι η συνδιαχείριση του Αρχιπελάγους». Το Μαξίμου με διαρροή στον φιλικό του ιστότοπο «Πρώτο Θέμα» χαρακτήρισε τον Καραμανλή εκείνης της ημέρας «εθνική παραφωνία»! Ενώ ο γνωστός, πρόθυμος Αρης τον κατηγόρησε στον Σκάι, τη Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου, με τη φράση «τι θέλει τώρα και χαλάει το κλίμα;».
Σήμερα, τέσσερις ακριβώς μήνες μετά, η Ελλάς ανακοίνωσε με αφορμή τη Διεθνή Διάσκεψη των Ωκεανών, που θα διεξαχθεί φέτος για πρώτη φορά στη χώρα μας (επιτυχία Δένδια), ότι θα κατασκευάσει δύο θαλάσσια πάρκα στο Ιόνιο και στην καρδιά του Αιγαίου. Πρόκειται για περιοχές του δικτύου Natura 2000, όπου τα πάρκα θα έχουν στόχο να προστατεύσουν θαλάσσια θηλαστικά, τις χελώνες καρέτα καρέτα και τα θαλασσοπούλια. Πρόκειται για ενέργεια που έγινε άνευ του παραμικρού νομικού σχεδιασμού και η οποία, με τον τρόπο που ανακοινώθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος, δεν συνδέθηκε με την άσκηση εθνικής κυριαρχίας. Η Ελλάς θα μπορούσε να είχε αξιοποιήσει αλλιώς τη Διάσκεψη των Ωκεανών, στην οποία μετέχουν κράτη που αναγνωρίζουν το Δίκαιο της Θάλασσας, για να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τη νομική της θέση στο Αιγαίο, αλλά αυτά εγκαταλείφθηκαν! Δεν είναι της στιγμής.
Κι όμως! Αυτή η «λάιτ» κίνηση της ελληνικής διπλωματίας αποτέλεσε αιτία πρόκλησης μίνι διπλωματικής κρίσης με την Τουρκία, η οποία με ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της προχθές αργά το βράδυ, λίγο πριν από τα μεσάνυχτα, έθεσε με αφορμή τις… χελώνες και… τα θαλασσοπούλια, πρώτον, ζήτημα αμφισβήτησης της κυριαρχίας ελληνικών νήσων που ευρίσκονται στην καρδιά του Αιγαίου, δεύτερον, ζήτημα συγκυριαρχίας και συνδιοίκησης σε θέματα περιβάλλοντος (μετά τη συμφωνία για τις κοινές περιπολίες των ακτοφυλακών στο Αιγαίο) και, τρίτον -μαντέψτε!- ζήτημα παραβίασης της Συνθήκης Ειρήνης και Φιλίας Μητσοτάκη – Ερντογάν του Δεκεμβρίου! Ναι! Οι χελώνες παραβιάζουν τη συμφωνία Μητσοτάκη – Ερντογάν, γιατί τα πάρκα θα κατασκευαστούν σε «γκρίζες ζώνες»! Και, -ω του θαύματος-, τι κάναμε εμείς; Κοιμόμασταν!
Και όταν ξυπνήσαμε τι κάναμε; Αυτό που ξέρει καλά η κυβέρνηση αυτή: πίσω! Την ώρα που οι Τούρκοι εξέδιδαν την ανακοίνωσή τους, ο κύριος Γεραπετρίτης ομιλούσε σε εκδήλωση του ΥΠΕΞ για τους 40.000 ΛΟΑΤΚΙ του Europride 2024 στη Θεσσαλονίκη, στις 29 Ιουνίου! Κερδίζοντας τα διαδικτυακά εύσημα του κυρίου Πατέλη. Και, όταν ξύπνησε την άλλη μέρα το πρωί, εξέδωσε ανακοίνωση για να… οπισθοχωρήσει. Και να διαβεβαιώσει τους Τούρκους -ακούσατε, Ελληνες!- ότι «η πρακτική της συναλλακτικής διπλωματίας και της χρήσης υβριδικών μέσων για γεωπολιτικά οφέλη (σ.σ.: τα θαλάσσια πάρκα εννοεί ως υβρίδια) δεν προσιδιάζουν στην ελληνική εξωτερική πολιτική». Μετάφραση: «Δεν προσιδιάζουν» σημαίνει ακυρώνονται τα πάρκα!
Πρέπει να ρωτήσω μετά ταύτα αν είχαμε δίκιο που χαρακτηρίσαμε το απαράδεκτο αυτό κείμενο Σύμφωνο Εγκατάλειψης Εθνικών Θέσεων. Παρέλκει. Κατά μείζονα λόγο χρειάζεται να ρωτήσω αν είχε άδικο η «εθνική παραφωνία» Καραμανλής. Μέσα σε τέσσερις μήνες, η Ελλάς έγινε Φινλανδία, ενώ η Τουρκία έχει εγγράψει δύο φορές δικαιώματα συγκυριαρχίας στο Αιγαίο. Συν το γεγονός ότι κάνουμε ατύπως απευθείας διάλογο για θέματα κυριαρχίας μας, παρακάμπτοντας εντελώς το Διεθνές Δίκαιο. Ειλικρινώς, δεν έχουμε λόγια! Proud of you, υπουργέ Εξωτερικών της Φινλανδίας Γιώργο Γεραπετρίτη. Παρελάστε! Proud of you, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου. Παρελάστε επίσης! «Τα σφάλματά σας πέλαγα», που λέει και το τραγούδι της Κονιτοπούλου.