Ποιος χρυσός και ποιο πετρέλαιο; Ο χυμός πορτοκαλιού να δεις
Όταν αναφερόμαστε σε εμπορεύματα, εστιάζουμε την προσοχή μας κυρίως στο χρυσό και στα υπόλοιπα πολύτιμα μέταλλα, στο πετρέλαιο και στα υπόλοιπα καύσιμα, στα ορυκτά που προορίζονται για βιομηχανική χρήση και δευτερευόντως στα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα.
Έτσι εντυπωσιαζόμαστε από τις μεταβολές των τιμών του χρυσού και του πετρελαίου που ανταποκρίνονται τόσο στα οικονομικά, όσο και στα γεωπολιτικά δεδομένα και έχουν μεγάλη διασύνδεση με τις χρηματιστηριακές αγορές. Αντιθέτως δεν δείχνουμε το ίδιο ενδιαφέρον με τις διακυμάνσεις των τιμών των υπολοίπων εμπορευμάτων, όπως είναι για παράδειγμα το βαμβάκι, το ξύλο, το ρύζι, το αλεύρι, το καλαμπόκι, το κακάο, ο καφές, η ζάχαρη, ο χυμός πορτοκαλιού, το κρέας και άλλα.
Kαι όμως οι αποδόσεις των συγκεκριμένων εμπορευμάτων είναι πολλές φορές εντυπωσιακές. Για παράδειγμα κατά τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας η τιμή του χυμού πορτοκαλιού έχει υπερτετραπλασιαστεί από τα $89/lbs στα $378/lbs, έχοντας καταγράψει εν τω μεταξύ, τον Νοέμβριο του 2023, την ιστορικά υψηλότερη τιμή των $415/lbs, όπως βλέπουμε και στο ακόλουθο γράφημα.
Συγκριτικά, κατά την ίδια χρονική περίοδο, ο χρυσός σχεδόν διπλασίασε την τιμή του, από τα $1274/oz στα $2314/oz, όπως βλέπουμε και στο ακόλουθο γράφημα.
Όσον αφορά το πετρέλαιο, τον Μάιο του 2019 η τιμή του Brent Crude Oil βρισκόταν στα $70/Bbl, ενώ σήμερα μετά από πέντε έτη βρίσκεται στα $81,47/Bbl, έχοντας κινηθεί ενδιάμεσα από τα χαμηλά των $21,50/Bbl, μέχρι τα υψηλά των $120/Bbl, όπως βλέπουμε στο ακόλουθο γράφημα.
Τι είναι όμως αυτό που διαμορφώνει τις τιμές των αγροτικών εμπορευμάτων; Είναι οι ανάγκες της πραγματικής οικονομίας; Είναι ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης; Είναι οι κινήσεις των traders και των κερδοσκόπων;
Οι απαντήσεις σχετικά με την τιμή του χυμού πορτοκαλιού τα τελευταία χρόνια είναι απλές, αλλά και σύνθετες μαζί. Υπάρχει αύξηση της ζήτησης, αφού όσο βελτιώνεται το οικονομικό επίπεδο ζωής στον πλανήτη, τόσο αυξάνεται η ζήτηση για τρόφιμα που παλαιότερα αποτελούσαν μια μικρή πολυτέλεια.
Παράλληλα παρατηρείται μείωση της παραγωγής, λόγω και των ακραίων καιρικών φαινομένων. Ταυτόχρονα οι πληθωριστικές πιέσεις πάνω σε κάθε φάση της εφοδιαστικής αλυσίδας, από το κόστος συγκομιδής μέχρι το κόστος μεταποίησης και από το κόστος μεταφοράς μέχρι το κόστος συσκευασίας του τελικού προϊόντος, δημιουργούν ένα περιβάλλον, πιέσεων των τιμών προς τα πάνω.
Η τρέχουσα ανισορροπία ανάμεσα στις δυνάμεις της αγοράς αναμένεται να διατηρηθεί στα ίδια επίπεδα ή και να επιβαρυνθεί, μέχρι την έναρξη της επόμενης συγκομιδής του 2024/2025. Η επιβάρυνση θα εξαρτηθεί από την πιθανότητα της μη αντιμετώπισης και της περαιτέρω εξάπλωσης της ασθένειας HLB, γνωστής σαν Huanglongbing, που καταστρέφει όχι μόνο τους καρπούς, αλλά ολόκληρες τις πορτοκαλιές. Έτσι αναμένεται μείωση της παραγωγής στη Βραζιλία για τέταρτη χρονιά στη σειρά, ενώ την ίδια στιγμή στη Καλιφόρνια παρατηρείται ανάσχεση στην εξάπλωση της συγκεκριμένης ασθένειας.
Παράλληλα οι τυφώνες στη Φλόριντα και οι ακραίες θερμοκρασίες στην Καλιφόρνια, έχουν προκαλέσει όχι μόνο συρρίκνωση των ποσοτήτων των καρπών που συλλέγονται, αλλά και την υποχώρηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των καρπών, που οδηγούν στην παραγωγή χαμηλής ποιότητας χυμών.
Σαν αποτέλεσμα, πιέζεται το σύνολο των μερών που εμπλέκονται στην αλυσίδα «από την πορτοκαλιά μέχρι το ράφι των supermarkets». Οι παραγωγοί δεν μπορούν να παραδώσουν τις συμφωνηθείσες ποσότητες στις βιομηχανίες. Οι έμποροι αδυνατούν να παρακολουθήσουν τη μεταβλητότητα των τιμών, με αποτέλεσμα να εισέρχονται και αυτοί στο χρηματιστηριακό παιχνίδι, μέσω της αντιστάθμισης κινδύνου των συμβολαίων που έχουν υπογράψει, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο το δικό τους κόστος.
Οι βιομηχανίες μέσω των ειδικών τμημάτων τεχνολογίας τροφίμων χρηματοδοτούν έρευνες για να αλλάξουν τις συνταγές τους και να τις προσαρμόσουν στα νέα κοστολογικά δεδομένα, δίχως ωστόσο να μεταβάλουν τις γεύσεις τις οποίες έχουν συνηθίσει να απολαμβάνουν οι καταναλωτές.
Έτσι γίνονται προσπάθειες χρήσης άλλων προσθετικών αρωματικών ή γευστικών ουσιών, ή χυμών από άλλα εσπεριδοειδή, ή χυμών από εντελώς διαφορετικές κατηγορίες φρούτων. Την ίδια στιγμή οι βιομηχανίες τυποποίησης χυμών, μετατοπίζουν την παραγωγική τους διαδικασία από τη χρήση «παγοκολόνων συμπυκνωμένου χυμού» όπως συνηθίζουμε να λέμε στη χώρα μας τα FCOJ (Frozen Concentrated Orange Juice), στη χρήση μη συμπυκνωμένων χυμών NFC (Not From Concentrate). Καθώς οι καταναλωτές στρέφονται προς τους ποιοτικότερους χυμούς. Αυτό συντελεί στην περαιτέρω αύξηση του κόστους του τελικού προϊόντος.
Παράλληλα η βιομηχανία χυμών πορτοκαλιού, καθ’ όλη τη διάρκεια της προηγούμενης πενταετίας, έπρεπε να διαχειριστεί και τον υπερδιπλασιασμό της τιμής της ζάχαρης, η οποία από τα $12/Lbs είχε φτάσει μέχρι τα $27,80/Lbs για να ισορροπεί σήμερα στα $19,90/Lbs, όπως βλέπουμε στο ακόλουθο γράφημα.
Όπως βλέπουμε η τιμή του χυμού του πορτοκαλιού, κρύβει μέσα της ένα ολόκληρο σύστημα με αρκετές εξισώσεις και αγνώστους, που έχουν συμβάλει στην εκτόξευση της, τα τελευταία χρόνια. Μια εκτόξευση που κάλλιστα ζηλεύει όχι μόνο ο χρυσός, αλλά και αρκετές από τις καλύτερες μετοχές των διεθνών χρηματιστηρίων του πλανήτη.