Το τρομερό φρούτο του δράκου (πιτάγια) και η καλλιέργεια του
Η πιτάγια (pitaya) είναι ένα εξωτικό φρούτο με ήπια γλυκιά γεύση και λίγες θερμίδες που τα τελευταία χρόνια αποκτάει αποκτάει όλο και περισσότερους φανατικούς θαυμαστές.
Γνωστότερη ως φρούτο του δράκου ή”dragon fruit”, λόγω του σχήματος του καρπού, η πιτάγια είναι ένας αναρριχώμενος κάκτος που μπορεί να φθάσει σε ύψος μέχρι και τα 3 μέτρα.
To dragon fruit προέρχεται από το Μεξικό και καλλιεργείται κυρίως στην Κεντρική Αμερική, στη Νοτιανατολική Ασία, στην Αυστραλία, τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα σε μικρές εκτάσεις.
Ο ζουμερός καρπός του έχει εντυπωσιακή εμφάνιση, με ένα έντονο φούξια, πράσινο, ή κίτρινο χρώμα. Εσωτερικά η σάρκα του είναι λευκή, κίτρινη ή βαθύ κόκκινη με γεύση ξινή ή πιο γλυκιά ανάλογα την ποικιλία.
Το φρούτο του δράκου τρώγεται φρέσκο, σε φρουτοσαλάτες ενώ μπορούμε να το κάνουμε και δροσιστικό χυμό μαζί με άλλα φρούτα.
Εκτός από την υπέροχη γεύση του, το dragon fruit διαθέτει σημαντική διατροφική αξία καθώς περιέχει πλήθος βιταμινών και αντιοξειδωτικών στοιχείων.
Ας δούμε αναλυτικά χρήσιμες συμβουλές για την καλλιέργεια του dragon fruit στον κήπο και το μπαλκόνι μας ώστε να απολαμβάνουμε τη δροσιστική γεύση του.
1. Ποια είναι τα πιο δημοφιλή είδη και ποικιλίες dragon fruit;
Αρκετοί συγκρίνουν το dragon fruit (Hylocerus sp.) με τη φραγκοσυκιά (Opuntia sp) ως κακτοειδή φρούτα, πρόκειται ωστόσο για τελείως διαφορετικά φυτά, τόσο στην ανάπτυξη όσο και στον τρόπο καλλιέργειάς τους.
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη dragon fruit με καρπούς οι οποίοι διαφέρουν ως προς το χρώμα και τη γεύση. Τα πιο δημοφιλή είναι τα εξής:
- Hylocereus undatus: Δημοφιλές βασικό είδος dragon fruit που διαθέτει πράσινο ή κόκκινο χρώμα καρπού και λευκή σάρκα.
- Hylocereus costaricensis: Διαδεδομένο βασικό είδος dragon fruit που διαθέτει κόκκινο χρώμα καρπού και έντονα κόκκινη σάρκα
- Hylocereus megalanthus: Ιδιαίτερο είδος dragon fruit με κίτρινο χρώμα καρπού και λευκή σάρκα ,
- Hylocereus monacanthus: Ξεχωριστό είδος dragon fruit με κόκκινο χρώμα καρπού και έντονη κόκκινο-μωβ σάρκα.
- Hylocereus guatemalensis: Βασικό είδος dragon fruit με κόκκινο χρώμα καρπού και κόκκινη σάρκα.
Γνωστές ποικιλίες dragon fruit που καλλιεργούνται στη χώρα μας είναι επίσης οι: Vietnam Giant, Isis Gold Australian Yellow, Purple Haze, Condor, American Beauty, Red Jaina, Townsend Pink, Suriname Red, Bruni, Connie Mayer, Dark Star, Desert King και Palora.
2. Τι συνθήκες χρειάζεται η καλλιέργεια της πιτάγια για να ευδοκιμήσει και να μας δώσει καρπούς;
Το φρούτο του δράκου καλλιεργείται και ευδοκιμεί σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές, καθώς αγαπάει τον ήλιο, τις υψηλές θερμοκρασίες και το ξηρό περιβάλλον.
Επιπλέον, η καλλιέργεια της πιτάγια είναι αρκετά ευαίσθητη στον παγετό και τις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα, καθώς και στους δυνατούς ανέμους.
Οι καλλιεργητές του dragon fruit σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας συνήθως καλύπτουν την καλλιέργεια με αντιανεμικό δίχτυ ή με ειδικό νάιλον σε κατασκευή θερμοκηπίου.
Σχετικά με το έδαφος φύτευσης, η καλλιέργεια του dragon fruit ευδοκιμεί σε αμμώδη και καλά στραγγιζόμενα εδάφη, καθώς η υπερβολική υγρασία μπορεί να προκαλέσει σάπισμα στις ρίζες των φυτών.
Οι καλλιεργητές κατασκευάζουν υποστήλωση για την αναρρίχηση του dragon χρησιμοποιώντας σιδερένιες ή μεταλλικές σωλήνες και δένουν τα φυτά με ειδικό ελαστικό σπάγκο.
Ένα σημαντικό μέρος της καλλιέργειας dragon fruit είναι η επικονίαση των φυτών.
Το φρούτο του δράκου ανθοφορεί από 3 μέχρι 6 φορές το χρόνο, ανάλογα την ποικιλία, τις κλιματικές συνθήκες και τις καλλιεργητικές φροντίδες.
Τα πελώρια κιτρινοπράσινα άνθη του dragon fruit, μεγέθους 20-30 εκατοστών, ανοίγουν μόνο για μερικές ώρες κατά τη διάρκεια της νύχτας και μέχρι το πρωί έχουν μαραθεί.
Υπάρχουν ορισμένα είδη και ποικιλίες πιτάγια που είναι αυτογονιμοποιούμενα, δηλαδή η επικονίαση γίνεται χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
Σε πολλές ποικιλίες, ωστόσο, θα χρειαστεί να γίνει επικονίαση κατά τη διάρκεια της νύχτας μεταφέροντας γύρη από ένα λουλούδι σε άλλο.
4. Πόσο συχνά θέλει πότισμα η καλλιέργεια του dragon fruit;
H πιτάγια ανήκει στα κακτοειδή φυτά και εμφανίζει ικανοποιητική ανάπτυξη και καρποφορία με περιορισμένες ανάγκες σε πότισμα.
H προσθήκη υπερβολικής ποσότητας νερού μπορεί να προκαλέσει σάπισμα στο ριζικό σύστημα, πτώση των ανθών, αλλά και σάπισμα ή σκάσιμο των καρπών.
Για να ποτίσουμε αποτελεσματικά το φρούτο του δράκου επιλέγουμε σύστημα ποτίσματος με σταγόνες που θα καλύψει ομαλά τις ανάγκες του φυτού.
5. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στην καλλιέργεια του dragon fruit;
Το φρούτο του δράκου ως κακτοειδές έχει περιορισμένες ανάγκες σε θρεπτικά στοιχεία και δεν χρειάζεται μεγάλες ποσότητες λιπάνσης.
Εφαρμόζουμε βιολογικό λίπασμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε άζωτο και ενισχυμένο σε κάλιο μια φορά το μήνα μέχρι να αναπτυχθεί το φυτό. Σταδιακά κάνουμε πιο αραιή λίπανση κάθε 2 μήνες από άνοιξη ως φθινόπωρο.
Αποφεύγουμε συχνότερες λιπάνσεις για το dragon fruit, καθώς μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στο φυτό και να δημιουργήσουν ευαισθησία σε μυκητολογικές ασθένειες.
6. Πότε και πώς κλαδεύουμε το φρούτο του δράκου;
Το φρούτο του δράκου χρειάζεται κλάδεμα κάθε χρόνο για να έχει ικανοποιητική ανάπτυξη και καρποφορία.
Κατάλληλη εποχή για το κλάδεμα του dragon fruit είναι στις αρχές της άνοιξης, μόλις περάσουν οι τελευταίες παγωνιές του χειμώνα.
Συμπληρωματικά, αφαιρούμε ξεραμένα ή άρρωστα κλαδιά από το dragon fruit για να έχουμε καλύτερη αραίωση και να ενισχύσουμε τη βλάστησή του.
7. Πώς γίνεται η καλλιέργεια του dragon fruit σε γλάστρα στο μπαλκόνι;
Αν ο κήπος μας δεν πληροί τις κατάλληλες προδιαγραφές χώματος ή αν δεν έχουμε διαθέσιμο χώρο, μπορούμε να φυτεύσουμε πιτάγια σε γλάστρα σε μπαλκόνι για να απολαμβάνουμε τους καρπούς του.
Επιλέγουμε σημείο με νότιο ή δυτικό προσανατολισμό για τη φύτευση της γλάστρας του dragon fruit που εξασφαλίζει ικανοποιητική ηλιοφάνεια και προστασία από δυνατούς ανέμους.
Για τη φύτευση του dragon fruit επιλέγουμε γλάστρες διαμέτρου τουλάχιστον 40 εκατοστών για να αναπτυχθούν ικανοποιητικά οι βλαστοί του φυτού.
Γεμίζουμε τις γλάστρες για τη φύτευση του dragon fruit, χρησιμοποιώντας ειδικό φυτόχωμα για κάκτους ή ανακατεύουμε φυτόχωμα γενικής χρήσης με χονδρόκοκκη άμμο σε αναλογία 2:1.
Και για την καλλιέργεια του dragon fruit σε γλάστρα, θα χρειαστεί στήριξη και υποστήλωση καθώς το φυτό αναπτύσσεται κατά μήκος του εδάφους μέχρι να βρει σημείο να αναρριχηθεί.
8. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν το φρούτο του δράκου;
Αν και η πιτάγια δεν έχει σημαντικό κίνδυνο προσβολής από έντομα, μπορεί να προσβληθεί από κοκκοειδή, βαμβακάδα και από μυρμήγκια.
Για την προστασία από έντομα, ψεκάζουμε τα φυτά του dragon fruit με βιολογικά εντομοκτόνα όπως το φυσικό πύρεθρο.
Σε συνθήκες υψηλής υγρασίας, τα φυτά dragon fruit μπορούν να προσβληθούν κυρίως από την ασθένεια της ανθράκωσης που προκαλεί μαύρες κηλίδες και κιτρινίσματα στους βλαστούς.
Για την αντιμετώπιση της ανθράκωσης και άλλων μυκητολογικών ασθενειών, ψεκάζουμε προληπτικά και θεραπευτικά τα φυτά του dragon fruit με σκεύασμα χαλκού.
9. Με ποιους τρόπους γίνεται ο πολλαπλασιασμός του dragon fruit;
Αν θέλουμε να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά dragon fruit, μπορούμε: α) να φυτέψουμε σπόρους πιτάγια, αλλά κυρίως β) να κάνουμε πολλαπλασιασμό με μοσχεύματα.
α) Πολλαπλασιασμός dragon fruit με σπόρο: Για να δημιουργήσουμε φυτά dragon fruit από σπόρο, θα χρειαστεί να περάσουν 6-7 χρόνια μέχρι να αναπτυχθούν και να καρποφορήσουν. Οι σπόροι πιτάγιας φυτεύονται στην αρχή της άνοιξης σε γλαστράκια φυτωρίου, και φυτρώνουν συνήθως μετά από 2-3 εβδομάδες.
β) Πολλαπλασιασμός dragon fruit με μοσχεύματα: Για να φτιάξουμε καινούρια φυτά dragon fruit, παίρνουμε τμήματα βλαστού (μοσχεύματα) μήκους 30-40 εκατοστών που λαμβάνονται την εποχή της άνοιξης.
Φυτεύουμε τα μοσχεύματα σε γλαστράκια φυτωρίου που γεμίζουμε με μίγμα τύρφης, άμμου και περλίτη σε αναλογία 1:1:1.
Μετά από μερικές εβδομάδες, τα καινούρια φυτά θα ριζώσουν και θα μπορούμε να τα μεταφυτεύσουμε στην οριστική τους θέση στον κήπο ή σε γλάστρα στο μπαλκόνι.
10. Πότε κόβουμε τα dragon fruit και πώς συντηρούνται;
Η συγκομιδή των ώριμων καρπών από τα φρούτα του δράκου γίνεται δύο μήνες περίπου μετά την ανθοφορία του φυτού όταν οι καρποί εξωτερικά έχουν αποκτήσει το τελικό τους χρώμα.
Συλλέγουμε τους ώριμους καρπούς dragon fruit με τα χέρια και με μεγάλη προσοχή για να μην υποστεί ζημιά ο φλοιός των φρούτων.
Ο καρπός του dragon fruit μπορεί να διατηρηθεί σε θερμοκρασία δωματίου για περίπου μία εβδομάδα, ενώ στο ψυγείο σε θερμοκρασία 4 °C μπορεί να διατηρηθεί μέχρι και ένα μήνα.
11. Πως καθαρίζουμε τους καρπούς dragon fruit για να τους φάμε;
Για να καθαρίσουμε τον καρπό dragon fruit, παίρνουμε ένα μαχαίρι, το κόβουμε στη μέση και στη συνέχεια κόβουμε το μισό του καρπού σε 2 στενόμακρα κομμάτια.
Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να ξεφλουδίσουμε το κάθε κομμάτι του dragon fruit πολύ εύκολα όπως ξεφλουδίζουμε μία μπανάνα.
Βέβαια, αντί να ξεφλουδίζουμε το dragon fruit, μόλις το κόψουμε στη μέση και το ανοίξουμε, μπορούμε να το φάμε και με ένα κουταλάκι.
Θα πρέπει να προσέχουμε βέβαια σε κάθε περίπτωση γιατί ο φλοιός του dragon fruit δεν τρώγεται.
12. Κι ένα τελευταίο μυστικό για το φρούτο του δράκου
H καλλιέργεια του dragon fruit δίνει παραγωγή που μπορεί να φτάσει σε 5 τόνους ανά στρέμμα αν και με κατάλληλη φροντίδα μπορεί να δώσει απόδοση και μέχρι και 8 τόνους.
* Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν στην καλλιέργεια dragon fruit του Στυλιανού Παναγιωτάκη στα Χανιά.