Οι σανίδες της φάτνης του Χριστού
 |
| Οι σανίδες της φάτνης του Χριστού (Sacra Culla) στην αυθεντική συναρμογή τους. Από την μοναδική φωτογραφία που υπάρχει των σανίδων της φάτνης (1893). |
Στην ανάρτηση της λειψανοθήκης 384 – Η Αγία Φάτνη του Χριστού είχαμε διαπραγματευθεί την ιστορία του κειμηλίου Sacra Culla, μίας περίτεχνης λειψανοθήκης που πιστεύεται ότι περιέχει τμήμα της Αγίας Φάτνης του Χριστού. Η Sacra Culla αποθησαυρίζεται στη Βασιλική της Ρώμης Basilica di Santa Maria Maggiore, μία από τις πιο αρχαίες εκκλησίες της Ρώμης, και με φημισμένα βυζαντινά ψηφιδωτά.
Το τμήμα της Φάτνης του Χριστού θεωρείται ότι είναι οι πέντε μαυρισμένες από τον χρόνο σανίδες συναρμοσμένες με δύο μεταλλικές ταινίες που βρίσκονται στο εσωτερικό της λειψανοθήκης. Ήρθαν στη Ρώμη από την Παλαιστίνη, πιθανότατα στα μέσα του 7ου αιώνα (ίσως το 642;), επί εποχής του Έλληνα Πάπα της Ρώμης Θεοδώρου Α΄(642-649), ο οποίος γεννήθηκε στα Ιεροσόλυμα. Ήταν οι περσικές εισβολές στην Παλαιστίνη και η καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τους Πέρσες, μερικά χρόνια πριν, που διευκόλυναν τη μεταφορά;
Πρόσφατα όμως άλλος ιστορικός υποστήριξε ότι η Αγία Φάτνη πρέπει να έφθασε στη Ρώμη στις αρχές του 12ου αι. και όχι στα μέσα του 7ου αι.
Λείπει πάντως μία μονογραφία αφιερωμένη στην Sacra Culla που θα έριχνε περισσότερο φως σε αυτό το κειμήλιο. Αναγκαία βέβαια προϋπόθεση είναι η εξέταση του κειμηλίου από κοντά, αφού η μόνη φωτογραφία του είναι του 1893 (αναδημοσιεύεται εδώ δύο φορές με τεχνική επεξεργασία).
Η Αγία Φάτνη του Χριστού (λεπτομέρεια). Basilica di Santa Maria Maggiore, Ρώμη.
Η Αγία Φάτνη του Χριστού (Sacra Culla). Basilica di Santa Maria Maggiore, Ρώμη.
Η Αγία Φάτνη του Χριστού (Sacra Culla). Basilica di Santa Maria Maggiore, Ρώμη.
Οι σανίδες της φάτνης του Χριστού (Sacra Culla) στην αυθεντική συναρμογή τους.
Από την μοναδική φωτογραφία που υπάρχει των σανίδων της φάτνης (1893).
Η Αγία Φάτνη του Χριστού
Τμήμα της Αγίας Φάτνης του Χριστού (Sacra Culla). Basilica di Santa Maria Maggiore, Ρώμη, Ιταλία.
Η φάτνη είναι το παχνί, το σκαφίδιο ή η θέση μέσα στην οποία τοποθετείται η τροφή των ζώων. Ο Ιωάννης Σταματάκος στο Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσης, Γ’, σ. 2832, ορίζει ότι η φάτνη είναι ξύλινο κατασκεύασμα ή κοιλανθέν τμήμα κορμού δέντρου για την εναπόθεση της τροφής των ζώων.
Η λέξη φάτνη (praesepe – praesepium στη λατινική γλώσσα) που φιλοξένησε “τόν Δεσπότην ἡμῶν… κείμενον, ἐσπαργανωμένον, τό φρικτόν ἐκεῖνο καί παράδοξον θέαμα” (Ιω. Χρυσοστόμου, Εις τον μακάριον Φιλογόνιον, ΡG 48, 753), απαντά στο Ευαγγέλιο μόνο του Λουκά και στο μέρος όπου αναφέρεται η διήγηση της Γεννήσεως του Χριστού:
Λουκ. 2,7: “καί ἔτεκεν τόν υἱόν αὐτῆς τόν πρωτότοκον καί ἐσπαργάνωσεν αὐτόν καί ἀνέκλινεν αὐτόν ἐν φάτνῃ”.
Λουκ. 2,12: “καί τοῦτο ἡμῖν σημεῖον, εὑρήσετε βρέφος ἐσπαργανωμένον καί κείμενον ἐν φάτνῃ”.
Λουκ.2,16: “καί ἦλθαν σπεύσαντες, καί ἀνεῦρον τήν Μαριάμ καί τόν Ἰωσήφ καί τό βρέφος κείμενον ἐν τῇ φάτνῃ”.
Στη Ρωμαιοκαθολική Βασιλική της Ρώμης Basilica di Santa Maria Maggiore, μία από τις αρχαίες εκκλησίες της Ρώμης, αποθησαυρίζεται μία περίτεχνη λειψανοθήκη η οποία πιστεύεται ότι περιέχει τμήμα της Αγίας Φάτνης του Χριστού (Sacra Culla).
Διαβάστε περισσότερα παρακάτω:
Η Αγία Φάτνη του Χριστού (;).
H λειψανοθήκη περιέχει πέντε μαυρισμένες από τον χρόνο σανίδες. Σύμφωνα με την Καθολική Εγκυκλοπαίδεια, το τμήμα της φάτνης που σώζεται στη Basilica di Santa Maria Maggiore της Ρώμης ήρθε εκεί πιθανότατα από τον Έλληνα Πάπα της Ρώμης Θεόδωρο Α΄ (642-649), ο οποίος γεννήθηκε στα Ιεροσόλυμα.
Σε έρευνα που έγινε το 1893 από το Βατικανό βρέθηκε ότι το ξύλο των πέντε σανίδων είναι από συκομουριά. Από τις πέντε σανίδες, οι δύο θεωρούνται ότι σχηματίζουν ένα Χ και οι υπόλοιπες τρεις ήταν τοποθετημένες στο πάνω μέρος του Χ μαζί με άλλα τμήματα που τώρα λείπουν.
Η υπόθεση ότι δύο από τις σανίδες σχημάτιζαν Χ οδηγεί σε μία ξύλινη φάτνη, αλλά η φάτνη στην οποία ο Ιησούς ως μωρό τοποθετήθηκε μετά τη Γέννησή Του πιστεύεται ότι ήταν κατά πάσα πιθανότητα λαξευμένη στο ασβεστολιθικό τοίχωμα του σπηλαίου της γέννησης, όπως αφήνει επίσης να εννοηθεί και η Ορθόδοξη εικονογραφία της Γέννησης του Χριστού.
Έτσι με τον καιρό αναπτύχτηκαν δύο θεωρίες για τη Sacra Culla. Μία θεωρία υποστηρίζει ότι οι τέσσερεις από τις πέντε σανίδες χρησίμευαν ως υποστηρίγματα της ‘ασβεστολιθικής’ φάτνης με τη μορφή δύο σανιδένιων Χ. Ενώ η άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι οι σανίδες μαζί με άλλα μέρη που λείπουν σήμερα χρησίμευαν για να σχηματίσουν ένα ξύλινο υπόστρωμα στον πάτο της ‘ασβεστολιθικής’ φάτνης.
Υπόδειγμα ξύλινης φάτνης.
Ανάγλυφη ‘ασβεστολιθική’ φάτνη.
Λεπτομέρεια της Γέννησης του Χριστού (Ορθόδοξη εικονογραφία).
Διακρίνονται καθαρά οι σανίδες της φάτνης του Χριστού στο εσωτερικό της λειψανοθήκης.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι πέντε σανίδες είναι συναρμοσμένες με δύο μεταλλικές ταινίες που σύμφωνα με κάποιους ειδικούς δείχνουν ένα ‘αρχαίο’ τρόπο συναρμολόγησης.
Περαιτέρω έρευνες επί της φάτνης του Χριστού αποκάλυψαν σημειώματα γραμμένα στα ελληνικά στη μία σανίδα από αυτές. Έτσι σήμερα μόνο οι τέσσερεις θεωρούνται ‘αυθεντικές’, και όχι αυτή με τα σημειώματα.
Σημειώσεις στα ελληνικά σε μία από τις σανίδες της φάτνης του Χριστού.
Η λειψανοθήκη δεν κατάφερε ακόμα να βρει τι ακριβώς λένε οι σημειώσεις, αλλά φαίνεται ότι είναι σημειώσεις ενός γλύπτη ή καλλιτέχνη για κάποια παραγγελία αγαλμάτων με θρησκευτικό θέμα.
Το περιεχόμενο των ελληνικών σημειώσεων σύμφωνα με:
Nickell Joe, Relics of the Christ, The University Press of Kentucky, 2007, σελ 27.
Η πλούσια λειψανοθήκη που περιέχει το υποτιθέμενο τμήμα της φάτνης του Χριστού είναι του 1830 και στολισμένη με ανάγλυφα και αγάλματα.
Η Sacra Culla εκτίθεται πανηγυρικά για την προσκύνηση των πιστών ετησίως την παραμονή των Χριστουγέννων.
Η Αγία Φάτνη του Χριστού.
Η Αγία Φάτνη του Χριστού (λεπτομέρεια της διακόσμησης).
Η Αγία Φάτνη του Χριστού.
Η Αγία Φάτνη του Χριστού.
https://leipsanothiki.blogspot.com/2014/12/384.html
https://leipsanothiki.blogspot.com/2018/12/598.htm