Η 14η Οκτωβρίου είναι μια ιδιαίτερη μέρα για τα Βαλκάνια και τους κατοίκους τους. Είναι η μέρα που η ορθόδοξη εκκλησία τιμά την Οσία Παρασκευή την Επιβατινή, μια Αγία που στην μόλις 27χρονη επίγεια ζωή της, αλλά και μετά θάνατον -με τις περιπέτειες του ιερού σκηνώματος και τα θαύματά της- κατάφερε να αγαπηθεί πολύ και να τιμάται ιδιαίτερα από Έλληνες, Ρουμάνους, Μολδαβούς, Βούλγαρους και Σέρβους!
[sc name=”agioreitiko-thymiama” ][/sc]
Κάπως έτσι η Οσία Παρασκευή η Επιβατινή εκτός από Πολιούχος της Καλλικράτειας της Ανατολικής Θράκης και της Νέας Καλλικράτειας Χαλκιδικής έφτασε να θεωρείται η προστάτιδα των Βαλκανίων, αφού το ιερό λείψανό της, μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους, φιλοξενήθηκε σε αρκετές βαλκανικές χώρες, προτού καταλήξει στο Ιάσιο, όπου θησαυρίζεται σήμερα, πραγματοποιώντας αμέτρητα θαύματα.
Kάθε χρόνο από την παραμονή της εορτής της Οσίας, στο Ιάσιο βρίσκονται περισσότεροι από 50.000 προσκυνητές, για να τιμήσουν τη χάρη της. Το βράδυ, μάλιστα, τελείται και ιερά αγρυπνία στη μνήμη της Οσίας στον Πατριαρχικό Καθεδρικό Ναό στο Βουκουρέστι.
Υπενθυμίζεται ότι πέρισι, στις 13 Ιουνίου του 2021, συμπληρώθηκαν 380 χρόνια από τότε που τα ιερά λείψανα της Αγίας Παρασκευής από τους Επιβάτες της Θράκης εκομίσθησαν στο Ιάσιο (στις 13 Ιουνίου 1641), ως δώρο ή αντάλλαγμα (οι απόψεις διίστανται) του Οικουμενικού Πατριαρχείου για τη γενναιοδωρία του Ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας, Βασιλείου Λούπου, προς αυτό. Από τότε που το ιερό σκήνωμα πήρε με άκρα μυστικότητα το δρόμο για το Ιάσιο της Ρουμανίας, η Αγία Παρασκευή η Επιβατινή θεωρείται Προστάτιδα όλης της χώρας και η ημέρα της γιορτής της είναι εθνική αργία.
Μάλιστα, ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Ρουμανίας κ.κ. Δανιήλ στο μήνυμά του για την 380η επέτειο από την ανακομιδή του ιερού λειψάνου της Αγίας στο Ιάσιο την χαρακτήρισε ως «το πιο χρήσιμο και σημαντικό δώρο που έγινε ποτέ προς τον ρουμανικό λαό».
Κι αν στην Μολδοβλαχία οι άνθρωποι έχουν πολλούς λόγους για να είναι συνδεδεμένοι με την Οσία Παρασκευή την Επιβατινή, για εμάς τους Έλληνες χαρακτηριστικό είναι πως στις 22 Φεβρουαρίου 1821 ο Υψηλάντης ύψωσε το λάβαρο της επανάστασης στο προαύλιο του ιερού ναού των Τριών Ιεραρχών στο Ιάσιο, όπου φυλασσόταν το ιερό σκήνωμά της. Εκεί κήρυξε την επανάσταση του Ελληνικού Έθνους εις τον υπέρ ελευθερίας αγώνα. Όσοι ήταν μαζί του προσευχήθηκαν στον Ναό, ασπάστηκαν το άγιο σκήνωμα και ορκίστηκαν να πολεμήσουν υπέρ πίστεως και πατρίδας.
O βίος της Οσίας
Η Οσία Παρασκευή γεννήθηκε στους Επιβάτες της Ανατολικής Θράκης ανάμεσα στα χρόνια 910 και 930 και κοιμήθηκε στην Καλλικράτεια της Ανατολικής Θράκης, σε ηλικία 27 ετών. Σε εφηβική ηλικία μετέβη στην Κωνσταντινούπολη και, αφού προσκύνησε όλα τα άγια προσκυνήματα της βασιλεύουσας, μετέβη στη Μικρά Ασία και την Ηράκλεια του Πόντου. Στην Ηράκλεια παρέμεινε για 5 χρόνια στον Ιερό Ναό της Παναγίας και κατόπιν επιβιβάστηκε σε πλοίο με προορισμό την Ιερουσαλήμ. Αφού προσκύνησε τα σημεία απ’ όπου πέρασε ο Ιησούς Χριστός, μπήκε σε ένα γυναικείο μοναστήρι, όπου εκάρη μοναχή. Μετά από κάποια χρόνια εγκατέλειψε το μοναστήρι για να ζήσει ασκητικό βίο αναχωρητή.
Στην έρημο παρέμεινε επί πέντε χρόνια με νηστεία και προσευχή, παρακαλώντας τον Θεό να συγχωρέσει τις αμαρτίες της. Κάποια ημέρα της παρουσιάστηκε άγγελος Κυρίου, ο οποίος την πρόσταξε να εγκαταλείψει την έρημο και να επιστρέψει στην γενέτειρά της. Έφτασε στο λιμάνι της Ιόππης (σημερινή ονομασία Γιάφα), απ’ όπου ξεκίνησε για τους Επιβάτες. Όταν έφτασε στους Επιβάτες, η όψη της είχε αλλοιωθεί τόσο πολύ από τις ταλαιπωρίες της ερήμου, ώστε δεν την αναγνώρισε κανένας. Αφού προσκύνησε τους τάφους των γονέων της, ξεκίνησε με τα πόδια για την Κωνσταντινούπολη, όπου και προσκύνησε σε διάφορα μοναστήρια και εκκλησίες. Από την Βασιλεύουσα ξεκίνησε να επιστρέψει στους Επιβάτες, αλλά σταμάτησε στην Καλλικράτεια, όπου και έμεινε σε ένα παράπηγμα δίπλα στο ναό των Αγίων Αποστόλων, διακονώντας την εκκλησία.
Έτσι παρέμεινε επί δύο χρόνια. Κάποια ημέρα αισθάνθηκε ένα μικρό πόνο στο κεφάλι και παρέδωσε το πνεύμα της ειρηνικά σε ηλικία 27 ετών.
Η ζωή της ήταν όλη μια άσκηση. Προσευχή, νηστεία, αγρυπνία, ουράνια χαρίσματα. Έμεινε πιστή δούλη της Εκκλησίας. Όλοι την αγαπούν, γιατί βλέπουν την αγία ζωή της, την σκληρή άσκηση που κάνει. Προσευχή αδιάλειπτη, δάκρυα, μετάνοιες, τακτικός εκκλησιασμός και συχνή θεία Κοινωνία. Γίνεται το παράδειγμα προς μίμηση. Οι μητέρες συμβουλεύουν τις θυγατέρες τους να μοιάσουν στην νεαρή Παρασκευή, που έχει νου και γνώση μεγάλου πνευματικού ανθρώπου. Πέντε ολόκληρα χρόνια σκληρής ασκήσεως. Όλοι μιλούν γι’ αυτήν στην Ηράκλεια του Πόντου.
Η φανέρωση του σκηνώματός της στην Καλλικράτεια
Η άγνωστη υπομονετική καλόγρια ετάφη στο Κοιμητήριο των Ξένων της Καλλικράτειας, ώσπου μετά από χρόνια αποκαλύφθηκε θαυματουργικά το σκήνωμά της (μεταξύ των ετών 1028-1038).
Κάποιος αμαρτωλός είχε πεθάνει και τυχαία τον έθαψαν δίπλα στον τάφο της οσίας Παρασκευής. Την ίδια μέρα κάποιος ενάρετος άνθρωπος της Καλλικράτειας, ονόματι Γεώργιος, ονειρεύτηκε μια βασίλισσα, καθισμένη σε χρυσό θρόνο, και πλαισιωμένη από αγγέλους, να του ζητάει να μεταβεί στα κοιμητήρια για να ξεθάψει και να απομακρύνει το σώμα του αμαρτωλού από δίπλα της: «Απομάκρυνε τις βρομερές σάρκες από δίπλα μου, γιατί εγώ είμαι ήλιος και φως και δεν αντέχω τη δυσωδία». Εκείνος όμως, σκεπτόμενος ότι πιθανόν είναι πειρασμός του διαβόλου, αδιαφόρησε για το ενύπνιο και δεν εκτέλεσε την διαταγή της οσίας Παρασκευής. Την ονειρεύτηκε και δεύτερη φορά, αλλά αδιαφόρησε το ίδιο.
Την τρίτη φορά την ονειρεύτηκε νευριασμένη να τον απειλεί ότι θα μετανοιώσει πικρά για την αδιαφορία του. Τότε εκείνος την ρώτησε: «Και ποια είσαι κυρία μου;», και η οσία του απάντησε «Ονομάζομαι Παρασκευή και είμαι από τους Επιβάτες». Έντρομος ο Γεώργιος ειδοποίησε τους κατοίκους της Καλλικράτειας ότι στο Κοιμητήριο των Ξένων είναι θαμμένη μια αγία γυναίκα, η οποία του εμφανίστηκε σε όνειρο τρεις φορές. Το ίδιο όνειρο μαρτύρησε ότι είδε και μια γυναίκα ονόματι Μαρία.
Τότε ο λαός της Καλλικράτειας πήγε με εκκλησιαστική πομπή στα Κοιμητήρια, σαν να επρόκειτο να βρει μέγα θησαυρό. Πλησιάζοντας στον τάφο της οσίας Παρασκευής αισθάνθηκαν μια μεγάλη ευωδία, και σκάβοντας βρήκαν το σκήνωμα της αγίας άφθαρτο, σαν να κοιμόταν.
Οι κάτοικοι μετέφεραν το σκήνωμα μέσα στην εκκλησία και το τοποθέτησαν σε σκαλιστή λάρνακα που την είχε φτιάξει κάποιος κάτοικος από το Οικονομείο. Εκεί το σκήνωμα θαυματουργούσε συνεχώς, με αποτέλεσμα να προκαλέσει το ενδιαφέρον του αυτοκράτορα, ο οποίος ως ένδειξη ευγνωμοσύνης ανακαίνισε την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων στην Καλλικράτεια.
Περιπέτειες του σκηνώματός Της
Στην Καλλικράτεια το σκήνωμα της Οσίας Παρασκευής θαυματουργούσε τόσο, ώστε η φήμη της ξεπέρασε γρήγορα τα Βαλκάνια και έφτασε μέχρι τη Ρωσία. Κατά το 1238, ο Τσάρος των Βουλγάρων, Ασσέν ο Β΄, έπεισε τους Λατίνους (που κατείχαν τότε την Κωνσταντινούπολη) να του δώσουν το σκήνωμα, το οποίο πήρε το δρόμο για το Τύρνοβο της Βουλγαρίας. Εκεί παρέμεινε μέχρι το 1389, οπότε και μεταφέρθηκε στο Βελιγράδι.
Μετά την Πτώση της Σερβικής πρωτεύουσας στα χέρια των Τούρκων το 1521, ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής μετέφερε το σκήνωμα στην Κωνσταντινούπολη, αναγκάζοντας το Πατριαρχείο να το αγοράσει έναντι 12.000 χρυσών δουκάτων, μαζί με έναν βραχίονα της Αγίας Αικατερίνης και μιας εικόνας της Θεοτόκου. Έτσι το σκήνωμα βρέθηκε στον Πατριαρχικό ναό, μέχρι το 1641, όταν παρουσιάστηκε ο Ηγεμόνας της Μολδοβλαχίας Βασίλειος Λούπου και το ζήτησε ως αντάλλαγμα της πληρωμής όλων των χρεών του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Η Ιερά Σύνοδος αναγκάστηκε να συμφωνήσει και έκτοτε το σκήνωμα της Οσίας βρίσκεται στο Ιάσιο της Ρουμανίας.
Το ταξίδι
«Τα λείψανα της έκαναν ένα μακρύ ταξίδι προσκυνήματος, λόγω των ιστορικών δοκιμασιών εκείνης της εποχής. Έφτασαν από την Κωνσταντινούπολη στο Τίρνοβο. Από το Τίρνοβο στο Βιδίνιο της Βουλγαρίας, από το Βιδίνιο στο Βελιγράδι και από το Βελιγράδι ξανά στην Κωνσταντινούπολη», είχε πει στην περσινή γιορτή της Οσίας ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Προχοβεάνου π. Τιμόθεος.
«Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του πρίγκιπα Μιρτσέα του Πρεσβύτερου, για τρία χρόνια, τα λείψανα της Αγίας Παρασκευής βρισκόταν στην αυλή του, έως ότου ο Σουλτάνος, θυμωμένος με τον μεγάλο άρχοντα, τα προσέφερε στην πριγκίπισσα της Σερβίας, η οποία είχε πληρώσει αρκετά, για να τον πείσει και να τον ευχαριστήσει».
«Το 1521, τα λείψανα της Αγίας Παρασκευής επέστρεψαν στην Κωνσταντινούπολη. Τοποθετήθηκαν στον Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι και για λίγο στο παρεκκλήσι της Πατριαρχικής κατοικίας», συνέχισε ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Τιμόθεος.
«Πριν αποδημήσει εις Κύριον, ο Πατριάρχης Παρθένιος της Κωνσταντινούπολης ήθελε να αφήσει τα λείψανα της Αγίας Παρασκευής σε ένα ευλογημένο μέρος, επειδή το Πατριαρχείο τότε περνούσε μεγάλες δοκιμασίες», πρόσθεσε.
«Για την ευσέβεια των Ρουμάνων και τη γενναιοδωρία του Δούκα της Μολδαβίας, Βασίλειου Λούπου, το 1641, ο Οικουμενικός Πατριάρχης αποφάσισε να αφήσει στην Ρουμανία τα λείψανα της Αγίας Παρασκευής.
Συνοδευόμενα από τρεις Έλληνες Μητροπολίτες με πλοίο από την Κωνσταντινούπολη προς το Γαλάτσι της Ρουμανίας και στη συνέχεια σε μια μακρά πομπή προς το Ιάσιο, τα λείψανα της Αγίας Παρασκευής τοποθετήθηκαν στην πιο όμορφη εκκλησία που είχε τότε η Μολδαβία».
Διεκδικήσεις της εθνικότητάς Της
Όλες αυτές οι μετακινήσεις του σκηνώματός της καθιέρωσαν την Οσία Παρασκευή ως Προστάτιδα των Βαλκανίων, δίνοντάς της και άλλο προσωνύμιο σε κάθε χώρα που την φιλοξένησε. Έτσι, καλείται ως Βουλγάρα από τους Βούλγαρους (Πέτκα η Βουλγάρα- Петка Българска), Σέρβα από τους Σέρβους (Αγία Πέτκα ή Παρασκευή η Σέρβα – Света Петка ή Параскева Сербская) και Παρασκευή του Ιασίου και από τους Ρουμάνους, που κατέχουν το σκήνωμά της από το 1641 (Cuvioasa Parascheva de la Iași).