Αν θέλεις να ζεις παραδεισένια από αυτήν τη ζωή, δες τις ευεργεσίες και τις πλούσιες δωρεές που δίνει ο Θεός και άρχισε το ”δόξα σοι ο Θεός”. Τον ευγνώμονα τον κυνηγάει ο Θεός με τις ευλογίες Του. Όσοι βρίσκονται στην προχωρημένη αυτή κατάσταση έχουν συνέχεια Πάσχα, Ανάσταση! Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης
Μια καρδιά ίσα με τον ήλιο μεγάλη και σαν τον ήλιο λαμπερή είναι λίγο να την δώσει κανείς στον Χριστό από ευγνωμοσύνη, για τις μεγάλες Του δωρεές.
Αν θέλεις να ζεις παραδεισένια από αυτήν τη ζωή, δες τις ευεργεσίες και τις πλούσιες δωρεές που δίνει ο Θεός και άρχισε το ”δόξα σοι ο Θεός”. Να δοξάζετε το Θεό, γιατί σας βοήθησε να προοδεύσετε, έστω και λίγο. Όταν ο άνθρωπος λέει ”δόξα σοι ο Θεός”, βοηθάει ο Θεός. Και η ευγνωμοσύνη με το ταπεινό φρόνημα και τον φιλότιμο αγώνα, συνέχεια τραβάει ουράνιες δυνάμεις και ευλογίες θεϊκές.
Το θυμίαμα που καίμε, το ανάβουμε για δοξολογία στον Θεό. Τον δοξολογούμε και Τον ευγνωμονούμε για τις μεγάλες ευεργεσίες Του σε όλο τον κόσμο. Το θυμίαμα είναι και αυτό μια προσφορά.
Στην Ήπειρο γνώριζα δύο γεωργούς. Ο ένας ήταν οικογενειάρχης και είχε ένα-δυό χωραφάκια και εμπιστευόταν τα πάντα στον Θεό. Εργαζόταν, όσο μπορούσε, χωρίς άγχος. «Θα κάνω ό,τι προλάβω», έλεγε. Μερικές φορές άλλα δεμάτια σάπιζαν από την βροχή, γιατί δεν προλάβαινε να τα μαζέψει, άλλα του τα σκόρπιζε ο αέρας και όμως για όλα έλεγε «δόξα Σοι ο Θεός» και όλα του πήγαιναν καλά. Ο άλλος είχε πολλά κτήματα, αγελάδες κ.λπ., δεν είχε και παιδιά. Αν τον ρωτούσες «πώς τα πάς;», «άσ’ τα, μην τα ρωτάς», απαντούσε· ποτέ δεν έλεγε «δόξα Σοι ο Θεός», όλο γκρίνια ήταν. Και να δείτε, άλλοτε του ψοφούσε η αγελάδα, άλλοτε του συνέβαινε το ένα, άλλοτε το άλλο. Όλα τα είχε, αλλά προκοπή δεν έκανε. Γι’ αυτό λέω, η δοξολογία είναι μεγάλη υπόθεση. Από μας εξαρτάται, αν γευθούμε ή όχι τις ευλογίες που μας δίνει ο Θεός.
Όποιος τα έχει όλα, και υλικά αγαθά και υγεία, και, αντί να ευγνωμονή τον Θεό, έχει παράλογες απαιτήσεις και γκρινιάζει, είναι για την κόλαση με τα παπούτσια. Ο άνθρωπος, όταν έχη ευγνωμοσύνη, με όλα είναι ευχαριστημένος. Σκέφτεται τί του δίνει ο Θεός κάθε μέρα και χαίρεται τα πάντα. Όταν όμως είναι αχάριστος, με τίποτε δεν είναι ευχαριστημένος∙ γκρινιάζει και βασανίζεται με όλα. Αν, ας πούμε, δεν εκτιμάη την λιακάδα και γκρινιάζει, έρχεται ο Βαρδάρης και τον παγώνει… Δεν θέλει την λιακάδα∙ θέλει το τουρτούρισμα που προκαλεί ο Βαρδάρης.
Όποιος σπέρνει δοξολογία, δέχεται την Θεϊκή χαρά και την αιώνια ευλογία. Τον ευγνώμονα τον κυνηγάει ο Θεός με τις ευλογίες Του.… Να ζείτε σε διαρκή δοξολογία και ευχαριστία προς το Θεό, διότι μεγαλύτερη αμαρτία είναι η αχαριστία και μεγαλύτερος αμαρτωλός ο αχάριστος…
Η αχαριστία είναι μεγάλη αμαρτία, την οποία ήλεγξε ο Χριστός. «Ουχ οι δέκα εκαθαρίσθησαν; οι δε εννέα πού», είπε στον λεπρό που επέτρεψε να Τον ευχαριστήση. Ο Χριστός ζήτησε την ευγνωμοσύνη από τους δέκα λεπρούς όχι για τον εαυτό Του αλλά για τους ίδιους, γιατί η ευγνωμοσύνη εκείνους θα ωφελούσε.
Πολύ να προσέχετε την αχαριστία. Να ευχαριστήτε τον Θεό για όλα όσα σας δίνει.
Να κρατήσετε για πάντα αυτό το τυπικό: Μετά από κάθε αίτημά σας που γίνεται με καρδιακή προσευχή και πόνο, μόλις ο Καλός Θεός το εκπληρώση, να κάνετε καρδιακή δοξολογία με χαρά και ευχαριστία.
Να κινηθήτε στην πνευματική σφαίρα, στην δοξολογία. «Δόξα σοι ο Θεός, δόξα σοι ο Θεός» να λέτε συνέχεια. Μετά όλα θα σας συγκινούν, για όλα θα νιώθετε μεγάλη ευγνωμοσύνη προς τον Θεό, και ο Θεός θα σας τρελλάνη με τις πολλές Του ευλογίες.
Η δοξολογία είναι χαρούμενη ευχαριστία. Είναι ξέσπασμα της ευχαριστίας, σκίρτημα.
***
– Γέροντα, ο Παπα-Τύχων πώς προσευχόταν;
– Ο Παπα-Τύχων είχε φθάσει στον χώρο της δοξολογίας και αντί για την ευχή είχε την δοξολογία. Συνέχεια άκουγε κανείς από το στόμα του το «δόξα σοι ο Θεός, δόξα σοι ο Θεός», και όλες σχεδόν οι ημέρες του χρόνου ήταν γι’ αυτόν Διακαινήσιμες1, αφού ζούσε πάντα την πασχαλινή χαρά.
Όσοι βρίσκονται στην προχωρημένη αυτή κατάσταση έχουν συνέχεια Πάσχα, Ανάσταση! Καμπάνες, σήμαντρα, τάλαντα, όλα μαζί χτυπούν χαρμόσυνα2. «Αινείτε Αυτόν εν κυμβάλοις ευήχοις, αινείτε Αυτόν εν κυμβάλοις αλαλαγμού»3. Όλη την ημέρα δοξολογούν τον Θεό και χτυπά σαν καμπάνα η καρδιά τους.
1 Διακαινήσιμος ονομάζεται η εβδομάδα μετά την Κυριακή του Πάσχα.
2 Στην Αγρυπνία της Αναστάσεως σύμφωνα με το Τυπικό «κρούονται άπαντα», χτυπούν δηλαδή συγχρόνως όλες οι καμπάνες, τα σήμαντρα και τα τάλαντα (χειροσήμαντρα).
3 Ψαλμ. 150, 5 και στιχολογία των Αίνων.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 – Ο χώρος της δοξολογίας, Οι δύο καταστάσεις της δοξολογίας
Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου, λογοι στ΄, Περί Προσευχής, σελ. 238.
***
– Γέροντα, αισθάνομαι την ανάγκη να λέω περισσότερο το «δόξα σοι ο Θεός» παρά το «Κύριε ελέησον». Μήπως δεν είναι σωστό;
– Καλό είναι αυτό, ευλογημένη. Εγώ μπορεί να περάσω ολόκληρη μέρα κάνοντας εργόχειρο και λέγοντας «Δόξα σοι ο Θεός. Δόξα σοι ο Θεός , γιατί ζω. Δόξα σοι ο Θεός, γιατί θα πεθάνω και θα πάω κοντά στον Θεό. Δόξα σοι Θεός, ακόμη και αν με βάλη στην κόλαση και πάρη έναν κολασμένο στον Παράδεισο. Και εάν θέλη να μη με θυμάται στην κόλαση και λυπάται , ας πάρη πολλούς κολασμένους στον Παράδεισο, ώστε η χαρά Του γι’ αυτούς να είναι περισσότερη και να λιγοστέψη η στενοχώρια Του για μένα».
Το «δόξα σοι ο Θεός» να μη λείπη ποτέ από τα χείλη σας. Εγώ, όταν πονάω, το «δόξα σοι ο Θεός» έχω για χάπι του πόνου∙ τίποτε άλλο δεν με πιάνει. Το «δόξα σοι ο Θεός» είναι ανώτερο και από το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Έλεγε ο Παπα- Τύχων : «Το “Κύριε ελέησον” έχει εκατό δραχμές, το “δόξα σοι ο Θεός” έχει χίλιες δραχμές∙ είναι δηλαδή πολύ πιο ακριβό».
Ήθελε να πη ότι ο άνθρωπος ζητάει το έλεος του Θεού από ανάγκη ,ενώ δοξολογεί τον Θεό από φιλότιμο, και αυτό έχει μεγαλύτερη αξία. Συνιστούσε μάλιστα να λέμε το «δόξα σοι ο Θεός», όχι μόνον όταν είμαστε καλά , αλλά και όταν περνάμε δοκιμασίες , γιατί και τις δοκιμασίες τις επιτρέπει ο Θεός για φάρμακα της ψυχής.
– Γέροντα, μερικές φορές , όταν λέω «δόξα τω Θεώ», νιώθω μέσα μου ένα φτερούγισμα. Τι είναι αυτό;
– Αγαλλίαση πνευματική είναι. Τώρα, επειδή μου έδωσες χαρά που λες «δόξα τω Θεώ», από την χαρά μου θα αρχίσω να γράφω «δόξα τω Θεώ, δόξα τω Θεώ», και θα γεμίσω μία κόλλα χαρτί με το «δόξα τω Θεώ». Ο Θεός να σε αξιώση στην άλλη ζωή να είσαι μαζί με τους Αγγέλους που δοξολογούν συνέχεια τον Θεό. Αμήν.
Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου, λογοι στ΄, Περί Προσευχής, σελ. 235.
***
«Στο Σινά εκεί στο κελλί της Αγίας Επιστήμης όπου έμενα, το νερό ήταν ελάχιστο. Μία-μία σταγόνα έτρεχε από έναν βράχο μέσα σε μία σπηλιά, καμμιά εικοσαριά μέτρα από το Ασκητήριο. Είχα κάνει μία στερνίτσα και μάζευα τρία κιλά νερό το εικοσιτετράωρο. Όταν πήγαινα να πάρω νερό, έβαζα το τενεκάκι να γεμίσει και έλεγα τους Χαιρετισμούς της Παναγίας. Έβρεχα με το χέρι μου λιγάκι μόνο το μέτωπο, έπαιρνα λίγο νερό, γιά να έχω να πιώ, μάζευα και λίγο σε ένα τενεκάκι γιά τα πουλάκια και τα ποντικάκια που είχε το Ασκητήριο. Αυτό το νερό ήταν και για να πλύνω ένα ρούχο κ.λ.π.. Τί χαρά! Τί ευγνωμοσύνη ένιωθα γι’ αυτό το λίγο νερό που είχα! Δοξολογία, γιατί είχα λίγο νερό!
Όταν ήλθα στο Άγιο Όρος και έμεινα, γιά λίγο καιρό, στην Σκήτη των Ιβήρων, επειδή εκεί είναι προσήλιο το μέρος, είχε πολύ νερό. Είχε μία στέρνα που ξεχείλιζε το νερό. Ου! Έπλενα και τα πόδια και το κεφάλι, αλλά είχα ξεχασθή… Στο Σινά βούρκωναν τα μάτια μου από ευγνωμοσύνη γιά το λίγο νερό, ενώ στην Σκήτη ξεχάσθηκα από την αφθονία του νερού… Πώς χάνεται, πώς ξεχνιέται κανείς με την αφθονία…»!!
Ένας μοναχός, επήγε κάποιο απόγευμα, να διαβάσει τον Εσπερινό σε μιά βουνοκορφή. Στον δρόμο ευρήκε ένα άσπρο μανιτάρι και ευχαρίστησε τον Θεό γιά το σπάνιο εύρημά του. Στον γυρισμό θα το έκοβε και θα περνούσε μ’ αυτό το βράδυ.
Στην επιστροφή, ευρήκε το μισό μανιτάρι, διότι κάποιο ζώο θα είχε φάει το άλλο μισό και είπε:
«Φαίνεται ότι, τόσο έπρεπε να φάγω».
Το επήρε και ευχαρίστησε τον Θεόν γιά την Πρόνοιά Του!
Πιό κάτω, ευρήκε άλλο μισό μανιτάρι και έσκυψε να το πάρει, γιά να συμπληρώσει το βραδυνό του, αλλά επειδή ήταν μάλλον δηλητηριώδες το άφησε και ευχαρίστησε πάλι τον Θεόν που τον εφύλαξε από δηλητηρίαση.
Επήγε στην Καλύβη του και πέρασε το βράδυ με το μισό μανιτάρι.
Την άλλη μέρα, όταν εβγήκε από την Καλύβη του, αντίκρυσε ένα καταπληκτικό θέαμα! Όλος ο τόπος ήταν γεμάτος από ωραία μανιτάρια, και ευχαρίστησε τον Θεόν! Βλέπετε, ευχαρίστησε τον Θεόν και γιά το ολόκληρο και γιά το μισό και γιά το καλό και γιά το δηλητηριώδες και γιά το ένα και γιά τα πολλά μανιτάρια. Ευχαριστία γιά όλα!!
***
– Γέροντα, τόσο λίγο που έβρεξε, ούτε τα φύλλα δεν βράχηκαν !
– Τί να σού πώ; Έστω και αυτή η βροχή που δρόσισε μόνον τα φύλλα, λίγο είναι; Εγώ και μόνον που είδα σύννεφα στον ουρανό, δεν μπόρεσα να κοιμηθώ από την ευγνωμοσύνη προς τον Θεό που ένιωθα μέσα μου. «Θεέ μου, έλεγα, δεν αξίζουμε να ρίξης βροχή». Πολύ να προσέχετε την αχαριστία. Να ευχαριστήτε τον Θεό για όλα όσα σάς δίνει.
– Γέροντα, όταν ο Θεός εκπληρώση κάποιο αίτημά μας για μια υπόθεση του Ησυχαστηρίου, πώς θα εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας;
– Να κάνετε μια αγρυπνία, για να ευχαριστήσετε τον Θεό, που βοήθησε με τους Αγίους Του. Και να κρατήσετε για πάντα αυτό το τυπικό: Μετά από κάθε αίτημά σας που γίνεται με καρδιακή προσευχή και πόνο, μόλις ο Καλός Θεός το εκπληρώση, να κάνετε καρδιακή δοξολογία με χαρά και ευχαριστία.
– Γέροντα, πώς γίνεται η δοξολογία;
– Η δοξολογία γίνεται και εκφώνως , γίνεται και μόνο με την καρδιά, και τότε η ευχαριστία είναι εσωτερική.
– Πάντοτε, Γέροντα, στην δοξολογία υπάρχει και ευχαριστία;
– Ποιά δοξολογία δεν έχει ευχαριστία; Και οι Άγγελοι δεν ευχαριστούν τον Θεό, όταν Τον δοξολογούν;
– Τί διαφορά έχει, Γέροντα, η δοξολογία από την ευχαριστία;
– Η δοξολογία είναι χαρούμενη ευχαριστία. Είναι ξέσπασμα της ευχαριστίας, σκίρτημα. Το σκίρτημα αυτό έρχεται από μέσα, από την καρδιά. Μπορεί κάποιος να μην ξέρη ένα τροπάριο ολόκληρο και να το λέη μισό και να βάζη και δικά του λόγια, και όμως η καρδιά του να σκιρτά. Αν ευχαριστήτε τον Θεό για τις πλούσιες ευεργεσίες Του, εκεί μέσα στην ευχαριστία και στην δοξολογία θα νιώσετε όλον τον θείο Του πλούτο.
***
Σε ευχαριστούμε Κύριε, για όλες τις ευεργεσίες, που από την πρώτη μέρα παρέχεις σε εμάς τους αναξίους. Σε ευχαριστούμε για όσα ξέρουμε και για όσα δεν ξέρουμε, για τις φανερές και αφανείς ευεργεσίες, που έγιναν με έργο ή με λόγο, σε εμάς τους αναξίους. Σε ευχαριστούμε για τις θλίψεις, για τις ανέσεις, για τον φόβο της γέενης και της κολάσεως, για την ελπίδα της Βασιλείας των Ουρανών. (Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος)
Όσο μεγαλύτερη ευγνωμοσύνη νιώθει ο άνθρωπος, τόσο πιο κοντά βρίσκεται στην τελειότητα. (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
***
Οι γονείς θέλουν πάντοτε να είναι τα παιδιά τους χαρούμενα, ευτυχισμένα και ευγνώμονα για όλα τα έργα και τις θυσίες που έκαναν γι’ αυτά. Γι’ αυτό και όταν βλέπουν τα παιδιά τους με άσχημη διάθεση και χωρίς ευγνωμοσύνη, καταθλίβονται. Το ίδιο συμβαίνει και με τον ουράνιο Πατέρα μας. Μας έδωσε τα πάντα, αλλά εμείς είμαστε πάντοτε δυσαρεστημένοι και σκοτεινιασμένοι. Αντί να ευχαριστούμε και να δοξολογούμε τον Θεό για καθετί, εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας μονάχα με τα χείλη, ενώ η καρδιά μας παραμένει κρύα. Η χαρά είναι ευγνωμοσύνη και όταν είμαστε περιχαρείς, τότε αυτό αποτελεί την καλύτερη έκφραση ευχαριστίας, που μπορούμε να προσφέρουμε στον Θεό, ο οποίος μας απελευθερώνει από τη θλίψη και την αμαρτία. (Γέροντας Θαδδαίος της Βιτόβνιτσας)
***
Το ”αλληλούια” είναι δοξολογία του αοράτου Θεού. Λέγεται, ότι όπως τα Χερουβείμ λένε το «άγιος, άγιος, άγιος», οι άγγελοι υμνούν τον Θεό μ’ αυτή την λέξη. Αυτό μας το παρέδωσαν Άγιοι Πατέρες, οι οποίοι το άκουσαν οι ίδιοι, όπως ο Ησαΐας τα Σεραφείμ (Ησ. 6,3). Διαιρείται δε το αλληλούια ως εξής. «Αλ», Θεός, «ηλ», ισχυρός, «ούια», κραταιός. (Μέγας Αθανάσιος)
Μην λησμονείς ποτέ, ότι κάθε στιγμή και για αναρίθμητα πράγματα είσαι χρεώστης στον Θεό: για κάθε αναπνοή, για κάθε ακτίνα ηλίου που σε θερμαίνει, για κάθε μπουκιά ψωμιού, για κάθε καλή σκέψη, για κάθε άγιο αίσθημα, για κάθε αγαθό έργο, τέλος για κάθε δωρεά της χάριτος που γαληνεύει και χαροποιεί την καρδιά σου. Εκείνος σε ενισχύει στον αγώνα σου, κατασιγάζει τα πάθη σου, σε φέρνει σε επικοινωνία με τον ουρανό. Πιο πολύ όμως πρέπει να ευγνωμονείς τον Κύριο, επειδή πρώτα σου χάρισε τη ζωή, την βιολογική ύπαρξη και έπειτα σε αναγέννησε με το Άγιο Βάπτισμα, σε ένωσε με το σώμα της Εκκλησίας, σε έκαμε παιδί Του, έτσι «ώστε ουκέτι ει δούλος, αλλ’ υιός ει δε υιός, και κληρονόμος Θεού δια Χριστού» (Γαλ. 4,7). (Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης)
Πες όσο πιο συχνά: ”Ευχαριστώ Θεέ μου! Σε ευχαριστώ Θεέ μου, σ’ ευχαριστώ!”… Και θα ζεις, σαν να είσαι στον παράδεισο. (π. Τύχων)