Ανήμερα τ’ Άγιου Γιώργη του Χιοπολίτη ο πιό πολύς ο κόσμος δεν κοιμότανε, μόνο διαβάζανε μέσα στα σπίτια το συναξάρι τ’ Άγιου Γιώργη… κυρ Φώτη Κόντογλου
Ανήμερα τ’ Άγιου Γιώργη του Χιοπολίτη
κυρ Φώτη Κόντογλου
“Ανήμερα τ’ Άγιου Γιώργη του Χιοπολίτη γινότανε η Λειτουργία στο Αϊβαλί με μεγάλη κατάνυξη, δεν απόμνησκε σε σπίτι κανένας, μηδέ μικρός, μηδέ μεγάλος, μόνε γέμιζε κείνη μεγάλη εκκλησιά από μέσα κι απ’ όξω. Ο δεσπότης κ’ οι παπάδες ήτανε δακρυσμένοι, οι γυναίκες και τα μωρά κλαίγανε. Κείνη την ημέρα, από τις δώδεκα εκκλησιές που ’χε τ’ Αϊβαλί, μαζευόντανε στον Άγιο Γιώργη όλοι οι παπάδες κ’ οι ψαλτάδες. Εκεί πέρα έβλεπες ελληνισμό και χριστιανοσύνη. Εκεί πέρα ανετρίχιαζε κι ο πιο αναίσθητος άνθρωπος, κι όποιος ήθελε να κλάψει, εκεί πέρα έπρεπε να βρεθεί. Να κλάψει, και μαζί ν’ αναγαλλιάσει, όπως θωρούσε κείνο το μεγαλείο πόχει η Ορθοδοξία η κατατρεγμένη κ’ η ματωμένη, ακούγοντας είκοσι ψαλτάδες και πενήντα κανόναρχους να ψέλνουνε μια παλληκαρίσια ψαλμωδία. Ακόμα κ’ οι Τούρκοι, φαινόντανε στεναχωρημένοι, γιατί ήτανε και, κείνοι, γεννημένοι από την ίδια τη μάννα, που μεταδίνει στα παιδιά της το πάθος της καρδιάς και κείνη τη σπλαχνικιά αθωότητα που δεν βρίσκεται σ’ άλλον τόπο.
Αυτά τα πανηγύρια γινόντανε από ανθρώπους θλιμμένους, απάνω σε μνημόρια ματωμένα. Η Ορθοδοξία τότες ήτανε σαν και κείνη τη μάννα τη βασανισμένη, που την πονάνε τα παιδιά της πιότερο, παρά σαν είναι καλοπερασμένη. Αγάπη αληθινή είναι μονάχα κείνη που ’ναι πονεμένη αγάπη. Απάνου σε τέτοιαν αγάπη θεμελίωσε ο Χριστός τη γλυκιά την πίστη του.
Αυτοί οι άνθρωποι, βρέχανε το γιατάκι τους με δάκρυα και πηγαίνανε στην εκκλησιά και δοξολογούσανε τον Θεό, π’ αξίωσε ν’ αγιάσει ένας άνθρωπος αμαρτωλός, που ζούσε ίσαμε ψες ανάμεσά τους, και παράδωσε το κορμί του κουρμπάνι για την πίστη μας, όπως ο Χριστός παράδωσε το δικό του το κορμί για να μας δείξει την αληθινή την αγάπη”.
…Κάθε χρόνο στις 26 του Νοέβρη αποβραδίς χτυπούσανε θλιβερά οι καμπάνες στα δώδεκα καμπαναριά της πολιτείας, κι ούλος ο κόσμος φορεμένος τα καλά του πάγαινε στο παζάρι κι άναβε κεριά και τα κολλούσε απάνω σε μιά ματωμένη πέτρα, κι ανεσπαζότανε τ’ ασημωμένο κεφάλι τ’ Άγιου Γιώργη του Χιοπολίτη, πού ’χε μαρτυρήσει σε κείνο το μέρος κι απάνου σε κείνη την πλάκα.
Οι καμπάνες χτυπούσανε ίσαμε τα μεσάνυχτα, κι ο πιό πολύς ο κόσμος δεν κοιμότανε, μόνο διαβάζανε μέσα στα σπίτια το συναξάρι τ’ Άγιου Γιώργη, κ’ οι γέροι διηγόντουσαν το τι θυμόντανε απ’ τη σφαγή του, είτε το τί είχανε ακουστά άπ’ τούς γεροντότερους. Κ’ έτσι στην καρδιά μας, εμάς των μικρών, απόμνησκε μιά θλίψη, πού βαστούσε δυό και τρεις ημέρες, κατά το αίστημα του καθενούς. Κ’ εγώ από μικρός είχα πιθυμιά να γράψω την ιστορία του γιά ν’ απομείνει απ’ το χέρι μου…
***
Άγιος Γεώργιος Κυπαρισσάς.
Ένας ιστορικός Ναός στα Ψωμαθειά
Ο πρώτος Ιερός Ναός που συναντά όποιος έρχεται από το ιστορικό κέντρο της Κωνσταντινούπολης στην περιοχή Ψωμαθειών και Γεδηκουλέ, είναι ο Άγιος Γεώργιος ο Κυπαρισσάς.
Είναι ιστορικός ναός και υπήρχε πάντα από τους Βυζαντινούς χρόνους στο ίδιο σημείο και αναφέρεται σε πολλά παλαιά βιβλία ως Άγιος Γεώργιος ο εν Κυπαρίσσω. Βέβαια στο διάβα των αιώνων και πολλές καταστροφές υπέστη και αλλαγές.
Είναι ο ένας από τους τρείς ναούς που μετά την άλωση δεν έγινε τέμενος, αλλά παρέμεινε Χριστιανικός τόπος λατρείας. Είναι μικρός και από τους ελάχιστους με τρούλο. Εδώ και λίγο καιρό με μέριμνα του προέδρου της Κοινότητος Κοντοσκαλίου κ. Αναστασίου Χονδρόπουλου, ο ναός ανακαινίσθηκε εξωτερικά και επανήλθε στην αρχική του μορφή, αλλά και εσωτερικά.
Έχει υπέροχη ακουστική και είναι μυσταγωγικός.
Από τα Ψαμαθιά περνούσε ο κεντρικός δρόμος της τειχισμένης πόλης, η βυζαντινή Μέση οδός.
Στον ναό αυτό του Αγίου Γεωργίου γινόταν και η σύναξη των Αγίων Μαρτύρων Ζήνωνος και Ζηνά και του Αγίου Χριστοφόρου.
Λέγεται ότι η ιστορία της φθάνει στο παρελθόν μέχρι και το 1132. Ο ναός αυτός του Αγίου Γεωργίου, ίσως να ανήκε στον Ατταλειάτη Μιχαήλ (1077 μ.Χ.), διότι εκεί είχε τον οικογενειακό τάφο του.
Ο Gerlach επίσης γράφει ότι επισκέφθηκε την εκκλησία στις 23 Απριλίου 1583.
Η εκκλησία πυρπολήθηκε το 1782, και ακολούθως ανακαινίστηκε εκ θεμελίων από τον Πατριάρχη Κωνστάντιο στο ίδιο σχήμα και μέγεθος. Ο Κωνστάντιος φύτεψε και το κυπαρίσσι στο ίδιο μέρος που υπήρχε και πριν και είχε καεί από την φωτιά.
Ο ναΐσκος με το Αγίασμα της Μεταμόρφωσης βρίσκεται στον αυλόγυρο του Αγίου Γεωργίου του Κυπαρισσά.
«…Aκριβώς απέναντι ήταν το σπίτι που γεννήθηκε ο αείμνηστος Δάσκαλος Άρχων Πρωτοψάλτης κυρ Θρασύβουλος Στανίτσας, όπως θυμάται και ο κ. Χονδρόπουλος που το έλεγε ο πατέρας του καθότι λίαν φιλόμουσος διετελέσας πολλά χρόνια επίτροπος εκκλησιών της περιοχής. » [ https://tzanakospanagiotis.blogspot.com/2018/06/blog-post.html%5D
Samatya Aya Yorgi Rum Ortodoks Kilisesi
Διεύθυνση: Samatya Bügük Κuleli Sokağı No8, Koca Mustafapaşa Mahallesi, Fatih, İstanbul
***
Η Σαρμουσακόπετρα τ’ Άη Γιώργη του Χιοπολίτη
...Από τις αφηγήσεις του Αϊβαλιώτη καθηγητή της Θεολογικής Σχολής Γιάννη Φουντούλη και του μισού Αϊβαλιώτη και μισού Περγαμηνού φιλόλογου Θανάση Τσερνόγλου:
Κι οι δυο, μακαρίτες πια, τοποθετούσαν την ύπαρξη της πέτρας όπου μαρτύρησε ο Άγιος στην περιοχή της πλατείας που σχηματίζεται εκεί απ’ όπου ξεκινά το σοκάκι όπου είναι η εκκλησιά του Άη Γιάννη της Αγοράς, το σημερινό Σαατλί τζαμί, τη γνωστή εκκλησιά στους επισκέπτες του Αϊβαλιού όπου στέκει ακόμα το καμπαναριό με το ρολόι.
Και την περιέγραφαν κι οι δυο σοφοί δάσκαλοι σαν μια παραλληλεπίπεδη κοκκινόπετρα από το λατομείο του Σαρμουσάκ, στενότερη στο κάτω της σημείο απ’ ότι στο πάνω της, που έστεκε στο πλάι μιας βρύσης σε εκείνο το σημείο της Αϊβαλιώτικης Αγοράς και στην οποία κατά παράδοση στις 26 του Νοέμβρη οι Αϊβαλιώτες ανάβανε κεριά και όπου το γειτονικό ζαχαροπλαστείο κερνούσε κυρίως μουσταλευριά με σταφίδες, ρόδια κι άλλους καρπούς…
Πριν λίγα χρόνια η πέτρα αυτή εντοπίστηκε. Μέσα σε ένα μαγαζί εκεί δίπλα στην παλιά βρύση που γκρεμίστηκε για τη δημιουργία της σύγχρονης εικόνας της πολιτείας, και την οποία ο παππούς του σημερινού ιδιοκτήτη κουβάλησε για να χρησιμοποιείται για πάγκος. Ήταν η πέτρα πάνω στην οποία λεγόταν στην τούρκικη παράδοση πως «σφάζονταν οι Γκιαούρηδες». Για ετούτο το λόγο πάντα μέσα στο μαγαζί κάποια στιγμή η πέτρα σκάφτηκε στο πάνω της σημείο για να χρησιμοποιηθεί σαν γλάστρα αλλά και πάλι άλλαξε απόφαση ο ιδιοκτήτης της και την κράτησε μέσα στο μαγαζί. Σαν να έπρεπε να μείνει εκεί, δίπλα από το σημείο του μαρτυρίου του Αγίου περιμένοντας…..
Από τις 2 Δεκέμβρη 2007 βρίσκεται πια στο Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία στις Καμάρες της Μυτιλήνης, την εντόπισε και μετέφερε ο π. Κύριλλος Συκής. Τα λείψανα του Αγίου στην Αγία Τράπεζα του Ταξιάρχη τα έφερε στην Παναγιούδα της Μυτιλήνης ο π. Θεολόγος κι η ασημένια θήκη της κάρας του από τα πατώματα της καταστραμμένης Αϊβαλιώτικης Μητρόπολης κατέληξε στα παζάρια της Κωνσταντινούπολης, στη συνέχεια στην Ελβετία για να καταλήξει στο Μουσείο Μπενάκη της Αθήνας.