Ελευθέριος Ανδρώνης
Ποτέ ξανά κλειστές εκκλησίες – Οι αγρυπνίες είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εκκλησιαστικής ζωής και δεν υπάρχει ούτε περιθώριο, ούτε λογική στο να σταματήσουν
Αγρυπνίες – Εκκλησίες: Δεν έχει περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα από τότε που οι χριστιανοί έζησαν πρωτοφανείς καταστάσεις κατά την περίοδο της πανδημίας, και ένα νέο έρχεται να διαταράξει και πάλι τους ρυθμούς της εκκλησιαστικής ζωής. Ο λόγος για ένα άρθρο της εφημερίδας «Μακεδονία», που υποστήριξε πως στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης ελήφθη η απόφαση να σταματήσουν οι αγρυπνίες στις ενορίες της πόλης, διότι – όπως είπε ο πρωτοσύγκελος της Μητρόπολης – «τις βραδινές ώρες καταναλώνεται περισσότερη ενέργεια και κοστίζει πάρα πολύ».
Ακόμα, σύμφωνα με το δημοσίευμα πάντα, πρόκειται να σταλεί άμεσα σχετική εγκύκλιος που θα δίνει οδηγίες για μείωση του ενεργειακού κόστους των ιερών ναών, με εφαρμογή περιορισμών στο άναμμα φώτων και στην θέρμανση.
Σε δεύτερο χρόνο, ο πρωτοσύγκελος της Μητρόπολης διέψευσε το νόημα που μετέφερε το επίμαχο δημοσίευμα και είπε πως δεν υπάρχει καμία περίπτωση να ακυρώνονται από εδώ και πέρα οι αγρυπνίες, άλλα το μόνο που θα γίνει είναι ότι θα εφαρμοστεί εξοικονόμηση ενέργειας σε φωτισμό και θέρμανση.
Όπως ήταν αναμενόμενο, ακόμα και το ότι βγήκε στην επιφάνεια ένα σενάριο διακοπής των αγρυπνιών, προκάλεσε εξαιρετικά αρνητικές αντιδράσεις στην κοινωνία των χριστιανών. Και αυτό, διότι δεν έχει φύγει η πίκρα για τις κλειστές εκκλησίες. Και για να το πούμε λαϊκά, «ο καμένος φυσάει και το γιαούρτι».
Οι μνήμες είναι νωπές
Έστω και η υποψία πως η εκκλησιαστική ζωή θα πέσει για ακόμη μια φορά θύμα σε ένα νέο αφήγημα τρόμου, προκαλεί αγανάκτηση και ξυπνάει φρέσκα τραύματα στις μνήμες. Κατά την περίοδο της πανδημίας, οι χριστιανοί δέχθηκαν έναν λυσσαλέο διωγμό από το κράτος, με την εφαρμογή ανούσιων, σκληρών, βλάσφημων και άδικων μέτρων.
Δεν μπορεί κανένας να ξεχνά πως το άθεο κράτος συμπεριφέρθηκε στην Εκκλησία όχι σαν να είναι Σώμα Χριστού και στυλοβάτης του έθνους, άλλα σαν να είναι μια διακοσμητική «φιλανθρωπική λέσχη» που «ενοχλούσε» και έπρεπε να κάνει στην «άκρη», δεχόμενη στωικά όλες τις απολυταρχικές εμπνεύσεις του πρωθυπουργού.
Την ίδια στιγμή που ο καισαροπαπισμός σφράγιζε ιερούς ναούς, παρείχε προνόμια απρόσκοπτης λειτουργίας στους «ναούς» του καταναλωτισμού και του χρήματος, δηλαδή σε σούπερ μάρκετ, τράπεζες κ.λπ.
Θα υπάρξουν πιέσεις
Εφόσον η ενεργειακή κρίση συνεχίσει να οξύνεται, είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο πως θα υπάρξουν πολύ έντονες πιέσεις προς την Εκκλησία για δραστική μείωση της κατανάλωσης και περιορισμό των Ακολουθιών. Ήδη εξεδόθη σχετική ΚΥΑ, για «βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και εξοικονόμηση ενέργειας», που οδήγησε σε σχετική εγκύκλιο της Ιεράς Συνόδου προς ιεράρχες και κληρικούς για την λήψη ανάλογων μέτρων.
Από την στιγμή που έχει μπει στην ατζέντα της κυβέρνησης ακόμα και η συσκότιση δημόσιων κτηρίων, η μείωση φωτισμού σε δρόμους και η δημιουργία ψηφιακού συστήματος παρακολούθησης κατανάλωσης ενέργειας στο Δημόσιο, είναι απίθανο οι εκκλησίες να μείνουν εκτός κάδρου, σε αυτήν την επιβαλλόμενη ενεργειακή λιτότητα.
Η ενεργειακή κρίση είναι η νέα τεχνητή παράκρουση, το νέο τρομο – αφήγημα που πλασάρει η κυβέρνηση και είναι βέβαιο πως θα επηρεάσει σοβαρά και την εκκλησιαστική ζωή. Η κυβέρνηση ακολουθεί κατά πόδας την αυτοκτονική πολιτική των Βρυξελλών και αποδέχεται τον ενεργειακό στραγγαλισμό της χώρας, προκειμένου να επιβληθεί ένας νέος μοχλός μαζικής χειραγώγησης. Και κάπως έτσι, από το κυνήγι του μολυσμένου… σταγονιδίου, περνάμε στο κυνήγι της χαμένης κιλοβατώρας.
Όμως οφείλουμε να αφήσουμε έξω από την ενεργειακή φρενίτιδα τις εκκλησιές. Τα προβλήματα στο ενεργειακό δίκτυο σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να επηρεάσουν το πνευματικό μας δίκτυο. Ο περιορισμός των ακολουθιών δεν είναι λύση για το πρόβλημα της ενεργειακής κρίσης, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που δεν πρόσφερε καμία λύση στην αντιμετώπιση της πανδημίας η κλειδαμπαρωμένη εκκλησία ή το «πλαφόν» των 50 ατόμων ανά ιερό ναό.
Άλλο εξοικονόμηση και άλλο κλειστή εκκλησία
Το να γίνει εξοικονόμηση ενέργειας και στους ιερούς ναούς, ασφαλώς και είναι θεμιτό, εφόσον ολόκληρη η κοινωνία συμμετέχει σε αυτήν την προσπάθεια (έστω και αν η κρίση έχει τεχνητά αίτια). Όμως, η συνολικότερη προσπάθεια για εξοικονόμηση ενέργειας είναι σοβαρός λόγος για να περιοριστούν ή να σταματήσουν οι αγρυπνίες; Ασφαλώς και όχι. Σε καμία των περιπτώσεων.
Ίσα – ίσα που σε περιόδους κρίσης – όπως αυτή που βιώνουμε – οι αγρυπνίες πρέπει να αυξάνονται και τα εκκλησιάσματα πρέπει να πυκνώνουν! Αν δεν τελούμε αγρυπνίες μπροστά στην απειλή φτώχειας, πείνας, πολέμου, πότε θα τις τελέσουμε; «Αγρυπνείτε και προσεύχεσθε» ήταν η εντολή του Χριστού, μπροστά στον επερχόμενο κίνδυνο.
Οι αγρυπνίες που γίνονται σε κάθε γωνιά της χώρας, είναι μέγιστη ευλογία, είναι παρηγοριά, είναι σκέπη πνευματική για την Ελλάδα. Δεν είναι δυνατόν μια αγρυπνία ή οποιαδήποτε Ακολουθία να υπολογίζεται σε «σπαταλημένη» ενέργεια. Η ενέργεια του Αγίου Πνεύματος που πηγάζει από τις ιερές Ακολουθίες, είναι η μόνη μορφή ενέργειας που δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτήν. Αν είναι δυνατόν να φτάσουμε στο επίπεδο να υπολογίζουμε την τιμή σε έναν άγιο, σε κιλοβατώρες!
Και αν ακόμα το κράτος επιβάλει σκληρά μέτρα εξοικονόμησης, δεν υπάρχει καμία λογική στην διακοπή των Ακολουθιών.
Και στο φως του κεριού, αν χρειαστεί
Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα που ηλεκτροδοτήθηκε σε ευρεία κλίμακα η χώρα, οι αγρυπνίες γίνονταν υπό το ιλαρό φως των καντηλιών και των κεριών. Στο Άγιο Όρος άλλα και σε πολλά μοναστήρια της Ελλάδας, ακόμη και σήμερα δεν χρησιμοποιείται ηλεκτρικό για την φωταγώγηση των ναών. Και μάλιστα μια τέτοια ατμόσφαιρα είναι πολύ πιο κατανυκτική, και πιο κοντά στο πνεύμα της αρχαίας Εκκλησίας. Τι μας εμποδίζει να επιστρέψουν και οι ενορίες σε αυτήν την συνήθεια, εάν και εφόσον κριθεί απολύτως απαραίτητο; Ποιος χριστιανός δεν θα το δεχτεί; Ποιος θα μπορεί να μιλήσει για «υπερκατανάλωση» ρεύματος τότε;
Εξάλλου το να είναι 200-300 (και περισσότερα) άτομα σε έναν κοινό θερμαινόμενο χώρο, είναι πολύ πιο επωφελές από πλευράς (συνολικής) εξοικονόμησης ενέργειας, από το να βρίσκονται όλα αυτά τα άτομα σε εκατοντάδες διαφορετικά σπίτια και να καταναλώνουν ρεύμα για να ζεσταθούν. Κοινή λογική. Ακόμα και για τις ενορίες που δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στους λογαριασμούς ρεύματος, υπάρχει η δυνατότητα της συνδρομής του εκκλησιάσματος. Λύσεις υπάρχουν, αφού υπάρχει και θέληση.
Οι αγρυπνίες είναι πνευματικά κάστρα που περιφρουρούν τη ζωή μας. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της αρχαίας παραδόσεως της Εκκλησίας μας. Είναι ατίμητο καταφύγιο των πιστών. Οι εκκλησίες δεν είναι φτιαγμένες για να τις άγουμε και να τις φέρουμε στα μέτρα των κοσμικών απαιτήσεων, άλλα για να προσαρμοζόμαστε εμείς στα μέτρα τους, όπως όρισε ο Αρχηγός της Εκκλησίας, ο Χριστός.