ΧΑΙΡΕ ΑΣΤΡΑΠΗ ΤΑΣ ΨΥΧΑΣ ΚΑΤΑΛΑΜΠΟΥΣΑ, ΧΑΙΡΕ ΩΣ ΒΡΟΝΤΗ ΤΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ ΚΑΤΑΠΛΗΤΤΟΥΣΑ
Ομιλία στους Δ’Χαιρετισμούς της Παναγίας
πρωτοπρεσβ.Θεμιστοκλή Μουρτζανού
Μία ξεχωριστή παρομοίωση την οποία ο ιερός υμνογράφος αποδίδει στην Υπεραγία Θεοτόκο είναι και αυτή της αστραπής. Ένα φυσικό φαινόμενο αποκτά πνευματικές αναλογίες. Η αστραπή, η οποία σκίζει τον ουρανό και φωτίζει για μία στιγμή τον κόσμο, παρομοιάζεται με την Παναγία, μόνο που η δική της αστραπή είναι πνευματική. Αποτέλεσμα της συσσώρευσης φορτίων σε έναν βαρύ ουρανό η φυσική αστραπή. Αποτέλεσμα της συσσώρευσης της ανάγκης για απόθεση των φορτίων της αμαρτίας, του θανάτου, του κακού, της απόγνωσης η Παναγία ήρθε όχι για να φωτίσει για μία στιγμή τις ψυχές των ανθρώπων, αλλά για να δώσει μόνιμο φως σ’ αυτούς που ζούνε εν σκότει, να κάνει τους πάντες να λάμψουν, να δούνε δηλαδή και την παραμικρότερη πτυχή του εαυτού τους στη χαρά και τη διάρκεια που το φως του Θεού προσφέρει.
Και δεν ήταν φορτισμένος ο κόσμος μόνο τότε που έζησε η Υπεραγία Θεοτόκος, όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για να έρθει ο Χριστός στον κόσμο. Είναι και σήμερα και σε κάθε εποχή. Διότι ο άνθρωπος έχει να παλέψει με την προαίρεσή του, η οποία τον απομακρύνει από την προτεραιότητα της σχέσης με τον Θεό και τον κάνει να εγκλωβίζεται στα προσωπικά του φορτία. Στις έγνοιες και βιοτικές μέριμνες, στην επιδίωξη της φιληδονίας, στον εγωκεντρισμό που μας κάνει να νομίζουμε ότι υπάρχουμε μόνοι μας στη ζωή και μόνο για μας, στα ποικίλα προβλήματα, προσωπικά και συλλογικά, σε έναν κόσμο που δε λύνει, αλλά ξέρει να φορτώνει τις ευθύνες του πάντα σε κάποιους άλλους.
Και έρχεται η Παναγία να γίνει φως αστραπής. Να είναι ευδιάκριτη από παντού. Να φωτίσει τον κόσμο και τις ανθρώπινες καρδιές. Και είναι φως διότι τη δική της προαίρεση είδε ο Θεός και προσέθεσε την ένταση και τη διάρκεια του φωτός Του. Όποιος ατενίζει την Παναγία γνωρίζει για πάντα για ποιο λόγο ζει: για να αγαπά και να δοξάζει τον Θεό και να μοιράζεται τη χαρά της πίστης με όλους όσους συναντά και τον συναντούν.
Γνωρίζει πώς να διαχειρίζεται τη ζωή και τις κρίσεις της. Διότι έχει ως γνώμονά του την αρετή, όχι ως συμπεριφορά μόνο, αλλά κυρίως ως ένδειξη και σημείο της εμπιστοσύνης του στον Θεό, που τον καθιστά αληθινό. Διότι η Παναγία δεν ήταν εξωτερικά ενάρετη, αλλά οντολογικά, η ύπαρξή της στολίστηκε από την πίστη, την χάρη, την αγάπη, τη ειρήνη, την μακροθυμία, την πραότητα, την προσευχή. Και αυτοί οι τρόποι που έγιναν χαρίσματα, ευλογήθηκαν από τον Θεό γιατί πήγαζαν από τη δίψα γι’ Αυτόν.
Και έγινε φως η Υπεραγία Θεοτόκος, που φωτίζει όλους να ακολουθήσουν αυτόν τον δρόμο, δια του οποίου κάθε ανθρώπινη κρίση φωτίζεται υπό την προοπτική της ολοφώτεινης αστραπής που αλλάζει τον τρόπο θέασης των πάντων.
Όποιος ατενίζει την Παναγία βλέπει και τα δικά του σφάλματα, τα λάθη και τα πάθη του, όχι για να απογοητευτεί περισσότερο, αλλά για να ξεκινήσει να παλεύει για να διορθωθούν. Καθώς δεν υπάρχουν μυστικά από τον Θεό, γίνεται αληθινός. Και η αλήθεια ελευθερώνει. Αλλά, ακόμη κι αν τα πάθη και τα λάθη μας φέρνουν απογοήτευση, αν το πνεύμα του κόσμου τούτου φαίνεται πανίσχυρο, η Παναγία εξαίφνης φανερώνει το φως. Και είναι υπέρβαση των προσδοκιών μας το φως. Έρχεται εκεί όπου είμαστε ένα βήμα πριν τη απογοήτευση. Ένα βήμα πριν από την αίσθηση της μοναξιάς. Σε έναν άδη, στον οποίο το κακό και ο εγωκεντρισμός μας ρίχνουν, αλλά και ο κοσμοκράτωρ του αιώνος τούτου, ο οποίος νομίζει ότι με το σκοτάδι στο οποίο ζει θα μας υποτάξει. Και είναι λάμψη, μεγαλείο και σημάδι ελπίδας η παρουσία της Παναγίας. Διότι μας δείχνει ότι ο Θεός δεν μας λησμονεί. Και θα μας κρατήσει όρθιους.
Έχουμε ανάγκη τη φώτιση και τον φωτισμό που λαμβάνουμε από την παρουσία της Υπεραγίας Θεοτόκου. Αρκεί να είμαστε ευδιάκριτοι από παντού ότι θέλουμε να εκπέμπουμε το φως του Θεού, τηρώντας τις εντολές Του. Αρκεί να είμαστε έτοιμοι να ανανεώσουμε την πορεία μας, εκπλήσσοντας και τον εαυτό μας και τον κόσμο με τη διάθεση να μην παραιτηθούμε από την μεταμόρφωση της ζωής. Αρκεί να πορευόμαστε εν μετανοία για τα λάθη μας και αποφασισμένοι να διαλέξουμε την αρετή. Να μην υποταχθούμε στο πνεύμα του συσχηματισμού που ο κόσμος αυτός προβάλλει ως μοναδικό. Και ο Θεός δια πρεσβειών της Παναγίας μας, της οποίας η αστραπή εξακολουθεί να φωτίζει, θα μας δώσει τα εχέγγυα του πνευματικού τρόπου, διά του οποίου τα πάντα θα γίνονται καινούργια, συναρπαστικά, αληθινά!
Και γίνεται τελικά και βροντή η Παναγία. Καταπλήττει τους εχθρούς της αλήθειας. Κάνει θόρυβο. Δείχνει μεγαλοπρέπεια. Αποπνέει δύναμη, η οποία μαρτυρεί την ύπαρξη και την αξία της. Μόνο που αυτή η δύναμη δεν είναι για να συντρίψει, αλλά για να ελευθερώσει.
Για να αποδείξει σε όσους εχθρεύονται το φως ότι είναι μάταιη η διαφύλαξη του θανάτου με όλες τις μορφές του, την οποία προσπαθούν να πετύχουν. Ότι όσο κι αν θέλουν να κρατήσουν τις ανθρώπινες καρδιές στο σκοτάδι της άγνοιας για το ποιος είναι ο Θεός, στο σκοτάδι του εγκλωβισμού στο εγώ, στο σκοτάδι της αμαρτωλότητας η οποία έχει να κάνει με την πρόσληψη των πλευρών της ζωής που δεν μας λυτρώνουν, αλλά μας κάνουν να σκοτώνουμε τον χρόνο μας, η ματαιότητα δε θα νικήσει.
Ο Θεός είναι παρών και μας αγαπά. Και θα μπει στις καρδιές και θα τις φωτίσει όταν οι άνθρωποι θέλουν σωτηρία. Θα μας κάνει να βγούμε από την αυτάρκεια δια της αγάπης. Στην αίσθηση ότι ο τρόπος του κόσμου και του πολιτισμού είναι ο μοναδικός, διότι δήθεν μόνο αυτός είναι συναρπαστικός και μοντέρνος. Γιατί η πίστη εμπεριέχει το στοιχείο της έκπληξης. Είναι ένας έρωτας μοναδικός, ο οποίος σε κάνει να διψάς για Θεό, να διψάς για αγάπη, να ανανεώνεις την πορεία σου, για να μπορείς να χαρείς αληθινά. Με την προσευχή, τη συγκατάβαση, την αγάπη. Με τους ανθρώπους που συναντάς ή σε συναντούν.
Έχουμε ανάγκη τη φώτιση και τον φωτισμό που λαμβάνουμε από την παρουσία της Υπεραγίας Θεοτόκου. Αρκεί να είμαστε ευδιάκριτοι από παντού ότι θέλουμε να εκπέμπουμε το φως του Θεού, τηρώντας τις εντολές Του. Αρκεί να είμαστε έτοιμοι να ανανεώσουμε την πορεία μας, εκπλήσσοντας και τον εαυτό μας και τον κόσμο με τη διάθεση να μην παραιτηθούμε από την μεταμόρφωση της ζωής. Αρκεί να πορευόμαστε εν μετανοία για τα λάθη μας και αποφασισμένοι να διαλέξουμε την αρετή. Να μην υποταχθούμε στο πνεύμα του συσχηματισμού που ο κόσμος αυτός προβάλλει ως μοναδικό. Και ο Θεός δια πρεσβειών της Παναγίας μας, της οποίας η αστραπή εξακολουθεί να φωτίζει, θα μας δώσει τα εχέγγυα του πνευματικού τρόπου, διά του οποίου τα πάντα θα γίνονται καινούργια, συναρπαστικά, αληθινά!