π. Ιουστίνος Parvu
Η προσευχή της μάνας δεν συγκρίνεται με τίποτα σε αυτό τον κόσμο. Στον κόπο των μητέρων βρίσκεται το παρόν και το μέλλον ενός λαού. Πέρα από ό,τι προσφέρει η κοινωνία στον άνθρωπο, η μάνα που μεγαλώνει το παιδί φυτεύει τον σπόρο στην ψυχή του. Αυτή πρέπει να είναι ισορροπημένη, να έχει τον Άγιο της εικόνας στην καρδιά,τον Σταυρό στο μυαλό και να ξέρει τον δρόμο της Εκκλησίας. Μόνο έτσι θα μπορέσει να προετοιμάσει το παιδί για την ζωή. Αυτό που μας λείπει τώρα είναι ακριβώς αυτό. Μας λείπουν οι άγιες μητέρες, οι οποίες μας χαρίζουν αγίους ήρωες, μάρτυρες, διανοουμένους ή να μας δώσουν τις ιδιοφυΐες,που θα αναδείξουν ό,τι καλύτερο έχει αυτός ο λαός της Ορθοδοξίας.
Ο καθένας, το δώρο πού του χαρίζει ο Θεός, ή το καλλιεργεί ή το παραμελεί. Αλλά είναι επίσης σημαντικό και το περιβάλλον, μέσα στο οποίο μεγαλώνει κανείς. Ιδιαίτερα ο ρόλος της μητέρας είναι καθοριστικός στη ζωή μιας οικογένειας και μιας κοινωνίας αλλά και ενός ολόκληρου λαού.
Τα σημερινά σχολεία έχουν μετατραπή σε τόπους αθεΐας. Τα παιδιά δεν διδάσκονται τίποτε για το Θεό, και μόνο η οικογένεια πλέον μπορεί να εμφυσήσει την πίστη στα σημερινά παιδιά.
***
Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης
Οι γονείς πρέπει να δώσουν στα παιδιά τους να καταλάβουν ότι δεν γίνεται να ζήσουν μακριά από τον Χριστό. Ο Χριστός είναι ο μόνος δρόμος, δεν υπάρχει άλλος. Άμα μεταδώσουν αυτό στα παιδιά τους, δεν χρειάζεται τίποτε άλλο. Αυτή είναι όλη η διαπαιδαγώγηση.”
Η μάνα καλύτερα είναι να ασχολήται με την ανατροφή των παιδιών, παρά να καταπιάνεται σχολαστικά με το νοικοκυριό, με τα άψυχα πράγματα. Να τους μιλάη για τον Χριστό, να τους διαβάζη βίους Αγίων. Παράλληλα να ασχολήται και με το ξεσκόνισμα της ψυχής της, για να λαμποκοπάη πνευματικά. Η πνευματική ζωή της μητέρας θα βοηθήση αθόρυβα και τις ψυχές των παιδιών της. Έτσι και τα παιδιά της θα ζουν χαρούμενα, και εκείνη θα είναι ευτυχισμένη, γιατί μέσα της θα έχη τον Χριστό. Αν η μάνα δεν ευκαιρή ούτε ένα «Τρισάγιο» να πή, πώς θα αγιασθούν τα παιδιά της;
Εμένα η μητέρα μου μου έμαθε να λέω την ευχή. Όταν σαν παιδιά κάναμε καμμιά αταξία και πήγαινε να θυμώση, την άκουγα που έλεγε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Όταν έβαζε το ψωμί στον φούρνο, έλεγε: «Εις το όνομα του Χριστού και της Παναγίας». Και όταν ζύμωνε και όταν μαγείρευε, πάλι έλεγε συνέχεια την ευχή. Έτσι αγιαζόταν η ίδια, αγιαζόταν και το ψωμί και το φαγητό που έκανε, αγιάζονταν και αυτοί που το έτρωγαν.
Πόσες μητέρες που είχαν αγία ζωή είχαν και αγιασμένα παιδιά! Νά, η μητέρα του Γέροντα Χατζη-Γεώργη. Ακόμη και το γάλα αυτής της ευλογημένης μάνας, που θήλαζε ο Γαβριήλ – το κατά κόσμον όνομα του Γέροντα Χατζη-Γεώργη – ήταν ασκητικό! Είχε αποκτήσει δύο παιδιά και ύστερα ζούσαν με τον σύζυγό της εν παρθενία, αγαπημένοι σαν αδέλφια. Είχε ασκητικό πνεύμα από μικρή, γιατί είχε αδελφή μοναχή, ασκήτρια, την οποία επισκεπτόταν και αργότερα με τα παιδιά της. Ο πατέρας του Γαβριήλ ήταν και αυτός ευλαβής και ασχολούνταν με το εμπόριο, γι᾿ αυτό τον περισσότερο καιρό τον περνούσε στα ταξίδια. Αυτό έδινε την ευκαιρία στην μητέρα του να ζη απλά, να μη «μεριμνά και τυρβάζη περί πολλά» , να τον παίρνη μαζί της και να αγρυπνή με άλλες γυναίκες πότε στις σπηλιές και πότε στα εξωκκλήσια. Γι᾿ αυτό μετά έφθασε σε τέτοια μέτρα αγιότητος .
Η ευλάβεια της μητέρας έχει μεγάλη σημασία. Αν η μητέρα έχη ταπείνωση, φόβο Θεού, τα πράγματα μέσα στο σπίτι πάνε κανονικά. Γνωρίζω νέες μητέρες που λάμπει το πρόσωπό τους, αν και δεν έχουν από πουθενά βοήθεια. Από τα παιδιά καταλαβαίνω σε τί κατάσταση βρίσκονται οι μητέρες.
Τα μωρά είναι σε συνεχή επαφή με τον Θεό, επειδή δεν έχουν μέριμνες. Τί είπε ο Χριστός για τα μικρά παιδιά; «Οι Άγγελοι αυτών εν ουρανοίς δια παντός βλέπουσι το πρόσωπον του Πατρός μου του εν ουρανοίς» 1. Έχουν επικοινωνία και με τον Θεό και με τον Φύλακα Άγγελό τους, που είναι συνέχεια δίπλα τους. Στον ύπνο τους πότε γελούν, πότε κλαίνε, γιατί βλέπουν διάφορα. Άλλοτε βλέπουν τον Φύλακα Άγγελό τους και παίζουν μαζί του – τα χαϊδεύει, τα πειράζει, κουνάει τα χεράκια τους, και αυτά γελούν -, άλλοτε πάλι βλέπουν καμμιά σκηνή του πειρασμού και κλαίνε…
– Γέροντα, ένα αβάπτιστο παιδάκι κάνει να προσκυνήση άγια Λείψανα;
– Γιατί να μην κάνη; Μπορεί και να το σταυρώση κανείς με τα άγια Λείψανα. Είδα σήμερα ένα παιδάκι, σαν αγγελουδάκι ήταν. «Που είναι τα φτερά σου;», το ρώτησα. Δεν ήξερε να μου πή!… Στο Καλύβι, όταν έρχεται η άνοιξη και ανθίζουν τα δένδρα, βάζω καραμέλες πάνω στα πουρνάρια, που είναι κοντά στην πόρτα του φράχτη, και λέω στα μικρά παιδιά που έρχονται εκεί: «Πηγαίνετε, παιδιά, να κόψετε καραμέλες από τα πουρνάρια, γιατί, αν πιάση βροχή, θα λειώσουν και θα πάνε χαμένες!». Μερικά έξυπνα παιδάκια καταλαβαίνουν ότι τις έβαλα εγώ και γελούν, άλλα πιστεύουν ότι φύτρωσαν, άλλα προβληματίζονται. Τα μικρά θέλουν και λίγο λιακάδα…
– Βάζετε πολλές καραμέλες, Γέροντα;
– Έμ, πώς! Τί να κάνω; Εγώ καλά γλυκά δεν δίνω στους μεγάλους· λουκούμια τους δίνω. Όταν μου φέρνουν καλά γλυκά, τα κρατώ για τα παιδιά της Σχολής 2. Να, κι εδώ χθες βράδυ φύτεψα καραμέλες και σοκολατάκια και σήμερα… άνθισαν͵! Τα είδατε; Ο καιρός ήταν καλός, το χώμα ήταν αφράτο, γιατί το είχατε σκάψει καλά, και αμέσως άνθισαν3 ! Να δήτε τί ανθόκηπο θα σας κάνω εγώ! Δεν θα χρειάζεται να αγοράζουμε καραμέλες και σοκολατάκια για τα παιδιά. Τί; να μην έχουμε δική μας παραγωγή;
– Γέροντα, κάποιοι προσκυνητές είδαν τα σοκολατάκια που φυτέψατε στον κήπο, επειδή το χαρτάκι τους έβγαινε πάνω από το χώμα. Παραξενεύτηκαν. «Κάποιο παιδάκι, είπαν, θα τα έβαλε».
– Δεν τους είπες ότι τα έβαλε ένα μεγάλο παιδί;
1Ματθ. 18, 10.
2Για τους μαθητές της Αθωνιάδος Σχολής.
3 Ο Γέροντας είχε φυτέψει στο φρεσκοσκαμμένο χώμα καραμέλες και σοκολατάκια και είχε βάλει επάνω τους ανθάκια από πασχαλιά, για να φαίνωνται σαν ανθισμένα.
Αγίας αυτοκράτειρας Αλεξάνδρας της Ρωσίας
περί οικογενειακής ζωής και ανατροφής των παιδιών
Οι γονείς πρέπει να είναι τέτοιοι όπως θέλουν να δουν και τα παιδιά τους – όχι στα λόγια αλλά στις πράξεις. Πρέπει να διδάξουν τα παιδιά τους με το παράδειγμα της ζωής τους.
Η μεγάλη τέχνη είναι να ζούμε μαζί, να αγαπάμε ο ένας τον άλλον πολύ. Κι αυτό πρέπει να αρχίσει με τούς ίδιους τούς γονείς. Το σπίτι είναι μίμηση των δημιουργών του. Η εκλεπτυσμένη φύση κάνει και το σπίτι εκλεπτυσμένο, Απεναντίας ένα χυδαίο πρόσωπο, κάνει και το σπίτι χυδαίο.
Σε ένα σπίτι όπου μεγαλώνουν παιδιά, ολόκληρο το περιβάλλον τους και όλα όσα συμβαίνουν σε αυτό τα επηρεάζουν, και η παραμικρή ακόμη λεπτομέρεια μπορεί να έχει ωφέλιμη ή βλαβερή επίδραση σε αυτά. Ακόμη και η φύση γύρω τους διαμορφώνει τον μελλοντικό τους χαρακτήρα. Ό,τι όμορφο βλέπουν τα μάτια των παιδιών, αποτυπώνεται στις ευαίσθητες καρδιές τους.
Κάθε σπίτι περνάει τις δικές του δοκιμασίες, αλλά σε ένα πραγματικό σπίτι, βασιλεύει η ειρήνη που δεν χαλιέται από τις γήινες καταιγίδες. Ένα σπίτι είναι ένας τόπος ζεστασιάς και τρυφερότητας. Μιλάτε με αγάπη στο σπίτι.
Ω, είθε ο Θεός να βοηθήσει κάθε μητέρα να καταλάβει το μεγαλείο και την δόξα τού έργου που έχει μπροστά της, όταν κρατά ένα μωρό στο στήθος της, το οποίο χρειάζεται και να το αναθρέψει και να το μορφώσει! Κι ό,τι αφορά στα παιδιά, είναι καθήκον των γονέων να τα προετοιμάσουν για την ζωή, για κάθε δοκιμασία στην οποία θα τα υποβάλει ο Θεός.
Μείνετε προσηλωμένοι. Αποδεχτείτε ευλαβικά το ιερό σας βάρος. Οι πιο στέρεοι δεσμοί είναι εκείνοι με τους οποίους η καρδιά ενός ατόμου συνδέεται με ένα πραγματικό σπίτι. Σε ένα πραγματικό σπίτι, ακόμη και ένα μικρό παιδί έχει φωνή. Κι ο ερχομός ενός βρέφους επηρεάζει ολόκληρο τον τρόπο ζωής τής οικογένειας. Ένα σπίτι, οσοδήποτε ταπεινό και μικρό και να είναι, θα πρέπει να είναι για οποιοδήποτε μέλος της οικογένειας το πιο πολύτιμο μέρος της γης. Θα πρέπει να είναι γεμάτο με τόση αγάπη, τόση ευτυχία που ανεξάρτητα από το πού θα περιπλανηθεί αργότερα ο άνθρωπος, ανεξάρτητα από το πόσα χρόνια θα έχουν περάσει, η καρδιά του θα πρέπει να «απλώνεται» τόσο που να «φτάνει» το πατρικό σπίτι του. Σε όλες τις δοκιμές και τις δοκιμασίες, το σπίτι θα είναι ένα καταφύγιο για την ψυχή.
Πόσο ευτυχισμένο είναι το σπίτι όπου όλοι, παιδιά και οι γονείς, χωρίς καμία εξαίρεση, πιστεύουν από κοινού στον Θεό. Σε ένα τέτοιο σπίτι βασιλεύει η χαρά τής συντροφικότητας. Ένα τέτοιο σπίτι είναι κατώφλι στα Ουράνια.