«καὶ τὸ φῶς ἐν τῇ σκοτίᾳ φαίνει, καὶ ἡ σκοτία αὐτὸ οὐ κατέλαβεν..» (Ιω. 1,5)
Ο χρόνος γύρω μας πιεστικός, και λιγοστός. Δεν ειναι για ξόδεμα, για χάσιμο. Η εποχή δύσκολη, και κυρίως σιωπηλή. Οι πολλοί σιωπούν. Λίγοι ομιλούν, ακόμα λιγότεροι «ζουν.»
Μπορεί να λεγόμαστε πιστοί χριστιανοί έχοντες έτη πολλά ή ολίγα μέσα στο πλήρωμα της ορθοδόξου εκκλησίας. Ίσως κάποιοι ειναι θεολόγοι με πτυχία και σπουδές, ψαλτάδες καλλίφωνοι, ίσως Ιερείς τελώντας έργον σπουδαίο, μα και Επίσκοποι ακόμη.
Ο Αββάς Ησαΐας ο Αναχωρητής, γράφει ότι δεν ειναι σοφία να ξέρει κανείς να συζητεί αριστοτεχνικά… Σοφία είναι να ξέρεις ποτέ πρέπει να μιλήσεις και τι πρέπει να πεις.
Και είναι ώρα να μιλήσουμε.
Ένα είναι το θεμέλιο που οφείλουμε να διαφυλάξουμε, να υπερασπιστούμε.
Το θεμέλιο της Ορθοδοξίας μας είναι η εμπειρία της Αποκαλύψεως.
Η Πατερική Παράδοση είναι Εμπειρική, δεν είναι στοχαστική.
Ο προσευχόμενος αποκτά εμπειρία του θεού.
Η Αποκάλυψη του Θεού δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο της διανοίας του ανθρώπου. Γι’ αυτό η παιδεία, η φιλοσοφία, η μόρφωση η κοσμική, ακόμα και η οποία θέση και λειτούργημα εις την ορθόδοξη εκκλησία, από μόνα τους δεν συνιστούν προϋπόθεση της θεογνωσίας. Στην ορθοδοξία έχουμε Αγίους με εμπειρία Θεού. Και η ορθόδοξη παράδοση μας οδηγεί με ακρίβεια:
Κατά τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, ο άνθρωπος έχει δύο ψυχικούς οφθαλμούς.
Ο πρώτος είναι η διάνοια, ο άνθρωπος μπορεί να μελετά και το Άκτιστο, να ενασχολείται, κάτω από προϋποθέσεις, με διάφορες πνευματικές «θεωρίες». Η διάνοια μας δεν αποτελεί τον κύριο οφθαλμό της ψυχής, γιατί δεν μπορεί να γνωρίσει εμπειρικά τους επουράνιους θησαυρούς.
Ο δεύτερος ψυχικός οφθαλμός μας είναι ο νους, δηλαδή η νοερά ενέργεια μέσα στην καρδιά του ανθρώπου με την οποία επιτυγχάνεται η θεία εποψία και η εμπειρική γνώση του Θεού δια των Aκτίστων θεοποιών ενεργειών του Θεού.
Χρειαζόμαστε διάκριση στην όποια γνώμη μας, άποψη ή θεωρία εκφράζουμε περί Θεού, και στην όποια στάση μας περί εκκλησιαστικών ζητημάτων. ” Τι γνώμη έχεις; ” Mε ερωτάς δια το τάδε θέμα.. μα ποιός είμαι εγω να εκφράσω γνώμη άλλην απο αυτήν που μας παρεδώθει δια της Θείας αποκαλύψεως; Πάσχομεν άραγε απο απουσία Διακρίσεως; Tι είναι η Διάκρισις;
*[Διάκρισις, στους μέν αρχαρίους είναι η ορθή επίγνωσις του εαυτού των.
Στους μεσαίους είναι η νοερά αίσθησις η οποία διακρίνει αλάνθαστα το πραγματικό αγαθό από το φυσικό αγαθό και από το αντίθετό του κακό.
Στους δε τελείους είναι η γνώσις πού έχουν από θεϊκή έλλαμψι και η οποία έχει την δύναμι να φωτίζη πλήρως με την λάμψι της και όσα σκοτεινά υπάρχουν μέσα στους άλλους.]