Γιατί είναι τόσο επικίνδυνη η βιταμίνη B12;
Γρηγόρης Κεντητός
Η βιταμίνη B12 είναι από τις πιο δημοφιλείς στον κόσμο. Όποιος νιώθει αδυναμία, εξάντληση, μυρμηγκιάσματα ή θολούρα, σκέφτεται αμέσως «μήπως μου λείπει B12;». Και συχνά… έχει δίκιο. Αλλά πίσω από αυτή την φαινομενικά αθώα βιταμίνη, κρύβονται πράγματα που κανείς δεν λέει ανοιχτά.
Η B12 είναι απαραίτητη για το νευρικό σύστημα, την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και το DNA. Χωρίς αυτήν, το σώμα καταρρέει αργά και ύπουλα. Το πρόβλημα ξεκινά όταν τη λαμβάνεις χωρίς έλεγχο. Επειδή είναι υδατοδιαλυτή, πολλοί πιστεύουν πως δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος υπερδοσολογίας. Δεν είναι αλήθεια.
Πολυάριθμες έρευνες έχουν συνδέσει υψηλές συγκεντρώσεις B12 στο αίμα με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου, ειδικά στους πνεύμονες. Δεν σημαίνει πως η βιταμίνη προκαλεί καρκίνο, αλλά πως οι πολύ υψηλές τιμές της ίσως κρύβουν ή συνοδεύουν κακοήθειες που ήδη αναπτύσσονται.
Σε ορισμένα άτομα, η B12 μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις, εξανθήματα, πονοκεφάλους ή και δύσπνοια. Ειδικά οι ενέσεις B12, όταν γίνονται χωρίς ιατρική επίβλεψη, έχουν σχετιστεί με σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Υπάρχουν ακόμα και αναφορές για αναφυλακτικό σοκ.
Το πιο επικίνδυνο όμως δεν είναι η ίδια η βιταμίνη, αλλά το ότι καλύπτει σοβαρές ελλείψεις ή προβλήματα χωρίς να λύνει το πρόβλημα. Ένα άτομο με κακή απορρόφηση μπορεί να παίρνει B12 σε χάπια και να βλέπει «φυσιολογικές» τιμές στο αίμα, ενώ στην πραγματικότητα τα νεύρα του καταστρέφονται σιωπηλά.
Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος να δίνεται B12 για χρόνια χωρίς έλεγχο φολικού οξέος. Οι δύο αυτές βιταμίνες συνεργάζονται στενά, και αν αυξηθεί η μία χωρίς την άλλη, δημιουργείται ανισορροπία που μπορεί να επηρεάσει το μυελό των οστών ή τη διάθεση.
Ακόμη και η διαφήμιση της B12 ως «μαγικού» τονωτικού για ενέργεια είναι επικίνδυνη. Όταν κάποιος έχει χρόνια κόπωση και παίρνει B12 χωρίς να έχει έλλειψη, απλώς καθυστερεί τη διάγνωση του πραγματικού προβλήματος. Σαν να κρύβεις τα φρένα ενός αυτοκινήτου με καινούριο χρώμα.
Η B12 δεν είναι εχθρός. Είναι σωτήρας για όσους τη χρειάζονται. Αλλά όπως κάθε δυνατό φάρμακο, έτσι και αυτή, πρέπει να χορηγείται με διάγνωση, έλεγχο και επαναξιολόγηση. Γιατί όταν το σώμα σου μιλάει, δεν θέλεις να του βάλεις φίμωτρο. Θέλεις να το ακούσεις.