Γιατί γράφεις “knight” και διαβάζεις “νάιτ”; Το μεγάλο βολικό λάθος που έμεινε για πάντα
Γρηγόρης Κεντητός
Το αγγλικό “knight” σημαίνει ιππότης. Κι όμως, τίποτα σ’ αυτή τη λέξη δεν προφέρεται όπως γράφεται. Δεν ακούγεται ούτε το “k”, ούτε το “g”, ούτε καν το “h”. Η προφορά της είναι “νάιτ” – και η απορία είναι κοινή: γιατί;
Αυτό το φαινόμενο δεν είναι μοναδικό. Είναι μέρος ενός τεράστιου γλωσσικού “ατυχήματος” που συνέβη στην ιστορία της αγγλικής γλώσσας και ονομάζεται “Great Vowel Shift”. Μεταξύ 1400 και 1700, οι φωνές των λέξεων άρχισαν να αλλάζουν. Οι άνθρωποι άρχισαν να προφέρουν τις ίδιες λέξεις διαφορετικά. Αλλά η ορθογραφία, που είχε ήδη αρχίσει να παγιώνεται με τη βοήθεια της τυπογραφίας, δεν προσαρμόστηκε ποτέ στις νέες φωνές.
Η λέξη knight στην παλαιά αγγλική ήταν “cniht” και προφερόταν σχεδόν όπως γράφεται: [κνιχτ]. Το “k” και το “gh” ακούγονταν. Το “gh” ειδικά, προφερόταν με έναν ήχο ανάμεσα σε “χ” και “γ” – έναν φθόγγο που ακόμα υπάρχει σε γλώσσες όπως τα ολλανδικά ή τα ελληνικά. Όμως με το πέρασμα των αιώνων, ο ήχος “gh” έπαψε να προφέρεται. Το ίδιο και το “k” μπροστά από το “n”.
Έτσι το “knight” μεταμορφώθηκε από “κνιχτ” σε “νάιτ”, αλλά η ορθογραφία έμεινε πίσω. Όχι επειδή κάποιος το αποφάσισε, αλλά γιατί η γραφή είχε πια καθιερωθεί. Οι λέξεις δεν μπορούσαν να αλλάξουν εμφάνιση χωρίς να προκαλέσουν σύγχυση.
Το ίδιο συνέβη με λέξεις όπως “gnome” (γνωμ) ή “write” (ράιτ). Το “w” δεν ακούγεται. Κι όμως μένει εκεί, σιωπηλό αλλά σταθερό, για να μας θυμίζει ότι κάποτε μιλούσαν αλλιώς.
Η αγγλική γλώσσα έγινε έτσι ένα παράξενο παζλ: άλλα γράφεις, άλλα διαβάζεις, άλλα ακούς. Και παρά την προσπάθεια κάποιων να απλοποιήσουν την ορθογραφία, οι παραδόσεις και η συνήθεια νίκησαν.
