Η «πράσινη» απάτη των ανεμογεννητριών: Πώς τα μεγάλα συμφέροντα αδειάζουν τα κρατικά ταμεία σε Σουηδία, Γερμανία, Βρετανία, Δανία

Η «πράσινη» απάτη των ανεμογεννητριών: Πώς τα μεγάλα συμφέροντα αδειάζουν τα κρατικά ταμεία σε Σουηδία, Γερμανία, Βρετανία, Δανία

Η αποτυχία των ανεμογεννητριών: Αντί να σώσουν το περιβάλλον, αδειάζουν τα ταμεία των κρατών – Το “Ονειρο” των Αιολικών και η Αντιφατική Πραγματικότητα.
Οι ανεμογεννήτριες, ως δήθεν βιώσιμη λύση για τη μείωση των εκπομπών CO2 και την αντικατάσταση των παραδοσιακών πηγών ενέργειας, έχουν ενταχθεί σε πολλές χώρες ως στρατηγική “πράσινης” ενέργειας.
Ωστόσο, η πραγματικότητα απέχει πολύ από την ιδανική εικόνα που προβάλλεται.
Η υπερβολική εξάρτηση από την αιολική ενέργεια και η αποτυχία αυτών των συστημάτων να ανταποκριθούν στις ανάγκες και τις προσδοκίες του κοινού έχουν σοβαρές οικονομικές συνέπειες και προκαλούν σοβαρές επιβαρύνσεις στους προϋπολογισμούς των χωρών.

Η ακριβή αποτυχία του Markbygden Ett στη Σουηδία: Ένα παράδειγμα προς αποφυγή

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτυχίας των ανεμογεννητριών είναι το αιολικό πάρκο Markbygden Ett στη Σουηδία.
Ενδεχομένως το μεγαλύτερο αιολικό πάρκο στην Ευρώπη, το Markbygden Ett, είχε αρχικά παρουσιαστεί ως ένα μεγάλο επίτευγμα του «πράσινου» μέλλοντος της Σουηδίας.
Ωστόσο, η πραγματικότητα απέδειξε ότι τα πράγματα δεν ήταν ρόδινα.
Το αιολικό πάρκο υπέγραψε μια μακροχρόνια συμφωνία αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (PPA) με τη νορβηγική εταιρεία Norsk Hydro, η οποία προβλέπει τη σταθερή παροχή ηλεκτρικής ενέργειας για 19 χρόνια.

Η αρχική εντύπωση ήταν ότι αυτή η συμφωνία θα προσφέρει σταθερότητα και προβλεψιμότητα στις τιμές ενέργειας.

Ωστόσο, το πάρκο δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις του, παρά το γεγονός ότι οι ανεμογεννήτριες του παρέχουν ενέργεια, η απόδοση τους είναι ασταθής.
Όταν οι άνεμοι δεν είναι ικανοποιητικοί ή οι τουρμπίνες σταματούν λόγω τεχνικών προβλημάτων, η Markbygden Ett υποχρεώθηκε να αγοράσει ηλεκτρική ενέργεια στην αγορά spot, όπου οι τιμές καθορίζονται από τη ζήτηση και την προσφορά.
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, που ανέβασε κατακόρυφα τις τιμές ενέργειας, αύξησε τις ζημίες για το Markbygden Ett, το οποίο έφτασε να υποστεί απώλειες εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Η συμφωνία για τη σταθερή παροχή ηλεκτρικής ενέργειας μετατράπηκε σε οικονομικό βάρος, καθώς η επιχείρηση αναγκάστηκε να καλύψει τις ελλείψεις αγοράζοντας ακριβότερη ενέργεια από την ανοιχτή αγορά, φέρνοντας έτσι το έργο στα όρια της χρεοκοπίας.

Η εξάρτηση από το αιολικό «πείραμα» επιβαρύνει τους προϋπολογισμούς

Το παράδειγμα του Markbygden Ett δεν είναι μοναδικό.
Σε διάφορες χώρες, τα αιολικά πάρκα που υπέγραψαν παρόμοιες συμφωνίες με μεγάλες βιομηχανίες και κυβερνήσεις, έχουν αντιμετωπίσει παρόμοια προβλήματα.
Ενώ οι ανεμογεννήτριες θεωρούνται «καθαρές» πηγές ενέργειας, η πραγματικότητα δείχνει ότι η ασταθής παραγωγή τους και η ανεπάρκεια σε περιόδους χαμηλής ή ανύπαρκτης έντασης ανέμου οδηγούν σε αναγκαστική εξάρτηση από άλλες, πιο ακριβές πηγές ενέργειας, φυσικό αέριο, πετρέλαιο, λιγνίτη.
Η αποτυχία αυτών των «πράσινων» έργων δεν οφείλεται μόνο σε τεχνικές ανεπάρκειες, αλλά και στις αφελείς και αποτυχημένες οικονομικές προβλέψεις που έγιναν κατά την υπογραφή των συμβάσεων.
Τα ρίσκα και οι αβεβαιότητες για τις τιμές ενέργειας δεν είχαν προβλεφθεί επαρκώς, και το αποτέλεσμα είναι να βαρύνονται οι εθνικοί προϋπολογισμοί, με αυξανόμενα χρέη και ζημίες για τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις.

Υπάρχουν και άλλα παραδείγματα αποτυχίας ή προβλημάτων που έχουν αντιμετωπίσει μεγάλες χώρες σχετικά με την αιολική ενέργεια και τις ανεμογεννήτριες: ΗΠΑ, Βρετανία, Γερμανία, Δανία

Ηνωμένες Πολιτείες – Το “Ονειρο” των Αιολικών και η Αντιφατική Πραγματικότητα

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ανάπτυξη των αιολικών πάρκων έχει γίνει το επίκεντρο της στρατηγικής για τη μετάβαση σε καθαρές πηγές ενέργειας. Παρά τα μεγάλα κεφάλαια που έχουν επενδυθεί, πολλά αιολικά έργα έχουν αντιμετωπίσει οικονομικές δυσκολίες και προβλήματα με την απόδοση των ανεμογεννητριών.
Αιολικό Πάρκο Alta Wind Energy Center στην Καλιφόρνια: Το Alta Wind Energy Center στην Καλιφόρνια ήταν ένα από τα μεγαλύτερα αιολικά πάρκα στις ΗΠΑ και επρόκειτο να προσφέρει μια σημαντική ποσότητα καθαρής ενέργειας στην περιοχή. Παρά τις μεγάλες επενδύσεις και τις προσδοκίες για μείωση των εκπομπών, το έργο αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα απόδοσης λόγω ασταθούς ανέμου και τεχνικών προβλημάτων, κάτι που οδήγησε σε υπερβολικές δαπάνες για αγορά ενέργειας από άλλες πηγές.
Η επένδυση αυτή αποδείχτηκε οικονομικά δύσκολη, με πολλές αιολικές μονάδες να μην καταφέρνουν να φτάσουν τους στόχους παραγωγής που είχαν προγραμματιστεί, ενώ η εξάρτηση από τις αιολικές πηγές κατέστησε το έργο εξαιρετικά ευάλωτο σε μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες.

Ηνωμένο Βασίλειο – Το «Ανεμογεννητριακό Κόμμα» και οι Οικονομικές Επιπτώσεις

Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επενδύσει πολλά στην ανάπτυξη αιολικής ενέργειας, και ειδικά στη θαλάσσια αιολική ενέργεια.
Ωστόσο, και εδώ η πραγματικότητα δεν έχει αποδώσει πάντοτε τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Η αποτυχία του έργου “SeaGen” στην Βόρεια Ιρλανδία: Η προσπάθεια εγκατάστασης ανεμογεννητριών σε θαλάσσιες περιοχές στην Βόρεια Ιρλανδία είχε υψηλές προσδοκίες αλλά αντιμετώπισε τεράστια προβλήματα.
Οι ανεμογεννήτριες δεν παρήγαγαν την ενέργεια που είχε προγραμματιστεί, λόγω των αντίξοων θαλάσσιων συνθηκών.
Οικονομικά, το έργο απέτυχε να επιτύχει τις υποσχέσεις του και το κόστος λειτουργίας υπήρξε εξαιρετικά υψηλό, εν μέσω προβλημάτων με τη συντήρηση των θαλάσσιων υποδομών.
Αυτό το έργο έγινε παράδειγμα αποτυχίας για τον τομέα των θαλάσσιων αιολικών, με τις επιπτώσεις να είναι αισθητές και στην ανάπτυξη άλλων παρόμοιων έργων.

Γερμανία – Η Επένδυση στη «Μετάβαση Ενέργειας» και η Οικονομική Αποτυχία

Η Γερμανία, η οποία συχνά προβάλλεται ως ηγέτης στην πράσινη ενέργεια και τη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές, έχει αντιμετωπίσει σημαντικά προβλήματα με τα αιολικά πάρκα, ιδίως όσον αφορά το κόστος και την αβεβαιότητα που δημιουργούν οι μεγάλες επενδύσεις στον τομέα αυτό.
Η περίπτωση των ανεμογεννητριών στην περιοχή Mecklenburg-Vorpommern: Στην περιοχή Mecklenburg-Vorpommern, που είναι από τις μεγαλύτερες αιολικές περιοχές στη Γερμανία, υπήρξαν πολλές περιπτώσεις αιολικών πάρκων που απέτυχαν να παράγουν την ενέργεια που προβλεπόταν.
Οι καθυστερήσεις στην αδειοδότηση και τα προβλήματα με τις ανεμογεννήτριες οδήγησαν σε υπερβολικές δαπάνες. Επιπλέον, πολλά έργα αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν συμφωνίες αγοράς ενέργειας (PPA) λόγω της αστάθειας στην αγορά ενέργειας και των ασταθών τιμών ενέργειας.
Το αποτέλεσμα ήταν οι Γερμανοί φορολογούμενοι και οι καταναλωτές να επιβαρυνθούν με υψηλότερους λογαριασμούς ενέργειας, ενώ οι επενδύσεις σε αιολικές μονάδες δεν απέφεραν τα αναμενόμενα οικονομικά οφέλη.

Δανία – Η Ευρωπαϊκή Ηγέτιδα στον Τομέα της Αιολικής Ενέργειας και οι Οικονομικές Επιπτώσεις

Η Δανία, γνωστή για τις επιτυχημένες της πολιτικές στον τομέα της αιολικής ενέργειας, αντιμετωπίζει επίσης δυσκολίες στον τομέα αυτό, με μερικά έργα να δείχνουν ότι η «πράσινη» στρατηγική της δεν είναι τόσο αποδοτική όσο φαίνεται.
Η περίπτωση του έργου «Horns Rev» (θαλάσσιο αιολικό πάρκο): Το αιολικό πάρκο «Horns Rev», το οποίο είναι ένα από τα μεγαλύτερα θαλάσσια αιολικά πάρκα στη Δανία, είχε προβλήματα με την αποδοτικότητα και την παραγωγή ενέργειας, ειδικά σε περιόδους με χαμηλό άνεμο. Παρά τη μεγάλη επένδυση και τις προσδοκίες για την καθαρή ενέργεια, το έργο έφερε σημαντική οικονομική πίεση στη χώρα. Οι υψηλές δαπάνες για συντήρηση και οι επαναλαμβανόμενες τεχνικές δυσκολίες με τις θαλάσσιες ανεμογεννήτριες αποτέλεσαν παράγοντες αποτυχίας για την αποδοτικότητα του έργου.

Το κόστος της συντήρησης αυξήθηκε συνεχώς, ενώ η αναμενόμενη μείωση των εκπομπών CO2 και η εξοικονόμηση πόρων από τη χρήση καθαρής ενέργειας ήταν περιορισμένες.

Συμπέρασμα: Τα παραδείγματα από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, τη Γερμανία και τη Δανία δείχνουν ότι, παρά την αρχική ενθουσιώδη υποδοχή της αιολικής ενέργειας, πολλές χώρες αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις που αφορούν την απόδοση, την τεχνική αξιοπιστία και το κόστος λειτουργίας των ανεμογεννητριών. Αντί να προσφέρουν την εξαγγελλόμενη οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα, τα αιολικά έργα συχνά επιβαρύνουν τους προϋπολογισμούς και τις τοπικές κοινωνίες, προκαλώντας απογοήτευση και αποτυχία σε πολλές περιπτώσεις.
Εάν το κόστος και τα προβλήματα απόδοσης δεν αντιμετωπιστούν με αποτελεσματικό τρόπο, το «πράσινο όνειρο» των ανεμογεννητριών μπορεί να εξελιχθεί σε μια επικίνδυνη αποτυχία για τις οικονομίες των κρατών και για τους πολίτες τους.

Ακριβές και επιζήμιες τελικά για τον άνθρωπο και το περιβάλλον

Οι περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές τους επιπτώσεις είναι σοβαρές και δεν πρέπει να αγνοούνται. Η αλόγιστη εγκατάσταση χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό, αξιολόγηση βιωσιμότητας και σεβασμό στο τοπίο, μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερα προβλήματα από αυτά που υποτίθεται ότι λύνει:

1. Υψηλό κόστος κατασκευής και αποσυναρμολόγησης 
– Η κατασκευή μιας ανεμογεννήτριας απαιτεί σημαντικούς πόρους: χάλυβα, σπάνιες γαίες, σύνθετα υλικά.
– Το κόστος αποσυναρμολόγησης μπορεί να φτάσει μέχρι και 195.000 δολάρια ανά μονάδα, χωρίς εγγυημένη ανακύκλωση.
– Η απόσβεση της επένδυσης συχνά δεν επιτυγχάνεται πριν το τέλος της διάρκειας ζωής της ανεμογεννήτριας (~20-25 έτη).

2. Δυσκολία στην ανακύκλωση – περιβαλλοντική ρύπανση
– Τα πτερύγια των ανεμογεννητριών αποτελούνται από σύνθετα υλικά (υαλονήματα, εποξικές ρητίνες), που δεν είναι ανακυκλώσιμα με τις συμβατικές μεθόδους.
– Χιλιάδες πτερύγια ήδη θάβονται σε χωματερές παγκοσμίως.
– Εκτιμάται ότι μέχρι το 2050, τα απόβλητα από παλιά πτερύγια θα ξεπεράσουν τους 43 εκατομμύρια τόνους.

3. Επιδρούν στο μικροκλίμα της κάθε περιοχής
– Μελέτη του Harvard (2018) έδειξε ότι μεγάλης κλίμακας ανάπτυξη αιολικών πάρκων μπορεί να προκαλέσει αύξηση της τοπικής θερμοκρασίας (κατά 0,24°C στις ΗΠΑ).
– Αυτό οφείλεται στην ανακατανομή θερμότητας μέσω της κίνησης των πτερυγίων που ανακατεύει θερμές και ψυχρές αέριες μάζες.

4. Απειλή για την άγρια πανίδα
– Σημαντικός αριθμός πτηνών και νυχτερίδων σκοτώνονται κάθε χρόνο από σύγκρουση με τα πτερύγια.
– Ιδιαίτερα ευάλωτα είδη είναι τα μεταναστευτικά πτηνά και οι σπάνιες νυχτερίδες.
–  Οι εγκαταστάσεις αλλοιώνουν οικοσυστήματα και οδηγούν σε απώλεια βιοποικιλότητας.

Τα συμφέροντα πίσω από το πράσινο «αφήγημα»

Αυτό που καθιστά το όλο «πείραμα» ιδιαίτερα επικίνδυνο είναι το γεγονός ότι πίσω από αυτές τις αποτυχημένες συμφωνίες και τα επικίνδυνα «πράσινα» έργα κρύβονται μεγάλα συμφέροντα, που επωφελούνται από τη δημιουργία ενός φουσκωμένου «πράσινου» βιομηχανικού τομέα.
Οι μεγάλοι χρηματοδότες, οι κατασκευαστές και οι εταιρείες ενέργειας επωφελούνται από τις κυβερνητικές επιδοτήσεις και τα κίνητρα για τις «πράσινες» επενδύσεις, ενώ οι πολίτες και οι κυβερνήσεις καλούνται να πληρώσουν το τίμημα της αποτυχίας αυτών των έργων.
Με τις τιμές ενέργειας να ανεβαίνουν συνεχώς και τις προϋπολογιστικές πιέσεις να αυξάνονται, το «πράσινο» αφήγημα φαίνεται να είναι μια θλιβερή απάτη.
Στην πραγματικότητα, ενώ οι μεγάλες εταιρείες και τα συμφέροντα απολαμβάνουν τα κέρδη τους, οι καταναλωτές και οι φορολογούμενοι πληρώνουν ακριβά το κόστος αυτών των ανεπιτυχών «πράσινων» εγχειρημάτων.
Και η πραγματική ερώτηση παραμένει: ποιος θα πληρώσει το κόστος για τις επόμενες αποτυχίες αυτών των «πράσινων» υποσχέσεων;

www.bankingnews.gr