Το μικρό καντηλάκι με το αχνό φως του που καίει μπροστά στις εικόνες φωτίζει το δωμάτιο του δίκαιου ανθρώπου. Εκεί ζει με τις φροντίδες του και με μια ασταμάτητη και βασανιστική έγνοια.
Μέσα εκεί αναθυμάται όλες τις πράξεις της μέρας και τις συγκρίνει με τις πλάκες όπου είναι χαραγμένες οι εντολές του Θεού, εκεί όπου αποκαλύπτεται το θέλημα του Θεού, δηλαδή με την Αγία Γραφή.
Τις ελλείψεις και τις ατέλειες στις πράξεις, στους λογισμούς και στις κινήσεις της καρδιάς του προσπαθεί να τις διορθώσει με τη μετάνοια, να τις ξεπλύνει με τα δάκρυά του. Ζητά με την προσευχή του ενίσχυση και φωτισμό για να μπορέσει ν’ αναγεννηθεί, ν’ ανακαινιστεί και να δυναμώσει πνευματικά.
Το φως της θείας χάρης, κι η θεία δύναμη εκχέονται από τον ουρανό στην ψυχή που προσφέρει την προσευχή της με επίγνωση της ανθρώπινης μηδαμινότητας, της αδυναμίας και της πτώσης της.
Έτσι η ζωή γίνεται μια διαρκής πρόοδος, μια αδιάκριτη απόκτηση αγαθών αιωνίων. Όποιος ζει έτσι, αυτός είναι ο μακάριος ανήρ. Τέτοιος άνθρωπος μοιάζει με το δέντρο που έχει φυτρώσει στις όχθες του ποταμού, <<το πεφυτευμένον παρά τας αδιεξόδους των υδάτων>> (Ψαλμ. α’ 3).
Το δέντρο αυτό δε φοβάται τις ακτίνες του ήλιου που πέφτουν πάνω του, δεν το σκιάζει η αναβροχιά. Γιατί οι ρίζες του ποτίζονται πάντα καλά. Δεν έχει ανάγκη τη βροχή, δεν του λείπει η τροφή, όπως τα δέντρα που είναι φυτεμένα σε ψηλά και άνυδρα μέρη και συχνά αρρωσταίνουν, ξεραίνονται και πεθαίνουν.
Τα δέντρα που μεγαλώνουν σε μέρη ψηλά, που είναι εκτεθειμένα στον ήλιο και τους αέρηδες και ξεδιψούν μόνο από τις λιγοστές βροχές, που σπάνια τα δροσίζει η πρωινή πάχνη, μοιάζουν με τον άνθρωπο εκείνο που, αν κι η ζωή του είναι ευσεβής, ζει απρόσεχτα, αδιάφορα.
Ελάχιστα μελετά το νόμο του Θεού και τότε επιφανειακά. Κάποιες φορές η ζωή του φρεσκάρεται από τη δρόσο της ευλάβειας. Άλλες φορές πάλι στην ψυχή του πέφτουν λίγες σταγόνες μετάνοιας.
Κάποτε κι ο νους του ακόμα ή κι η καρδιά του κατανύγονται με ευλαβείς λογισμούς για το Θεό. Αυτό όμως δεν κρατάει πολύ, δεν έχει διάρκεια. Πνευματικοί λογισμοί κι αισθήματα που δε φωτίζονται από αγνή και καθαρή αντίληψη για το θέλημα του Θεού δεν έχουν σαφή κατεύθυνση, δεν έχουν θεμέλιο, γι’ αυτό και δεν έχουν συνέχεια, δεν έχουν δύναμη και ζωή.
Αυτός που διαβάζει το νόμο του Θεού μέρα και νύχτα είναι σαν <<το ξύλον το πεφυτευμένον παρά τας διεξόδους των υδάτων>> (Ψαλμ. α’ 3).
Οι ρίζες του βρίσκονται πάντα μέσα σε δροσερό, ζωογόνο νερό’ ο νους κι η καρδιά του -οι ρίζες του ανθρώπου- είναι πάντα βυθισμένα στο νόμο του Θεού, ξεδιψούν από τον άγιο αυτό νόμο.
Για κείνον αναβλύζουν συνέχεια οι ποταμοί της αιώνιας ζωής. Τα νερά αυτά, η δύναμη αυτή, η ζωή αυτή, είναι το Άγιο Πνεύμα που το συναντά κανείς μέσα στην Αγία Γραφή, στις διδαχές του ευαγγελίου.
Εκείνος που εγκύπτει πάντα στην Αγία Γραφή, που τη μελετά με ταπεινό πνεύμα, που ζητά με την προσευχή του να τον βοηθήσει ο Θεός για να την κατανοήσει, αυτός που καθοδηγεί σύμφωνα με το ευαγγελικό πνεύμα όλες τις πράξεις, όλες τις μυστικές κινήσεις της καρδιάς του, αυτός θά’ χει πάντα κοινωνία με το Άγιο Πνεύμα που ζει μέσα του.
<<Μέτοχος εγώ είμι πάντων των φοβουμένων σε και των φυλασσόντων τας εντολάς σου>>. (Ψαλμ. ριη’ 63) λέει το Άγιο Πνεύμα*. Αυτή την ερμηνεία δίνει ο αββάς Ποιμήν (βλ. Πατερικό της Σκήτης).
Η μελέτη του νόμου του Θεού θέλει υπομονή. Με τη μελέτη αυτή όμως κερδίζει ο άνθρωπος την ψυχή του, όπως είπε ο ίδιος ο Κύριος: <<Εν τη υπομονή υμών κτήσασθε τας ψυχάς υμών>> (Λουκ. κα’ 19).
Αυτή είναι η επιστήμη των επιστημών! Αυτή είναι ουράνια επιστήμη! Αυτή είναι η επιστήμη που ενώνει τον άνθρωπο με το Θεό!
Οι βαθμίδες της είναι διαφορετικές από τις βαθμίδες προόδου της εγκόσμιας επιστήμης, της ανθρώπινης επιστήμης, της επιστήμης εκείνης που δημιουργήθηκε από τη λογική του πεσμένου,
του φθαρτού ανθρώπου, από την πλανεμένη κοσμοθεωρία του, σύμφωνα με την οποία ο άνθρωπος πρέπει να παραμένει στην κατάσταση της πτώσης του. Η ανθρώπινη επιστήμη επαινεί κι εγκωμιάζει το νου, τον φουσκώνει, διογκώνει το <<Εγώ>> του.
ΟΣΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ