Ιεροδιάκονος Ηλιόδωρος: “Εκεί «ψηλά», το πρώτο που θα μάς ρωτήσουνε θα είναι: «έζησες σαν άνθρωπος στην γή;»

Ιεροδιάκονος Ηλιόδωρος (Γκαριγιάντς). Φωτογραφία: Alexey Loven 

Συμβαίνει συχνά κάποιος να «ψάχνεται» για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ένας από αυτούς ήμουν κι εγώ. Περιπλανήθηκα στη ζωή μου μέχρι τα 40 μου: μια από δω πήγαινα, μια από κει … Και τότε ο Κύριος με οδήγησε στην Λαύρα. Και τότε κατάλαβα τα πάντα! Ε, και με το που τα κατάλαβα όλα, τότε πήρα μπροστά! Έτσι έγινα μοναχός. Έμεινα εκεί στο μοναστήρι. Άρχισα να προσεύχομαι όπως κι όλοι εκεί. Εδώ άρχισαν να αποκαλύπτονται τα μυστικά και η σοφία της ύπαρξής μας, των σχέσεων με τον Θεό. Όλη η ζωή μας είναι στα χέρια του Θεού. Το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να χτίσουμε μια σχέση με τον Θεό, «καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (βλ. κατά Ματθαίο κεφ. 6 εδ.33).

Πάνω από τον ευφυία υπάρχει ο σωφροσύνη, πάνω από τον σωφροσύνη υπάρχει η σοφία, πάνω από την σοφία υπάρχει η ιερή απλότητα. Παραπάνω δεν πάει. Όλα είναι απλά με τον Θεό. «Όπου υπάρχει απλότητα, εκεί υπάρχουν εκατό άγγελοι, εκεί όπου υπάρχει περιπλοκότητα, δεν υπάρχει ούτε ένας», έλεγε ο πάτερ Αμβρόσιι τής Όπτινα. Εμείς οι ίδιοι, κάνουμε τα πάντα δύσκολα για τον εαυτό μας. «Ο Θεός δεν δημιουργεί κανέναν σταυρό για τον Άνθρωπο. Όσο δύσκολο κι αν είναι για κάποιον να κουβαλάει τον σταυρό στη ζωή, το δέντρο από τον οποίο έχει φτιαχτεί το ξύλο του, μεγαλώνει πάντα πάνω στην καρδιά του», δίδασκε, και δείχνοντας την καρδιά, προσέθετε: «όπως το δέντρο φυτρώνει εκεί που είναι η πηγή τού νερού, έτσι και το δέντρο τού σταυρού φυτρώνει εκεί που στροβιλίζουν τα πάθη». Από αυτό πηγάζουν και όλα τα προβλήματά μας.

Η ζωή μας όλη είναι στα χέρια του Θεού. Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι να οικοδομήσουμε μια σχέση με τον Θεό

Αλλά, τι είναι η αγιότητα; Εξωτερικά, μιλάμε για ανθρώπους μετριοπαθείς, απλοϊκούς, καλοσυνάτους, προσβάσιμους, με αμεσότητα, καλοπροαίρετους και που δεν έχουν κακία μέσα τους. Εάν κάποιος δεν κακιώνει με κανέναν, αυτός θεωρείται ήδη άγιος. Εάν δεν κρίνει, δεν δεν κατακρίνει κανέναν. «Να ζεις, να μην θλίβεσαι, να μην κατακρίνεις κανέναν, να μην ενοχλείς ή πικραίνεις κανέναν, και να ΄χέεις σεβασμός προς όλους» – υπάρχει κάποιος που να μην ξέρει τα λόγια αυτά τού π. Αμβρόσιι; «Μην αναζητείς για τον εαυτό σου ούτε τιμές, ούτε δόξες. Και να είσαι συγκαταβατικός με όλους, προσεχτικός. Να τούς αγαπάς όλους … Ναι, απλά ξεκίνησε να το κάνεις αυτό, και θα έχεις ήδη γαλήνη στην ψυχή σου. Ακόμη κι αν δεν υπάρχει αγάπη μέσα σου, κάνε πράξεις αγάπης, ακόμη και χωρίς αγάπη, και ο Θεός, βλέποντας την επιθυμία σου και τα πάθη σου, θα δώσει αγάπη στην καρδιά σου», αυτές είναι οι διδαχές τών Γερόντων τής Όπτινα.

Σε τελική ανάλυση, πότε είναι καλά για κάποιον; Όχι όταν τον αγαπάνε, αλλά όταν αυτός αγαπά. Τότε όλα είναι καλά για αυτόν: κι ο καιρός είναι όμορφος, και όλοι οι άνθρωποι που τον περιβάλλουν είναι θαυμάσιοι… Και όταν δεν αγαπά, τίποτε δεν είναι καλό, όλα είναι δύσκολά, αφόρητά. Αυτός είναι ο λόγος που ο Κύριος δίνει την εντολή: «.. καὶ ὑμεῖς ἀγαπᾶτε ἀλλήλους» (βλ. κατά Ιωάννη κεφ. 13, εδ. 34).

Χωρίς αγάπη, τίποτα δεν έχει νόημα

Λένε: ο κόσμος θα χαθεί όταν στερέψει η αγάπη. Χωρίς αγάπη τίποτε δεν μπορεί να υπάρξει. Γιατί ο κόσμος θα καταρρεύσει σε αυτήν την περίπτωση; Γιατί χωρίς αγάπη, τίποτα δεν έχει νόημα. Εάν δεν υπάρχει αγάπη, τότε πολλά δεινά μπορεί να συνεφέρουν τούς ανθρώπους, τουλάχιστον για λίγο. Όλα είναι στο θέλημα του Θεού. Υπήρξαν και προφητείες, και αν οι άνθρωποι είχαν μετανοήσει, ο Κύριος θα άλλαζε γνώμη. Αν υπήρχαν ακόμη και 10 δίκαιοι άνθρωποι στα Σόδομα και Γόμορρα, πέντε σε κάθε πόλη, που απλά θα μετανοούσαν – ο Θεός δεν θα είχε καταστρέψει αυτές τις πόλεις (βλ. Γένεση κεφ. 18, εδ. 32 [ΣτΜ; ἐὰν ὦσιν ἐν Σοδόμοις πεντήκοντα δίκαιοι ἐν τῇ πόλει, ἀφήσω ὅλην τὴν πόλιν καὶ πάντα τὸν τόπον δι᾿ αὐτούς. .. .. μήτι κύριε, ἐὰν λαλήσω ἔτι ἅπαξ· ἐὰν δὲ εὑρεθῶσιν ἐκεῖ δέκα; καὶ εἶπεν· οὐ μὴ ἀπολέσω ἕνεκεν τῶν δέκα. ])!

Είναι επιτακτική ανάγκη για όλους μας να χρησιμοποιήσουμε όλο τον χρόνο που μάς δίνει ο Κύριος στον καθέναν από μάς, δηλαδή: 24 ώρες την ημέρα! Ακριβώς τόσες δίδονται τόσο στον Πατριάρχη όσο και στον καθέναν από μάς. Όπως τα ταχτοποιήσεις εσύ, έτσι και θα είναι. Όπως λέει κι ο λαός μας: κάθε άτομο είναι ο χτίστης τής δικής του ευτυχίας και δυστυχίας. Είναι απαραίτητο, να μην είναι οι περιστάσεις που μάς κοντρολάρουν, αλλά εμείς να κοντρολάρουμε τις περιστάσεις. Διαφορετικά θα φτάσουμε στο σημείο, η συνήθεια να γίνει δεύτερη φύση μας, και μετά να το ρίχνουμε στις δικαιολογίες. “Η χαζή η γυναίκα μου φταίει.. “.

Τρεις είναι οι κύριες υποχρεώσεις τού κάθε ανθρώπου: εάν είναι οικογενειάρχης, η οικογένεια. Ακολούθως, η δουλειά – ο άντρας δεν μπορεί να κάνει χωρίς δουλειά, οι γυναίκες έχουν τις δικές τους δουλειές: παιδιά, σπίτι. Και η τρίτη, η Εκκλησία. Και βέβαια πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα η Εκκλησία. Όταν ο Θεός έρχεται πρώτος, όλα τα άλλα έρχονται από μόνα τους. Αλλά πρέπει να ωριμάσει κανείς για να φτάσει σε αυτό το σημείο. Και έπειτα, για πολλούς η οικογένεια δεν είναι κάτι που τούς απασχολεί ή κάτι απέναντι στο οποίο νιώθουν κάποια υποχρέωση… “Ε, δουλεύει, δουλεύει και στο σπίτι ούτε που τον τον βλέπουμε ” – δουλειές όλη την ώρα. Και προς τι, τότε, μια τέτοια ζωή;

Ο Κύριος κήρυξε και αγίασε όχι μόνο έξι ημέρες εργασίας, αλλά και την έβδομη τής ανάπαυσης

Πρέπει να ξεκουραζόμαστε, ο Κύριος το κήρυξε και με το παράδειγμά Του αγίασε όχι μόνο έξι ημέρες εργασίας, αλλά και την έβδομη, τής ανάπαυσης (ο Άγιος Νικόλαος της Σερβίας έχει γράψει πολλά και καλά περί αυτού). Οι εντολές πρέπει να τηρούνται. Αλλά κι η ξεκούραση δεν είναι αυτοσκοπός, όπως πιστεύουν ορισμένοι. Πολλές είναι στρεβλώσεις: είτε εργασιομανισμός, είτε ξέφρενoς «αγώνας» για όσο πιο πολλή απόλαυση … Πίσω από όλα αυτά κρύβεται η έλλειψη νοήματος. Γιατί αν δεν υπάρχει αγάπη στη ζωή, τότε και τίποτε δεν έχει νόημα.

Ποια είναι το θέμα με τα άτομα που δεν έχουν σχέση με την Εκκλησία; Ότι δεν καταλαβαίνουν την ουσία τής ζωής. Αλλά κι όταν οι Χριστιανοί απομακρύνονται από την Εκκλησία, κι αυτό είναι ήδη καταστροφικό. «ὁ δοῦλος, ὁ γνοὺς τὸ θέλημα τοῦ κυρίου ἑαυτοῦ καὶ μὴ ἑτοιμάσας μηδὲ ποιήσας πρὸς τὸ θέλημα αὐτοῦ, δαρήσεται πολλάς·» (βλ. κατά Λουκά κεφ. 12, εδ. 47). Και να ΄σου ένα σωρό δικαιολογίες: «Μα δεν μπορούσαμε τότε, έχουμε ήδη αργήσει, δεν έγινε και τίποτε .. Ο Κύριος θα μάς συγχωρέσει». Και μετά έρχονται οι αρρώστιες και οι θλίψεις.

Ζήστε για να προετοιμαστείτε για την αιωνιότητα

«Στις θλίψεις, να προσεύχεστε στον Θεό και θα φύγουν, τις ασθένειες δεν τις διώχνεις με το ραβδί», έλεγε ο Όσιος Αμβρόσιι. Η θεραπεία συχνά δίνεται για να ενισχύσει την πίστη. Ήξερα μια κάποιαν Ελπίδα, από τη Φινλανδία. Έπεσε άρρωστη με σάρκωμα. Οι γιατροί τής έδιναν ένα-δύο μήνες ζωής. Πούλησε ό,τι είχε και επισκέφθηκε διάφορα άγια μέρη. Προσεύχονταν, και τα λείψανα και ιερά προσκύνησε, και θαυματουργές εικόνες ασπάστηκε, άρχισε να ζει έναν χριστιανικό τρόπο ζωής, να βοηθά τους άλλους, να εξομολογείται, να λαμβάνει κοινωνία, έκανε ευχέλαια. Δεν παραμελούσε να αλείφεται κάθε μέρα με το λαδάκι από το ευχέλαιο, αλλά και με άλλα λάδια, αγιασμένα σε άγια λείψανα, σε εικόνες. Έπινε αγιασμένο νερό, δεν ξεκινούσε την μέρα της χωρίς πρόσφορο, ασχολούνταν ενδελεχώς με τούς βίους των αγίων. Έγινε πιστή. Κι ούτε ήταν πλέον επιφυλακτική, στο στυλ, «μα τι χρειάζονται όλα αυτά τώρα»… Κι οι γιατροί δεν μπορούσαν να πιστέψουν τα μάτια τους:

– Μα καλά, σε ποιόν ακολουθείτε θεραπεία;

– Έχω το άγιο λαδάκι μου, το αγιασμένο νερό, τα πρόσφορά μου… – τούς απαντούσε με ευθύτητα.

– Τι πράμα! … – λέγανε οι γιατροί και κοίταζαν ο ένας τον άλλον.

Αυτή η γυναίκα έζησε ακόμη 12 χρόνια, παρακαλώ! Και αυτά τα δώδεκα παραπάνω χρόνια ήταν αρκετά για να προετοιμαστεί για την αιωνιότητα. Άφησε αυτόν τον κόσμο πολύ απλά και εύκολα. Το να σωθείς, όπως έλεγε ο Όσιος Αμβρόσιι, δεν είναι δύσκολο, αλλά σοφό. Βαρύτερο, όταν κάποιος πιστεύει κι αρρωσταίνει …