Τα τελευταία χρόνια, οι τουρκικές υπηρεσίες απήγαγαν δεκάδες ανθρώπους σε διάφορες χώρες του κόσμου. Μια ακόμη τέτοια υπόθεση λαμβάνει χώρα αυτές τις ημέρες στην Κιργιζία. Αυτό, τουλάχιστον, πιστεύουν οι υποστηρικτές του αγνοούμενου επικεφαλής του τοπικού δικτύου των τουρκικών λυκείων. Η ιστορία φαίνεται ιδιαίτερα παράξενη γιατί συμβαίνει την ώρα της επίσκεψης του προέδρου της Κιργιζίας στην Άγκυρα.
Των Evgeny Krutikov και Evgeny Pogrebnyak
ΠΗΓΗ: https://vz.ru/
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ορχάν Ινάντι, ο επικεφαλής των τουρκικών λυκείων στην Κιργιζία, εξαφανίστηκε την 1η Ιουνίου στην πρωτεύουσα Μπισκέκ. Το αυτοκίνητό του βρέθηκε με την πόρτα ανοιχτή, ενώ το τηλέφωνό του και άλλα προσωπικά του αντικείμενα παρέμειναν ανέπαφα.
Η σύζυγος της Ινάντα Ρεϊζάν ισχυρίζεται ότι ο σύζυγός της βρίσκεται εντός της τουρκικής πρεσβείας στην Μπισκέκ, όπου βασανίζεται, με σκοπό να εξαναγκαστεί να υπογράψει δήλωση άρνησης της υπηκοότητας της Κιργιζίας. Ωστόσο, η τουρκική πρεσβεία το αρνείται. Στην Τουρκία πάλι εμφανίζονται δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία κατηγορούνται οι αρχές της Κιργιζίας για την απαγωγή του Ορχάν Ινάντι.
Αμέσως μετά την ανακοίνωση της εξαφάνισης Ινάντι, απόφοιτοι, μαθητές, δάσκαλοι των λυκείων “Sapat”, αλλά και οι γονείς τους συγκεντρώθηκαν έξω από την τουρκική πρεσβεία στο Μπισκέκ. Οι διαδηλωτές κατηγόρησαν τις τουρκικές αρχές για το περιστατικό και ζήτησαν την απελευθέρωση του προέδρου των “Sapat”.
Εκτός από την πρεσβεία, διαδηλωτές άρχισαν να συγκεντρώνονται και στον “Λευκό Οίκο” (έδρα της κυβέρνησης), απαιτώντας από τις αρχές να μην επιτρέψουν την παράνομη μεταφορά ενός πολίτη της Κιργιζίας εκτός της χώρας. Δεδομένου ότι στο αεροδρόμιο Manas στην Μπισκέκ βρίσκεται ένα τουρκικό ιδιωτικό τζετ, ένα «ειδικό αεροσκάφος», όπως λέγεται, από την Τουρκία, είναι πολλοί όσοι πιστεύουν ότι προσπαθούν να μεταφέρουν τον Ινάντι στην Τουρκία με αυτόν τον τρόπο.
«Η ιστορία της απαγωγής όχι μόνο διόγκωσε τα αντι-τουρκικά αισθήματα, αλλά προκάλεσε διαδηλώσεις στην πρωτεύουσα και μάλιστα μεγάλης κλίμακας», δήλωσε ο Μαρς Σαρίεφ, πολιτικός αναλυτής από την Μπισκέκ, στην εφημερίδα VZGLYAD. – Περισσότεροι από 20 χιλιάδες μαθητές έχουν περάσει από το δίκτυο των σχολείων «Sapat», που τώρα είναι άτομα με επιρροή στην κοινωνία της Κριγιζίας.
Επιπλέον, περίπου το 90% των παιδιών της Κιργιζικής ελίτ σπουδάζουν στο δίκτυο της «Sapat». Τώρα όλοι έχουν αναστατωθεί από αυτό που συνέβη και ασκούν πίεση στις αρχές για να βρει τους απαγωγείς.” Το συμβάν της εξαφάνισης του Ινάντι συζητήθηκε και στο Συμβούλιο Ασφαλείας του Κιργιστάν. Ο Πρόεδρος της Κιργιζίας Σαντίρ Ζαπάροφ ανέθεσε στο Υπουργείο Εσωτερικών και στην Επιτροπή Κρατικής Εθνικής Ασφάλειας να εντείνουν τις έρευνες.
Γιατί ο Ορχάν Ινάντι είναι τόσο σημαντικός, ώστε να ασχολείται ή ίδια η ηγεσία της χώρας με την αναζήτησή του, ενώ, παράλληλα αυτή η ιστορία να απειλεί να μετατραπεί σε διπλωματικό σκάνδαλο μεταξύ Μπισκέκ και Άγκυρας; Το σκάνδαλο είναι ακόμα πιο εκκωφαντικό, αν λάβουμε υπόψη ότι συνέβη ακριβώς την παραμονή της επίσκεψης του Ζαπάροφ στην Άγκυρα, η οποία ξεκινά στις 9 Ιουνίου.
Το “Sebat” μετονομάστηκε σε “Sapat”
Ο Τούρκος στην καταγωγή Ινάντι από το 2012 είναι πολίτης της Κιργιζίας, όπου ηγήθηκε του δικτύου ιδιωτικών τουρκικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων «Sebat». Αυτά τα σχολεία τα ίδρυσαν και τα λειτούργησαν άνθρωποι που ήταν κοντά στον διάσημο Τούρκο ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, ο οποίος ζει τώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκτός από την Κιργιζία, παρόμοια εκπαιδευτικά κέντρα έχουν ανοίξει σε περισσότερες από εκατό χώρες (συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας).
Μετά τη σύγκρουση μεταξύ του Γκιουλέν και του Ερντογάν, ο τελευταίος απαίτησε από τους ξένους συναδέλφους του να κλείσουν και να μεταφέρουν όλα αυτά τα εκπαιδευτικά ιδρύματα στην κυριότητα της τουρκικής κυβέρνησης. Η πίεση ήταν ιδιαίτερα έντονη στις τουρκόφωνες χώρες, καθώς η ανάπτυξη μιας εναλλακτικής παντουρκικής ιδεολογίας σε αυτές, απειλούσε να αποτελέσει πρόβλημα για το καθεστώς στην Τουρκία.
Οι αρχές της Κιργιζίας απέρριψαν το αίτημα αυτό, καθώς όλα τα σχολεία του δικτύου «Sebat» είναι ιδιωτικά, και ταυτόχρονα ζήτησαν από την Τουρκία να μην παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας. Στην Κιργιζία ελήφθησαν ορισμένα μέτρα που μοιάζουν με μια προσπάθεια συμβιβασμού. Το δίκτυο «Sebat» μετονομάστηκε σε «Sapat», και το Υπουργείο Πολιτισμού της Κιργιζίας έγινε συνιδρυτής του εκπαιδευτικού δικτύου.
Ωστόσο, οι τουρκικές αρχές σε όλα τα επίπεδα, από τον Ερντογάν μέχρι τον πρέσβη στην Μπισκέκ, συνέχισαν να απαιτούν το κλείσιμο του «Sapat» και τη μεταβίβαση της περιουσίας του στο νεοσύστατο τουρκικό κρατικό ίδρυμα “Maarif”. Αυτό το Ίδρυμα δημιουργήθηκε ειδικά για να αντικαταστήσει τα εκπαιδευτικά ιδρύματα του Γκιουλέν σε όλο τον κόσμο. Το πρώτο σχολείο του «Maarif» στο Μπισκέκ θα λειτουργήσει τον Σεπτέμβριο.
Η τουρκική παράδοση των απαγωγών
Πρέπει να ειπωθεί ότι υπάρχουν σοβαροί λόγοι να υποψιαζόμαστε ότι ο Ινάντι απήχθη από τις τουρκικές ειδικές υπηρεσίες. Είναι πολλά τα παρόμοια συμβάντα που έχουν καταγραφεί και εξακολουθούν να συμβαίνουν σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Για παράδειγμα, το 2018, στην πρωτεύουσα της Μογγολίας, τρεις άγνωστοι απήγαγαν τον Veysel Aksai, τον επικεφαλής του τοπικού εκπαιδευτικού δικτύου «Sebat».
Έχοντας μάθει για την απαγωγή, καθώς και ότι ένα τουρκικό ναυλωμένο αεροπλάνο είχε προσγειωθεί στο αεροδρόμιο του Ουλάν Μπατόρ, οι υποστηρικτές του απαχθέντα συγκεντρώθηκαν στο αεροδρόμιο και ζήτησαν την απελευθέρωση του Veysel Aksai. Οι μογγολικές αρχές απαγόρευσαν στο αεροπλάνο να απογειωθεί και ζήτησαν επίσης την απελευθέρωση του ηγέτη του «Sebat». Το αποτέλεσμα ήταν ο Aksai να απελευθερωθεί μερικές ώρες αργότερα.
Σύμφωνα με διάφορες εκτιμήσεις, ο αριθμός των γκιουλενιστών που απήχθησαν εκτός Τουρκίας κυμαίνονται από 31 έως 200, ξεκινώντας από το 2016, δηλαδή, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, για το οποίο κατηγορήθηκε ο Γκιουλέν. Τον αριθμό των 200 ατόμων τον έδωσε ο υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού.
Άλλες πηγές δίνουν άλλα στοιχεία, αλλά εδώ είναι θέμα βαθμού ενημέρωσης. Για παράδειγμα, οι ελβετικές οργανώσεις των γκιουλενιστών καταμέτρησαν 31 άτομα που απήχθησαν από τις τουρκικές ειδικές υπηρεσίες στην Ελβετία – που σημαίνει μόνο εκείνους που ζούσαν στην Ελβετία ή είχαν ελβετική ιθαγένεια.
Ο κατάλογος των χωρών όπου οι τουρκικές υπηρεσίες πληροφοριών (MIT) πραγματοποίησαν τέτοιες ενέργειες είναι μακρύς. Ο Σουλεϊμάν Σοϊλού έκανε λόγο για 20 χώρες. Σίγουρα συγκαταλέγονται η Μαλαισία, το Πακιστάν, το Κοσσυφοπέδιο, η Μολδαβία, το Αζερμπαϊτζάν, η Ουκρανία, η Γκαμπόν και η Μιανμάρ.
Τους τελευταίους μήνες, η Κένυα προστέθηκε σε αυτήν τη λίστα και οι Τούρκοι θεωρούν την επιχείρηση στο Ναϊρόμπι μεγάλη επιτυχία, καθώς ο αγαπημένος ανιψιός του Γκιουλέν, Σελαχαντίν, που ήταν μέλος της ανώτερης ηγεσίας της οργάνωσης γκιουλενιστών, το FETO, απήχθη ακριβώς εκεί.
Ο Σελαχαντίν Γκιουλέν έφτασε στην Κένυα απολύτως νόμιμα, αλλά κρατήθηκε στο αεροδρόμιο του Ναϊρόμπι με ένταλμα της Ιντερπόλ που εξέδωσε η Τουρκία. Ωστόσο, ένα δικαστήριο της Κένυας αρνήθηκε να τον εκδώσει και απελευθέρωσε τον Γκιουλέν στην αίθουσα του δικαστηρίου. Αυτός προσπάθησε να κρυφτεί στο Ναϊρόμπι, αλλά Τούρκοι πράκτορες τον παρακολούθησαν, τον συνέλαβαν και τον πήγαν στην Άγκυρα στις 6 Μαΐου. Στις 30 Μαΐου, κατηγορήθηκε επίσημα, κάτι που σήμαινε πως η Τουρκία επιβεβαίωσε την απαγωγή του.
Ορισμένες χώρες συνεργάζονται άμεσα με τις τουρκικές υπηρεσίες πληροφοριών. Για παράδειγμα, την άνοιξη του 2018 στο Κοσσυφοπέδιο, με την ενεργή βοήθεια των τοπικών «δυνάμεων αυτοάμυνας», έξι τοπικοί γκιουλενιστές συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν στην Τουρκία.
Το 2018, η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας (SBU) βοήθησε ανοιχτά στη σύλληψη στην πόλη Νικολάεφ του Τούρκου μπλόγκερ Yusuf Inan, ο οποίος είχε ουκρανική υπηκοότητα και ήταν παντρεμένος με Ουκρανή. Τούρκοι πράκτορες συμμετείχαν ενεργά στη σύλληψή του και στη συνέχεια μεταφέρθηκε κατευθείαν στη φυλακή της Μερσίνας.
Λίγο νωρίτερα, στην Οδησσό, χωρίς τη βοήθεια της SBU, ένας Τούρκος επιχειρηματίας που ζούσε στην Ουκρανία ο Salih Zaki Igitαπήχθη με τον κλασικό τρόπο. Και αυτός μεταφέρθηκε στη φυλακή της Μερσίνας, όπου κρατούνται κυρίως οι απαχθέντες Γκιουλενιστές. Είναι αλήθεια ότι υπήρξαν και περιπτώσεις ενεργής πολιτικής αντίστασης από χώρες όπου βρίσκονται στόχοι των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών.
Για παράδειγμα, όταν ήταν ακόμη πρόεδρος ο Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, η Άγκυρα αιτήθηκε επίσημα από τις αρχές του Καζακστάν την έκδοση ή την απέλαση από το Καζακστάν όλων των δασκάλων του σχολικού δικτύου των γκιουλενιστών. Ακριβώς το ίδιο έγινε με την Κιργιζία. Ως αποτέλεσμα, ορισμένοι Τούρκοι, που δεν είχαν την καζακική υπηκοότητα, απελάθηκαν στην Τουρκία, όπου κατέληξαν αμέσως στη φυλακή της Μερσίνας.
Οι υπόλοιποι (περίπου τρεις δωδεκάδες δάσκαλοι και υπάλληλοι του σχολικού δικτύου του Γκιουλέν στο Καζακστάν) κινητοποιήθηκαν και ζήτησαν προστασία και χορήγηση καζακικής υπηκοότητας. Απροσδόκητα ο Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ τους συνέδραμε. «11 Τούρκους καθηγητές, των οποίων η ενοχή κατά την προετοιμασία του πραξικοπήματος είναι αποδεδειγμένη, τους επιστρέψαμε στην πατρίδα τους. Ένα άλλο μέρος ζήτησε να πάει σε άλλες χώρες. Αλλά οι υπόλοιποι που παρέμειναν δεν τους βαραίνει καμία ενοχή», εξήγησε ο Ναζαρμπάγιεφ προς τους Τούρκους.
«Εάν μας παράσχετε αποδεικτικά στοιχεία, τότε τα αρμόδια νομικά όργανα θα πρέπει να εξετάσουν από κοινού αυτό το ζήτημα». «Αλλά δεν μπορούμε να πιάσουμε αθώους ανθρώπους, να τους δέσουμε και να τους παραδώσουμε. Συμφωνήσαμε και πιστεύω ότι έχουμε κλείσει αυτό το πρόβλημα”.
Η απαγωγή και σύλληψη του Οτσαλάν και η δήλωση τότε του Άντονυ Μπλίνκεν
Με άλλα λόγια, από το 2016, η τουρκική κατασκοπεία κυνηγά τους γκιουλενιστές σε όλο τον κόσμο – από τον ίδιο τον Φετουλλάχ Γκιουλέν και τους συνεργάτες του μέχρι τους απλούς δασκάλους του σχολικού δικτύου. Οι απαγωγές γίνονται σύμφωνα με ένα παρόμοιο μοτίβο, το οποίο περιλαμβάνει την παρακολούθηση, τον εντοπισμό, την παρακολούθηση τηλεφωνικών επικοινωνιών, τη δωροδοκία κρατικών υπαλλήλων και άλλες παράνομες δραστηριότητες στο έδαφος ξένων κρατών.
Στους απαχθέντες τοποθετούν τσουβάλια στο κεφάλι, τους πετάνε στα πορτμπαγκάζ αυτοκινήτων και τους μεταφέρουν στην Τουρκία με ιδιωτικά αεροπλάνα. Εκεί τους περιμένει η φυλακή της Μερσίνας και, στην καλύτερη περίπτωση, μια μακροχρόνια φυλάκιση. Αν και μερικοί εξαφανίζονται για πάντα. Η Άγκυρα δεν ντρέπεται καθόλου για αυτή τη δράση της και δεν κρύβει τα αποτελέσματά της. Αντιθέτως, υπερηφανεύεται και ενίοτε υπερβάλλει για τα επιτεύγματά της.
Για την Τουρκία αυτή είναι μια παλιά πρακτική. Μπορεί κανείς να θυμηθεί την απαγωγή στην προαναφερόμενη Κένυα το 1999 του ηγέτη του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος, Αμπντουλάχ Οτσαλάν. Ένα ενδιαφέρον γεγονός: ο ειδικός εκπρόσωπος για τη Μέση Ανατολή του Προέδρου των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον ήταν τότε ο Anthony Blinken, ο σημερινός επικεφαλής του υπουργείου Εξωτερικών. Και ήταν ο Blinken που έκανε την επίσημη δήλωση πως η επιχείρηση σύλληψης του Οτσαλάν πραγματοποιήθηκε εν γνώση του Προέδρου Κλίντον.
Εάν εξετάσετε αυτήν την ιστορία λεπτομερώς, θα καταστεί σαφές ότι ο Οτσαλάν παραπλανήθηκε εσκεμμένα με τη βοήθεια αμερικανικών και ευρωπαϊκών υπηρεσιών, που έδιναν ψεύτικες υποσχέσεις (για παράδειγμα, κάνοντάς του ένα πλαστό διαβατήριο της Νοτίου Αφρικής) για να φύγει από την σίγουρη γι’ αυτόν Ελλάδα και να πάει στην Αφρική.
Τα τελευταία δύο χρόνια, εμφανίζονταν τακτικά φήμες για πιθανή προετοιμασία της απαγωγής του ίδιου του Γκιουλέν, ο οποίος ζει στις ΗΠΑ, στην πολιτεία της Πενσυλβάνια. Και, πιθανότατα, αυτές οι φήμες έχουν πραγματική βάση, καθώς οι Αμερικανοί πολλές φορές και δημοσίως και μέσω ανεπίσημων καναλιών προειδοποίησαν την Τουρκία μην κάνει ένα τέτοιο βήμα.
Όλες αυτές οι απαγωγές μπορούν να θεωρηθούν εχθρικές ενέργειες προς τις χώρες όπου οι Τούρκοι πράκτορες κυνηγούν ανθρώπους. Και προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι μέχρι στιγμής καμία χώρα δεν απάντησε στα αίσχη που διαπράττουν οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες.
«Η απαγωγή του Ορχάν Ινάντι από τις τουρκικές ειδικές υπηρεσίες – ή, ίσως, με εντολή των τουρκικών ειδικών υπηρεσιών – εξακολουθεί να αποτελεί μια υπόθεση. Αλλά μπορεί κανείς να δει κάποια λογική σε τέτοιες ενέργειες», δήλωσε ο Αλέξαντερ Κνιάζεφ, ειδικός για την Κεντρική Ασία, στην εφημερίδα VZGLYAD.
Σύμφωνα με τον Κνιάζεφ, υπάρχει παρόμοιο προηγούμενο στην ιστορία της Κιργιζίας, όταν το 1992 ένας ηγέτης της αντιπολίτευσης του Ουζμπεκιστάν απήχθη στην κεντρική πλατεία της Μπισκέκ και μεταφέρθηκε στην Τασκένδη. «Είναι απίθανο να συμβεί κάτι τέτοιο χωρίς τη συμμετοχή των τοπικών ειδικών υπηρεσιών και της πολιτικής ηγεσίας της Κιργιζίας.
Τώρα προετοιμάζεται η επίσκεψη του Σαντίρ Ζαπάροφ στην Άγκυρα, όπου αναμένει να λάβει οικονομικές ενισχύσεις. Χρειάζεται επειγόντως χρήματα, και δεν υπάρχει κανένας άλλος από τον οποίο να τα ζητήσει. Σε αυτό το πλαίσιο, το ταξίδι του Ζαπάροφ στο Σότσι ήταν άκαρπο, ενώ το Πεκίνο δεν τον προσκαλεί. Μπορεί να υποτεθεί ότι οι τουρκικές ειδικές υπηρεσίες δεν θα έπρεπε απαραίτητα να πετάξουν στην Μπισκέκ, αρκεί να κατέληξαν σε συμφωνία με συναδέλφους τους στην Κιργιζία», υποθέτει ο Κνιάζεφ.
Από την άλλη πλευρά, στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης του Προέδρου της Κιργιζίας στην Τουρκία, η εκδοχή της απαγωγής φαίνεται ιδιαίτερα περίεργη. Σε τελική ανάλυση, ο Ινάντι σε κάθε περίπτωση είναι πολίτης της Κιργιζίας, και οι ανοιχτές ενέργειες των ξένων ειδικών υπηρεσιών φαίνονται προσβλητικές προς τον Πρόεδρο Ζαπάροφ, ο οποίος εμφανίζεται ως σκληρός ηγέτης.
Στα ΜΜΕ της Κιργιζίας ήδη ακούγονται προτάσεις ότι εάν επιβεβαιωθεί η δράση των τουρκικών ειδικών υπηρεσιών, η επίσκεψη του Ζαπάροφ στην Τουρκία μπορεί να ακυρωθεί, ο Τούρκος πρέσβης να απελαθεί και το επίπεδο των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των χωρών να μειωθεί.