Το ελληνικό Δημόσιο παραχωρεί γην και ύδωρ στην πολυεθνική, εταιρία την οποία καθιστά κράτος εν κράτει στα Μεταλλεία της Κασσάνδρας
Από την Ντίνα Ιωακειμίδου
Το βράδυ της Παρασκευής 5 Μαρτίου κατατέθηκε στη Βουλή προς κύρωση η επενδυτική συμφωνία μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ελληνικός Χρυσός. Με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος αναμένεται να κυρωθεί και να αποκτήσει ισχύ νόμου η συμφωνία που υπεγράφη πριν από ακριβώς έναν μήνα μεταξύ των δύο μερών, παρουσία μάλιστα των πρέσβεων του Καναδά και της Αμερικής. Προφανώς η χρήση στα επίσημα κείμενα του χαραστηρισμού «Ελληνική Δημοκρατία» γίνεται κατ’ ευφημισμόν, αφού μια πρώτη ανάγνωση της τροποποιημένης σύμβασης παραπέμπει ευθέως σε χώρα μπανανία.
Ενδεχομένως να μην έχει υπάρξει περισσότερο ληστρική, εξευτελιστική, αποικιοκρατική σύμβαση, με την οποία το Ελληνικό Δημόσιο απεμπολεί κάθε δικαίωμα και δυνατότητα οφέλους. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, το γεγονός ότι τηρήθηκε απόλυτη μυστικότητα κατά τη διαπραγμάτευση της νέας σύμβασης και του νέου επενδυτικού σχεδίου από τον Νοέμβριο του 2019 έως και την κατάθεσή της την περασμένη Παρασκευή. Η Ελληνικός Χρυσός απαίτησε την τροποποίηση της σύμβασης, καθώς επικαλέστηκε αδυναμία υλοποίησης της μονάδας μεταλλουργίας, αυτής δηλαδή που θα παρήγε καθαρά πολύτιμα μέταλλα και σημαντικά φορολογικά έσοδα για το κράτος.
Τον Φεβρουάριο του 2020 το Συμβούλιο της Επικρατείας επιβεβαίωσε με απόφασή του την παραβίαση εκ μέρους της εταιρίας της σύμβασης, παρέχοντας στο Δημόσιο τη δυνατότητα διεκδίκησης αποζημιώσεων. Αντ’ αυτού το Ελληνικό Δημόσιο παραχωρεί γην και ύδωρ στην πολυεθνική, την οποία καθιστά κράτος εν κράτει δίχως κανένα οικονομικό όφελος και κανένα αντιστάθμισμα για την τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή που συντελείται και έχει συντελεστεί στην περιοχή.
Τα Μεταλλεία, λοιπόν, της Κασσάνδρας παραχωρούνται για 25 έτη με δυνατότητα παράτασης για άλλα τόσα. Η Ελληνικός Χρυσός έχει απόλυτη προτεραιότητα έναντι οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας. Νερά, πηγάδια, εγκαταστάσεις, υπηρεσίες κοινής ωφέλειας τίθενται στη διάθεση της εταιρίας. Παρέχεται το δικαίωμα να προσαρμόζει το χρονοδιάγραμμα της παραγωγής αλλά και το επίπεδο του εργατικού δυναμικού που απασχολεί ανάλογα με τα συμφέροντά της.
Η περίφημη μονάδα μεταλλουργίας θα γίνει εφόσον εμπορικά διαπιστωθεί ότι συμφέρει την εταιρία. Η Ελληνικός Χρυσός έχει τη δυνατότητα να αναζητήσει χρηματοδότες με τη διασφάλιση, όπως προκύπτει, του Ελληνικού Δημοσίου! Το σύνολο των κερδών της εταιρίας λογίζονται ως κεφάλαια εξωτερικού και τυγχάνουν προστασίας. Θεσπίζεται ειδικό καθεστώς αδειοδοτήσεων για την εταιρία και το Ελληνικό Δημόσιο δεσμεύεται με εξοντωτικές ρήτρες, αναγνωρίζοντας ευθύνη λόγω παρέλευσης της έκδοσης αδειών. Σε ό,τι αφορά τους τομείς της υγείας, της ασφάλειας και της προστασίας του περιβάλλοντος, ορίζεται ανεξάρτητος ελεγκτής με υπόδειξη της εταιρίας. Θεσπίζονται εξοντωτικές αποζημιώσεις που υποχρεούται να καταβάλλει το Δημόσιο στις περιπτώσεις οποιασδήποτε καθυστέρησης, παρεμπόδισης και παρέμβασης στο έργο της εταιρίας, σε οποιαδήποτε τροποποίηση της σύμβασης ή στην περίπτωση της καθυστέρησης αρχαιολογικών ερευνών στην περιοχή.
Και το πλέον εκπληκτικό; Ακόμη και σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης με υπαιτιότητα της εταιρίας, δηλαδή στη μη τήρηση των συμβατικών όρων (των ανύπαρκτων) εκ μέρους της Ελληνικός Χρυσός, το Ελληνικό Δημόσιο υποχρεούται να την αποζημιώσει. Ναι, ακόμη και στην περίπτωση που η εταιρία πτωχεύσει, θα κληθεί ο Ελληνας φορολογούμενος να την αποζημιώσει… Φυσικά, η εταιρία διατηρεί το δικαίωμα να εκχωρήσει ή να μεταβιβάσει το σύνολο των δικαιωμάτων της σε άλλο πρόσωπο. Όταν δηλαδή θα ολοκληρώσει το πλιάτσικο… Και ποιο είναι το αντιστάθμισμα που πανηγυρικά διατυπώνεται; Η αύξηση των μεταλλευτικών τελών από το 2% που είναι σήμερα στο 2,2%. Αυτή είναι η περιβόητη αύξηση του 10% των μεταλλευτικών τελών, δηλαδή ποσά της τάξεως των 2.500.000 ευρώ τον χρόνο. Και αυτό όταν σε χώρες της Αφρικής τα τέλη προσδιορίζονται στο 20% με 30%. Εν ολίγοις; Ούτε στην Μποτσουάνα τέτοια ντροπή… Τέλος, οι όποιες διαφορές μεταξύ των δύο μερών θα επιλύονται από τα Διεθνή Διαιτητικά Δικαστήρια.
Εργοστάσιο μεταλλουργίας; Μόνο αν τη συμφέρει εμπορικά
Οπως ορίζεται στο άρθρο 12, «η εταιρία έχει προτεραιότητα κατά την άσκηση των δικαιωμάτων της που απορρέουν από τη σύμβαση… έναντι οποιασδήποτε άδειας, παραχώρησης ή άλλης δραστηριότητας οποιασδήποτε φύσης ή τρίτου η οποία εκδίδεται ή χορηγείται στην περιοχή… συμπεριλαμβανομένων ενδεικτικά της παραχώρησης ξυλείας, της δραστηριότητας αναδάσωσης, της φύτευσης ή της έρευνας για εξεύρεση πετρελαίου και φυσικού αερίου… χαλικιού, άμμου και μετάλλων ή οποιουδήποτε μεταλλεύματος οποιουδήποτε είδους». Μάλιστα, «η εταιρία θα προσαρμόζει τα χρονοδιαγράμματα παραγωγής, τον ρυθμό λειτουργίας και το επίπεδο εργατικού δυναμικού, όπως είναι απαραίτητο και πρόσφορο ώστε να ανταποκρίνεται στις εκάστοτε συνθήκες λειτουργίας».
Η εταιρία «θα αντλεί και θα χρησιμοποιεί νερό από υδατορρεύματα, πηγάδια και κοιλότητες, θα τοποθετεί αγωγούς ύδατος, θα κατασκευάζει αγωγούς ύδατος και λίμνες και φράγματα, και θα εκτρέπει και θα χρησιμοποιεί όσο νερό χρειάζεται για το έργο… θα προβαίνει σε υλοτομία και θα χρησιμοποιεί ξυλεία και πέτρα λατομείου, άμμο και χαλίκι και άλλα δομικά υλικά για χρήση στην κατασκευή και λειτουργία του έργου δωρεάν…» και, φυσικά, έχει το δικαίωμα παραγωγής, πώλησης, διάθεσης στην αγορά ή και της εξαγωγής μεταλλευμάτων συμπεριλαμβανομένων των συμπυκνωμάτων εντός Ελλάδος και διεθνώς.
Το Δημόσιο επίσης παρέχει στην εταιρία «πλήρη και απρόσκοπτη πρόσβαση στη μεταλλευτική περιοχή» καθώς και των δικαιωμάτων «απόκτησης, εισαγωγής, κατασκευής, εγκατάστασης και λειτουργίας εργοστασίου, εξοπλισμού, σιδηροδρόμων, δρόμων, γεφυρών, αεροδρομίων, λιμένων, προβλητών, κυματοθραυστών, αγωγών, γεννητριών ενέργειας και υποδομών διαβίβασης, κτιρίων ή δομών…»
Η παρεμπόδιση της διεξαγωγής των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων από οποιαδήποτε Αρχή συνιστά ρητά «Γεγονός Ευθύνης του Δημοσίου» που αποζημιώνεται αδρά, όπως θα δούμε ακολούθως.
Το Δημόσιο διασφαλίζει παράλληλα την πρόσβαση της εταιρίας σε όλες τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και δημόσιες υποδομές… συμπεριλαμβανομένης της αξιόπιστης (sic) παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, ύδρευσης, της διάθεσης λυμάτων και των υπηρεσιών τηλεπικοινωνιών.
Και το εργοστάσιο μεταλλουργίας; Το εργοστάσιο επεξεργασίας των συμπυκνωμάτων χρυσού που θα απέφερε έσοδα στο Ελληνικό Δημόσιο; «Η εταιρία οφείλει να υποβάλει στο Δημόσιο μετά την παρέλευση δώδεκα μηνών… και πριν την παρέλευση 24 μηνών γραπτή πρόταση για τη λειτουργία εργοστασίου μεταλλουργίας». Αποσαφηνίζεται πάντως πως «η εταιρία θα καταβάλει εμπορικά εύλογες προσπάθειες για τη βελτιστοποίηση της ανάκτησης των μεταλλευμάτων και για την παραγωγή και την εμπορία μεταλλευμάτων… και για τις απαιτούμενες εγκαταστάσεις στα μεταλλεία». Με δυο λόγια, η εταιρία θα πράξει ό,τι τη βολεύει και όπως τη βολεύει εμπορικά.
Ως προς τη χρηματοδότηση της εταιρίας προβλέπεται: Η εταιρία έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει τη σύμβαση ως μέσο εξασφάλισης για οποιαδήποτε χρηματοδότηση σύμφωνα με το άρθρο 18-2, ενώ με το άρθρο 18-3 το Δημόσιο αποδέχεται ότι «θα συνεργάζεται με υφιστάμενους ή μελλοντικούς χρηματοδότες της εταιρίας και θα συμβάλλεται ως εκ τρίτου συμβαλλόμενο μέρος στις σχετικές συμβάσεις με αντικείμενο την παροχή εξασφάλισης για τη χρηματοδότηση της εταιρείας».
Επίσης παρέχεται διά της σύμβασης προστασία κεφαλαίων εξωτερικού. Έτσι, «το σύνολο των κερδών της εταιρίας θα λογίζονται κεφάλαια εξωτερικού και θα τυγχάνουν προστασίας και ειδικότερα τη χωρίς επιβαρύνσεις διάθεση κερδών…», «το δικαίωμα της μεταβίβασης, πώλησης και κατοχής οποιουδήποτε ξένου ή εθνικού νομίσματος και να ανοίγει, να διατηρεί και να κινεί χωρίς περιορισμούς τραπεζικούς και άλλους λογαριασμούς σε ξένο ή εθνικό νόμισμα εκτός της ελληνικής επικράτειας».