Ιστορικοί τονίζουν πως πρέπει να γίνουν ανασκαφές για να αποκαλυφθούν τα μυστικά της γέφυρας του Ιουστινιανού στον Σαγγάριο, που μετρά 1.500 χρόνια και θεωρείται εφάμιλλη της Αγίας Σοφίας. Η γέφυρα είναι μάρτυρας εισβολών και πολέμων. Άντεξε σεισμούς, φυσικές καταστροφές και εξεγέρσεις. Ακόμα και τον ισχυρό σεισμό του 1999, που ισοπέδωσε παρακείμενη πόλη παίρνοντας χιλιάδες ζωές, τον ξεπέρασε με ελάχιστες ρωγμές.
Ωστόσο, παραμένουν τα ερωτήματα σχετικά με το σκοπό που εξυπηρετούσε η γέφυρα. Αρχαιολόγοι τονίζουν ότι μόνο με ανασκαφές θα αποκαλυφθεί το μυστήριο του λόγου κατασκευής της. Το σίγουρο είναι ότι πρόκειται για κατασκεύασμα περίπου συνομήλικο του ναού της Αγίας Σοφίας και βρίσκεται στην περιοχή Σερντιβάν του Σαγγάριου, κοντά στον ποταμό. Η γέφυρα είναι χτισμένη πάνω σε 12 αψίδες, έχει μήκος 429 μ. και πλάτος 9,85 μ.
Το βασικό ερώτημα είναι γιατί χτίστηκε, καθώς ούτε σήμερα ούτε στο εγγύς παρελθόν υπήρχαν στην περιοχή ποτάμι ή λίμνη. Πιθανότερη εξήγηση είναι ότι 1.500 χρόνια πριν, ο Σαγγάριος, που σήμερα ρέει σε απόσταση τεσσάρων χιλιομέτρων, είχε την κοίτη του στον συγκεκριμένο άξονα. Γεωλόγοι, όμως, δεν συμφωνούν, διότι όπως λένε δεν ταιριάζει η φορά του ποταμού, απ΄ όπου ο ποταμός κατευθύνεται προς τον Βορρά. Στη γέφυρα του Ιουστινιανού οι οξείες γωνίες στη βάση των αψίδων που χτίζονται έτσι για να υποδέχονται τα νερά του ποταμού, βρίσκονται στη βόρεια πλευρά της γέφυρας και ως εκ τούτου, για να υποδέχονται τις ροές από τον βορρά προς τον νότο. Δεν προκύπτουν, όμως, στοιχεία για ποταμό με αυτή την κατεύθυνση.
Η υφηγήτρια του τμήματος Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου του Σαγγάριου, δρ Τουλίν Τσορουχλού, δηλώνει: «Όταν βλέπουμε τη γενική γεωγραφική εικόνα της περιοχής της γέφυρας, σκεπτόμαστε ότι υπήρχε ποτάμι. Αλλά υπάρχει ένα θέμα. Δεν υπήρξε στην περιοχή ποταμός τόσο μεγάλος, εκτός του Σαγγάριου ο οποίος όμως περνά αρκετά μακρύτερα, ανατολικά της γέφυρας. Όταν προσπαθούμε να στηρίξουμε τη θεωρία αλλαγής της κοίτης του ποταμού, έχουμε το θέμα της φοράς. Ο Σαγγάριος ρέει προς βορρά. Η αρχιτεκτονική της γέφυρας μας λέει ότι το νερό θα έπρεπε να ρέει προς τον νότο».
Η κα Τσορουχλού σημειώνει ότι υπάρχουν διάφορες θεωρίες σχετικά με το σκοπό για τον οποίο χτίστηκε η γέφυρα. «Μιλούν» για σχέδια ένωσης του ποταμού με τη λίμνη Σαπάντζα και τη θάλασσα του Μαρμαρά, προκειμένου να διευκολυνθούν οι εμπορικές μεταφορές προς τη Μικρά Ασία. Η ίδια, ωστόσο, σημειώνει πως για την εξακρίβωση της αλήθειας απαιτούνται ανασκαφές. «Τα πολιτιστικά μνημεία ζουν με τους ανθρώπους. Κατά συνέπεια, όσο η γέφυρα παραμένει έτσι, τη χάνουμε. Πιστεύω ότι όλα πρέπει να ξεκινήσουν με ανασκαφές. Φυσικά με μια επιστημονική ομάδα».