Κατά την δύσκολη εποχή της Επαναστάσεως του 1821 όλοι οι αδελφοί της Ιεράς Μονής Ιβήρων είχαν σκορπίσει εκτός ενός διακόνου Γρηγορίου, ο οποίος έμεινε στο Μοναστήρι ως φύλακας.
Οι Τούρκοι, όμως, στρατιώτες που είχαν πλημμυρίσει την Μονή, κατά την διάρκεια της νύκτας έβλεπαν μίαν γυναίκα με ένα βρέφος αγκαλιά και εξεμάνησαν με την ιδέα ότι οι μοναχοί έχουν και άλλες γυναίκες κρυμμένες.
Συνέλαβαν, λοιπόν τον διάκονο Γρηγόριο και με ραβδισμούς και λοιπά βασανιστήρια του ζητούσαν να τους πει, ποια είναι αυτή η γυναίκα που περιφέρεται την νύκτα στο Μοναστήρι.
Ο δύστυχος ο διάκος, ο οποίος μόλις κρατιόταν στα πόδια του από τις πληγές, συρόμενος από τους τούρκους στρατιώτες, τους οδήγησε στην θεία εικόνα της Πορταΐτισσας και τους είπε:
– Αυτή είναι!
Οι βασανιστές του τότε κατελήφθησαν από φόβο και τρόμο και από τότε ησύχασαν έως το 1830, οπότε προνοία της Παναγίας έφυγαν τελείως από το Άγιον Όρος.
Γι’ αυτό αποδίδοντας τα ευχαριστήρια, τελούμε κάθε χρόνο Παναγιορειτική αγρυπνία την Κυριακή του Θωμά.
Από το βιβλίο του Ιερομονάχου Στεφάνου Ιβηρίτου (Κλήμη), “Ιστορικόν και τινά θαύματα της Παναγίας της Πορταϊτίσσης”, Άγιον Όρος – Άθως, 1961.