Κεφάλαιο 34: Τι δίδασκε ο Αββάς Θεόδωρος σχετικά με την προσπάθεια του μοναχού να κατανοήσει την Αγία Γραφή.
Αυτός ο Γέροντας λοιπόν, σε μερικούς αδελφούς, οι οποίοι ήταν γεμάτοι θαυμασμό για την απαστράπτουσα γνώση και σοφία του και γι’ αυτό του ζήτησαν να τους εξηγήσει το νόημα κάποιων χωρίων της Αγίας Γραφής, απάντησε: «Ο μοναχός που επιθυμεί να αποκτήσει τη γνώση της Αγίας Γραφής, δεν χρειάζεται να κάνει τον κόπο να μελετάει τα βιβλία των ερμηνευτών της, αλλά μάλλον θα πρέπει να αφιερώνει όλη τη δραστηριότητα του νου του και όλη την προσοχή της καρδιάς του στην κάθαρση από τα σαρκικά πάθη.
Όταν αυτά εκδιωχθούν από την καρδιά, τότε τα μάτια της ψυχής αμέσως ανοίγουν. Γιατί αποτραβιέται το πυκνό πέπλο των παθών και έτσι αποκαλύπτονται με φυσικό τρόπο όλα τα μυστήρια της Αγίας Γραφής. Η Χάρη του Αγίου Πνεύματος δεν έχει βέβαια σκόπιμα αποκρύψει αυτά τα μυστήρια από μερικούς ανθρώπους, ώστε να παραμένουν αυτά για τους πολλούς άγνωστα και κρυφά. Εννοώ ασφαλώς, ότι από δικό μας λάθος δεν μας έχουν αποκαλυφθεί τα βαθύτερα αυτά νοήματα της Αγίας Γραφής.
Κι αυτό, γιατί το πέπλο των αμαρτιών μας σκοτεινιάζει τα μάτια της ψυχής μας. Όταν όμως αποκτήσουμε την πνευματική υγεία και τη φώτιση, τότε και μόνη η ανάγνωση της Αγίας Γραφής αρκεί να μας φέρει την αληθινή γνώση. Δεν υπάρχει τότε ανάγκη να ανατρέχουμε στη διδασκαλία των ερμηνευτών, όπως ακριβώς και τα σωματικά μάτια δεν χρειάζονται τη διδασκαλία κανενός για να δούνε, εκτός αν η αρρώστια τα έχει τυφλώσει.
Αντιληφθήκατε, νομίζω, από που προέρχονται όλα αυτά τα ερμηνευτικά λάθη και οι πλάνες. Οι παρερμηνείες και οι πλάνες προέρχονται από το ότι οι περισσότεροι βιάζονται να εισχωρήσουν στα νοήματα της Αγίας Γραφής, χωρίς καθόλου να φροντίσουν πιο πριν να έχουν καθαρίσει την καρδιά τους. Έτσι, λόγω της διαφορετικής παχύτητας ή ακαθαρσίας της καρδιάς τους, αυτοί κατανοούν διαφορετικά πράγματα, από εκείνα που θέλει να εκφράσει το συγκεκριμένο κείμενο. Και μάλιστα, αυτά πολλές φορές είναι αντίθετα προς την Πίστη και συχνά έρχονται σε αντίφαση μεταξύ τους. Έτσι, αυτοί οι άνθρωποι αδυνατούν να αναγνωρίσουν, και πολύ περισσότερο, να δεχθούν το φως της αλήθειας».
(αββά Κασσιανού, τόμος Β, εκδ. Ετοιμασία, σελ. 419-420)
ΠΩΣ ΞΕΚΙΝΑ ΜΙΑ ΑΙΡΕΣΗ; ΟΤΑΝ ΚΑΠΟΙΟΣ ΔΙΑΒΑΖΕΙ ΧΩΡΙΣ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ & ΠΡΟΣΕΥΧΗ (ΟΣΙΟΥ ΕΦΡΑΙΜ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ)
Βλέπεις, αδελφέ, ότι τίποτε εντελώς δεν έχει ένας τέτοιος άνθρωπος; Εσύ λοιπόν να έχεις στη μνήμη σου τα λόγια που ακούς, και να βαδίσεις ορθά το δρόμο σου. Πρόσεχε μήπως αφήσεις τα πετεινά του ουρανού να κατέβουν και να φάνε το σπόρο του Υιού του Θεού. Διότι ο ίδιος είπε ότι «ο σπόρος είναι ο λόγος που ακούσατε». Κρύψε το σπόρο στα σπλάχνα της γης• δηλαδή, κρύψε το λόγο μέσα στην καρδιά σου, για να καρποφορήσεις για τον Κύριο με το φόβο σου. Όταν μάλιστα διαβάζεις, να διαβάζεις με επιμέλεια και κόπο, προχωρώντας το στίχο με πολλή προσοχή• και μη δείξεις προθυμία να περνάς μόνο τα φύλλα, αλλά αν είναι ανάγκη, μην οκνήσεις να περάσεις το στίχο και δυο και τρεις και πολλές φορές, για να καταλάβεις το νόημά του. Όταν επίσης πρόκειται να σταθείς να διαβάσεις ή να ακούσεις εκείνον που διαβάζει, παρακάλεσε πρώτα τον Θεό, λέγοντας
«Κύριε Ιησού Χριστέ, άνοιξε τα αυτιά και τα μάτια της καρδιάς μου για να ακούσω τα λόγια σου, και να τα συναισθανθώ, και να κάνω το θέλημά σου, διότι εγώ είμαι προσωρινός στη γη. Κύριε, μην κρύψεις από μένα τις εντολές σου, αλλά πάρε το κάλυμμα από τα μάτια μου, και θα αντιληφθώ τα θαυμαστά νοήματα που πηγάζουν από το νόμο σου . Διότι σ’ εσένα ελπίζω, Θεέ μου, για να φωτίζεις εσύ την καρδιά μου».
Ναι, αδελφέ μου, παρακαλώ, έτσι πάντοτε να προσεύχεσαι στον Θεό, για να φωτίσει το νου σου και να φανερώσει σ’ εσένα το νόημα των λόγων του• διότι πολλοί οδηγήθηκαν σε πλάνη, επειδή εμπιστεύθηκαν στη σύνεσή τους, και ενώ ισχυρίζονταν ότι είναι σοφοί, κατάντησαν ανόητοι, επειδή δεν καταλάβαιναν αυτά που είναι γραμμένα, και έπεσαν σε βλασφημίες, και οδηγήθηκαν στην απώλεια.
Αν λοιπόν καθώς διαβάζεις συναντήσεις κάποια φράση δυσκολονόητη, πρόσεχε μήπως σε διδάξει ο Πονηρός να λες μέσα σου ότι «άλλο σημαίνει αυτή η φράση• διότι πώς μπορεί να σημαίνει αυτό;»• και τα παρόμοια. Όμως, αν πιστεύεις στον Θεό, να πιστεύεις και στα λόγια του. Και να λες στον Πονηρό•
«Φύγε από μπροστά μου, Σατανά. Διότι εγώ γνωρίζω ότι τα λόγια του Θεού είναι λόγια καθαρά, όμοια με ασήμι που πυρακτώθηκε και δοκιμάσθηκε στη γη, και που έχει καθαρισθεί εντελώς, και μέσα του δεν υπάρχει τίποτε άδικο ή διεστραμμένο, αλλά όλα είναι αγαθά μπροστά σ’ εκείνους που τα κατανοούν, και όλα είναι ορθά για κείνους που αποκτούν γνώση. Εγώ όμως είμαι ανόητος και δεν τα καταλαβαίνω. Γνωρίζω λοιπόν ότι είναι γραμμένα με πνευματικό νόημα διότι ο Απόστολος λέει ότι ο νόμος είναι πνευματικός».
Στη συνέχεια λοιπόν σήκωσε το βλέμμα σου στον ουρανό και πες•
«Κύριε, πιστεύω στα λόγια σου και δεν αντιλέγω, αλλά έχω εμπιστοσύνη στα λόγια του Αγίου Πνεύματος. Εσύ λοιπόν, Κύριε, σώσε με, για να βρω χάρη μπροστά σου• διότι εγώ δε ζητώ άλλο τίποτε παρά μόνο τη σωτηρία, για να βρω το έλεος σου, εύσπλαχνε».
(ΑΒΒΑ ΚΑΣΣΙΑΝΟΥ)