Τα Γλυπτά του Παρθενώνα παραμένουν «όμηροι» στο Βρετανικό Μουσείο και οι λεπτομέρειες για την αρπαγή από τον λόρδο Έλγιν (η μεγαλύτερη κλοπή της ιστορίας), έρχονται ξανά στη δημοσιότητα και οι φωνές στο εξωτερικό, για την επιστροφή τους στο σπίτι τους στην Ελλάδα, όχι μόνο πληθαίνουν αλλά πλέον γίνονται εκκωφαντικές!
Ωστόσο δεν είναι μόνο τα Γλυπτά του Παρθενώνα, που βρίσκονται μακριά από τον τόπο καταγωγής τους. Σύμφωνα με τους μελετητές, πάνω από 9.000 θησαυροί της αρχαίας ελληνικής πολιτιστικής μας κληρονομιάς βρίσκονται διασκορπισμένα σε διάφορα μουσεία του κόσμου.
Και μιλώντας για αριστουργήματα, αυτομάτως το μυαλό όλων πηγαίνει σε δύο πανέμορφες Ελληνίδες που στέκονται σε περίοπτη θέση στο Μουσείου του Λούβρου, μαγνητίζοντας τα βλέμματα χιλιάδων επισεπτών. Ο λόγος για την αριστουργηματική Αφροδίτη της Μήλου και τη φτερωτή Νίκη της Σαμοθράκης.
Ας δούμε πέντε διάσημα, πανέμορφα και σημαντικά ελληνικά έργα Τέχνης, που απομακρύνθηκαν από τον τόπο τους και σήμερα κοσμούν μουσεία του εξωτερικού.
Αφροδίτη της Μήλου, στο Μουσείο του Λούβρου
Η Αφροδίτη της Μήλου είναι μια από τις πιο διάσημες «κατοίκους» του Λούβρου. Το περίφημο μαρμάρινο άγαλμα στέκεται σε περίοπτη θέση και καθημερινά συγκεντρώνει γύρω του πλήθος επισκεπτών.
Το ελληνιστικής εποχής έργο, βρέθηκε την άνοιξη του 1820 σε αγροτική περιοχή της Μήλου και συγκεκριμένα σε θέση αρχαίου οικισμού, από έναν αγρότη. τον Γεώργιο ή Θεόδωρο Κεντρωτά ή Μποτόνης.
Το άγαλμα βρέθηκε σε πάνω από 6 χωριστά κομμάτια. Τα χέρια που λείπουν, βρέθηκαν βρέθηκαν στην ανασκαφή και περισυνελέγησαν, ωστόσο Γάλλοι και ντόπιοι θεώρησαν ότι ανήκαν σε άλλο άγαλμα και έτσι δεν δόθηκε η απαιτούμενη σημασία.
Η απόσπαση του αγάλματος στην οποία εμπλέκονται ντόπιοι, Τούρκοι, και Γάλλοι ήταν περιπετειώδης. Οι Γάλλοι έκαναν τα πάντα για να πάρουν το άγαλμα δίνοντας μερικές εκατοντάδες γρόσια στον αγρότη που το κατείχε. Το φόρτωσαν σε πολεμικό πλοίο και έφυγε αμέσως για τη Γαλλία. Παραδόθηκε την 1η Μαρτίου 1821 στον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο ΙΗ΄και αυτός το χάρισε στο Μουσείο του Λούβρου όπου και εκτίθεται μέχρι σήμερα. Στο μουσείο της Μήλου υπάρχει πιστό αντίγραφό του, το οποίο έστειλε αργότερα ως δωρεά το Λούβρο.
Η Νίκη της Σαμοθράκης, στο Μουσείο του Λούβρου
Ακόμα μια διάσημη και πανέμορφη «κάτοικος» του Λούβρου. Η Νίκη της Σαμοθράκης είναι μαρμάρινο γλυπτό αγνώστου καλλιτέχνη -επίσης της ελληνιστικής εποχής- που βρέθηκε στο ιερό των Μεγάλων Θεών στη Σαμοθράκη και παριστάνει φτερωτή τη Θεά Νίκη.
Είναι μία από τις τρεις φτερωτές Νίκες που βρέθηκαν στον Ναό της Σαμοθράκης. Οι άλλες δύο εκτίθενται η μεν πρώτη, που αποτελεί ρωμαϊκό αντίγραφο και το βρήκαν Αυστριακοί αρχαιολόγοι, στο Μουσείο Kunsthistorisches Museum της Βιέννης και η δεύτερη, που βρέθηκε από την αμερικανική αποστολή του Karl Lehmann και της Phyllis Williams-Lehmann το 1949, στο αρχαιολογικό Μουσείο της Σαμοθράκης.
Η Νίκη της Σαμοθράκης εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου από το 1884. Τα κομμάτια του γλυπτού βρέθηκαν τμηματικά και στην αρχή η Νίκη εκτίθετο στο Λούβρο δίχως τον κορμό και τα φτερά της αλλά και δίχως την πλώρη, τα κομμάτια της οποίας οι Γάλλοι ειδικοί στην αρχή είχαν εκλάβει ότι ανήκαν σε τύμβο και τα είχαν αφήσει στη Σαμοθράκη.
Συγκεκριμένα, η ανεύρεση άρχισε το 1863 από μια αρχαιολογική αποστολή στην οποία επικεφαλής ήταν ο Κάρολος Σαμπουαζό, υποπρόξενος της Γαλλίας στην Αδριανούπολη. Ενώ έσκαβαν σε μια χαράδρα στις 15 Απριλίου του 1863, στα βόρεια του νησιού, ένας Έλληνας εργάτης φώναξε στον Σαμπουαζό «Κύριε, εύραμεν μια γυναίκα!» – ήταν η μισή Νίκη της Σαμοθράκης.
Ο Σαμπουαζό ήρθε αμέσως σε επικοινωνία με τον πρέσβη της πατρίδας του στην Κωνσταντινούπολη και εκείνος φρόντισε η Υψηλή Πύλη να δώσει τότε έγκριση για να αποπλεύσει γαλλικό πολεμικό πλοίο και να φορτώσει τη Νίκη της Σαμοθράκης για τη Γαλλία.
Το άγαλμα έφτασε στο Λούβρο στις 11 Μαΐου του 1864 και δύο χρόνια μετά εκτέθηκε για πρώτη φορά μετά τις απαραίτητες εργασίες – χωρίς όμως ακόμα να μπορεί να εκτεθεί το επάνω μέρος του κορμού και τα φτερά. Το άγαλμα υπέστη φθορές κατά τη μετακίνησή του από τη Σαμοθράκη στο Παρίσι, σύμφωνα με πόρισμα της ομάδας των συντηρητών που ανέλαβε τον καθαρισμό του, τον Σεπτέμβριο του 2013.
Ο Δισκοβόλος του Μύρωνα
To υπέροχο χάλκινο δημιούργημα του Μύρωνα χρονολογείται γύρω στο 450 π.Χ και έχει χαθεί από την αρχαιότητα, ωστόσο βρισκόταν στην Ακρόπολη της Αθήνας. Απεικονίζει ένα νεαρής ηλικίας δισκοβόλο λίγο πριν ρίξει τον δίσκο.
Για τους παλαιότερους θυμίζουμε ότι ο Δισκοβόλος του Μύρωνα, μαζί με τον ναό της Ήρας στην Ολυμπία, απεικονιζόταν στο χαρτονόμισμα των χιλίων δραχμών που είχε εκδοθεί το 1987 από την Τράπεζα της Ελλάδος. Στην άλλη όψη του χαρτονομίσματος απεικονιζόταν ο Απόλλωνας της Ολυμπίας.
Ελάχιστα αντίγραφα του πρωτότυπου αγάλματος υπάρχουν ακόμη και αυτά βρίσκονται σε διάφορα μουσεία της Ευρώπης, όπως το Βρετανικό Μουσείο, το Μουσείο του Βατικανού, στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου και στο Εθνικό Ρωμαϊκό Μουσείο.
Βωμός της Περγάμου, Βερολίνο
Ήταν το όγδοο θαύμα της αρχαιότητας. Ο βωμός του Διός Σωτήρος και της Αθηνάς Νικηφόρου με την Γιγαντομαχία και το ανάγλυφο του Τήλεφου. Οικοδομήθηκε στην ελληνιστική εποχή στην ακρόπολη της Περγάμου στη Μικρά Ασία.
Κατασκευάστηκε με εντολή του Ευμένη Β΄της γενιάς των Ατταλιδών προς τιμή του πατέρα του Αττάλου Α΄που κυριάρχησε στην Πέργαμο μετά τη νίκη του ενάντια στους Γαλάτες.
Η οικοδόμησή του χρονολογείται περίπου το 181- 159 π.Χ.. Ανακαλύφθηκε μεταξύ 1878 και 1886 από το Γερμανό αρχαιολόγo Karl Humann και τμήματά του στάλθηκαν στο Βερολίνο ύστερα από συμφωνία μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Γερμανίας.
Η μερική αναστήλωση του βωμού διήρκεσε μέχρι το 1902 και σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο της Περγάμου στο χώρο των Μουσείων στο Βερολίνο (ακριβώς απέναντι βρίσκεται τμήμα από τη ζωοφόρο με θέμα την Τιτανομαχία) που άρχισε να λειτουργεί από το 1930.
Αφροδίτη της Ταυρίδας, Ερμιτάζ Αγία Πετρούπολη
Η Αφροδίτη της Ταυρίδας, δεν είναι το μοναδικό αρχαιοελληνικό αριστούργημα που βρίσκεται στο μουσείο της Αγίας Πετρούπολης. Εκεί θα βρούμε επίσης το Ανάγλυφο με τη Δήμητρα και την Περσεφόνη, την Προτομή του Σωκράτη, κ.ά.
Το άγαλμα της Αφροδίτης ανάγεται στον 3ο ή 2ο αι.π.Χ. Σύμφωνα με τις επίσημες αναφορές πρόκειται για αντιγραφή της Κνιδίας Αφροδίτης του Πραξιτέλους του 5ου αι. π.Χ. Ο Μεγάλος Πέτρος ήταν αυτός που το μετέφερε στο ανάκτορο της Ταυρίδος από όπου πήρε και το όνομά του.
