Στο παγκόσμιο υποσυνείδητο, το Facebook φέρεται να είναι ένα υπεύθυνο κοινωνικό δίκτυο που επιτρέπει σε όλους να συνδέονται εμπιστευτικά ενώ λογοκρίνονται μηνύματα που παραβιάζουν τους τοπικούς νόμους. Στην πράξη, είναι αρκετά διαφορετικό. Το Facebook συλλέγει πληροφορίες για εσάς για την NSA, λογοκρίνει τις απόψεις σας και εκδίδει το νόμισμά του. Σε λίγους μήνες, αυτή η εταιρεία έχει γίνει ένας από τους πιο σημαντικούς παίκτες στην παγκόσμια πολιτική.
Το Facebook ως κοινωνικό δίκτυο
Ο κύριος πολιτικός παίκτης στο Διαδίκτυο είναι το κοινωνικό δίκτυο Facebook. Την 1η Ιανουαρίου 2021, είχε 2,85 δισεκατομμύρια μηνιαίους ενεργούς χρήστες και 1,88 δισεκατομμύρια καθημερινά ενεργούς χρήστες παγκοσμίως. Το κοινωνικό δίκτυο λογοκρίνει τακτικά μηνύματα που περιλαμβάνουν φωτογραφίες γυμνών ή σεξουαλικών δραστηριοτήτων, παρενοχλήσεις, ρητορική μίσους, πλαστογραφία, ανεπιθύμητη αλληλογραφία, τρομοκρατική προπαγάνδα ή βία μέσω τεχνητή νοημοσύνη ιδιαίτερα προσεγγιστική και άδικη. Κλείνει λογαριασμούς που θεωρεί επικίνδυνους, είτε επειδή έχουν λογοκριθεί αρκετές φορές, είτε επειδή συνδέονται με εχθρούς των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το Facebook είναι μια τεράστια εταιρεία που περιλαμβάνει τα Instagram, Facebook Messenger, WhatsApp, Oculus, Workplace, Portal, Novi. Απασχολεί πάνω από 60.000 άτομα.
Το Facebook ως τράπεζα
Το Facebook εκδίδει τώρα το δικό του νόμισμα σαν να είναι κράτος, το Λίμπρα (Libra). Υποστηρίζεται από ένα καλάθι νομισμάτων που αποτελείται από 50% δολάρια, 14% γιεν, 11% λίρες στέρλινγκ και 7% δολάρια Σιγκαπούρης [1].
Γινόμενο μια τράπεζα της οποίας το νόμισμα γίνεται σταδιακά αποδεκτό από ιστότοπους πωλήσεων στο Διαδίκτυο, το Facebook χτίζει μια παράλληλη οικονομία, τόσο εικονική όσο και παγκόσμια, μεγαλύτερη από την οικονομία πολλών κρατών.
Το Facebook και οι χρήστες του
Το Facebook καλεί τους χρήστες του να εντοπίσουν λογαριασμούς που παραβιάζουν τους κανόνες του. Ανοίγει ένα φάκελο για κάθε πληροφοριοδότη του και τους σημειώνει [2].
Το Facebook, το οποίο ισχυρίζεται ότι αντιμετωπίζει ισότιμα κάθε χρήστη, έχει δημιουργήσει κρυφά μια λίστα 5,8 εκατομμυρίων VIP για τους οποίους οι κανόνες του δεν ισχύουν. Μόνοι εκείνοι μπορούν να πουν τα πάντα και να τα δείχνουν όλα [3].
Cambridge analytica και η NSA
Τα προσωπικά δεδομένα τουλάχιστον 87 εκατομμυρίων χρηστών στοχοποιήθηκαν και απομακρύνθηκαν από τη βρετανική εταιρεία Cambridge analytica (του δισεκατομμυριούχου Robert Mercer και του Steve Bannon) και τη καναδική θυγατρική της, AggregateIQ [4]. Χρησιμοποιήθηκαν τουλάχιστον:
για την εκλογή του Ινδού πρωθυπουργού Narendra Modi το 2014 [5],
για 44 τοπικές εκλογές στις ΗΠΑ το 2014,
για τον Mauricio Macri στις προεδρικές εκλογές στην Αργεντινή,
για τον Nigel Farage στο βρετανικό δημοψήφισμα για το Brexit το 2016.
Και ειδικά κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας των ΗΠΑ επίσης το 2016, διαδοχικά για
τον Μπεν Κάρσον,
τον Τεντ Κρουζ [6],
και τέλος για τον Ντόναλντ Τραμπ και τον διευθυντή της εκστρατείας του … τον Στιβ Μπάνον.
Σύμφωνα με το The Observer, η Cambridge analytica απασχολούσε πολυάριθμες προσωπικότητες από το βρετανικό στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα και τις υπηρεσίες προπαγάνδας του MI6 [7]. Ίσως αυτά να είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου: ο Έντουαρντ Σνόουντεν αποκάλυψε ότι το Facebook έχει ενταχθεί στο άκρως απόρρητο δίκτυο ηλεκτρονικής παρακολούθησης PRISM που επιτρέπει στην Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας (NSA) πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα όλων των πελατών της. Αλλά τίποτα δεν έχει διαρρεύσει για τη χρήση τους από την NSA.
Σύμφωνα με τον Newton Lee, πρώην ερευνητή στο Institute for Defense Analyzes, το δίκτυο PRISM είναι το πρότυπο του σχεδίου Ολική Επίγνωση των Πληροφοριών (Total Information Awareness, TIA) που είχε αναπτύξει ο ναύαρχος John Poindexter υπό τον Donald Rumsfeld στο πλαίσιο του DARPA ( Defense Advanced Research Projects Agency ) [8]
Η προσωπική δέσμευση του Μαρκ Ζούκερμπεργκ προς το Ισραήλ
Το 2011, το Facebook, κατόπιν αιτήματος του Ισραήλ, λογοκρίνει τους λογαριασμούς που καλούσαν για εξέγερση στα παλαιστινιακά εδάφη
Το 2012, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ ανέλαβε προσωπική δέσμευση στον νομπελίστα Ειρήνης, Σιμόν Πέρεζ. Επέβλεψε τη δημιουργία και την προώθηση της επίσημης σελίδας του Ισραηλινού προέδρου και δημιούργησε μια βίντεο εκστρατεία με τίτλο «Be my friend for Peace», στην οποία εμφανίζονται μεταξύ άλλων ο Νικολά Σαρκοζί, ο Ντέιβιντ Κάμερον, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ή ακόμα και η Βασίλισσα Ελισάβετ Β ’της Αγγλίας.
Το 2015, το Facebook κήρυξε την Χεζμπολάχ και τη Συριακή Αραβική Δημοκρατία «τρομοκρατικές οργανώσεις». Έκλεισε τους λογαριασμούς πολλών τηλεοπτικών καναλιών, όπως το Al-Mayadeen (τότε η πιο δημοφιλή ειδησεογραφική τηλεόραση στον αραβικό κόσμο), τη Sama και τη Dunia (δύο δημόσιοι τηλεοπτικοί σταθμοί της Συρίας) και την Ikhbariya (ένα ιδιωτικό συριακό κανάλι). Ταυτόχρονα, έθεσε εκπαιδευτές στη διάθεση των τζιχαντιστών που πολεμούσαν την Συριακή Αραβική Δημοκρατία.
Σχετικά με αυτό το θέμα, το Facebook δεν λογοκρίνει όλα τα μηνύματα μίσους ή βίας. Έτσι, ενθαρρύνει τον λογαριασμό των αντιπάλων στη Συρία που συλλέγουν πληροφορίες (όνομα, διεύθυνση, φωτογραφία) για τους Σύρους εθνικιστές για να μπορέσουν να τους δολοφονήσουν.
Πολιτικό σχέδιο
Το 2010, η Nature δημοσίευσε μια μελέτη με θέμα «Ένα πείραμα κοινωνικής επιρροής και πολιτικής κινητοποίησης σε 61 εκατομμύρια ανθρώπους» [9]. Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας δείχνουν ότι τα πολιτικά μηνύματα στο Facebook κατά τη διάρκεια των ενδιάμεσων εκλογών στις ΗΠΑ είχαν τεράστιο αντίκτυπο όχι μόνο στους χρήστες των κοινωνικών δικτύων, αλλά και στους φίλους τους, ακόμη και στους φίλους των φίλων τους.
Το 2014, το Facebook πραγματοποίησε, χωρίς να το γνωρίζουν οι συνδρομητές του, μια μελέτη με θέμα «Η πειραματική επίδειξη ενός φαινομένου συναισθηματικής μετάδοσης μεγάλης κλίμακας μέσω των κοινωνικών δικτύων» [10].
Το 2018, το Facebook καθιέρωσε μια εταιρική σχέση με το Atlantic Council, μια επιδραστική δεαμενή σκέψης που επιχορηγείται από το ΝΑΤΟ για να «προωθήσει την ηγεσία και τη δέσμευση των ΗΠΑ στον κόσμο, με τους συμμάχους τους». Ο συγκεκριμένος στόχος της εταιρικής σχέσης είναι να διασφαλιστεί «η σωστή χρήση του Facebook σε εκλογές σε όλο τον κόσμο, παρακολουθώντας τη παραπληροφόρηση και τη ξένη παρέμβαση, βοηθώντας στην εκπαίδευση των πολιτών και της κοινωνίας των πολιτών» [11].
Τελικά, το 2020, το Facebook θα εμπλακεί με την αποικιοκρατική πολιτική στην Αφρική με το σχέδιο του για υποβρύχιο καλώδιο που θα περικυκλώνει την ήπειρο, 2Africa. Αυτό το δίκτυο θα συνδέσει τους κύριους λιμένες, αλλά δεν θα διεισδύσει στην ενδοχώρα [12]. Πρόκειται για την εξυπηρέτηση μόνο των ελίτ που συμμετέχουν στη λεηλασία της ηπείρου και στην αποστολή του πλούτου της προς τη Δύση.
Διεθνώς, διευθυντής δημοσίων σχέσεων του Facebook είναι ο Φιλελεύθερος Δημοκράτης Νικ Κλεγκ. Ήταν αναπληρωτής του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον. Στο μεταξύ, στο Facebook France ηγείται ο Λοράν Σόλι, πρώην διευθυντής του προσωπικού του προέδρου Σαρκοζί, και ύστερα Νο2 του ιδιωτικού τηλεοπτικού καναλιού TF1 . Είναι σύζυγος της Caroline Roux, δημοσιογράφου σταρ του δημόσιου τηλεοπτικού καναλιού France2 .
Το Facebook δεν είναι ούτε στην υπηρεσία των Δημοκρατικών ούτε των Ρεπουμπλικάνων. Είναι μια εταιρεία που υπερασπίζεται τα συμφέροντα της «Αμερικανικής Αυτοκρατορίας» χρησιμοποιώντας τόσο τις γνώσεις της για τους χρήστες της όσο και τα συναισθήματα που διαδίδει μεταξύ τους.
Από αυτή την άποψη, είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι το 2017, ο Mark Zuckerberg σκέφτηκε να γίνει πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών χωρίς να χρειάζεται να εκλεγεί. Είχε συγκροτήσει μια ομάδα εκστρατείας πριν τα παρατήσει. Το σχέδιό του ήταν να στηριχτεί στο Δημοκρατικό Κόμμα για να παραπέμψει τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, στη συνέχεια να έρθει πιο κοντά με τον αντιπρόεδρο Μάικ Πενς, έτσι ώστε να του δώσει τη θέση του όταν θα γινόταν αυτόματα πρόεδρος και τέλος να στηριχτεί στους Ρεπουμπλικάνους για να να παραιτηθεί ο Πενς και να γίνει ο ίδιος πρόεδρος. [13].
Πολιτική δράση
Το 2008, ο υποψήφιος Μπαράκ Ομπάμα βασίστηκε στον πρώην εκπρόσωπο του Facebook Chris Hughes, διευθυντή του My.BarackObama.com (MyBO) και σχεδιαστή της διαδικτυακής επιχείρησης του Obama’s Online Operation (OOO), για να προσεγγίσει και να κινητοποιήσει πέντε εκατομμύρια ψηφοφόρους μέσω Facebook [14].
Το 2010, το Facebook λογοκρίνει τα Wikileaks, την ένωση που αποκάλυψε τις πρακτικές του Πενταγώνου και ως εκ τούτου υπονόμευσε την «Αμερικανική Αυτοκρατορία».
Το 2010-11, η πλατφόρμα, επίσημα υποστηριζόμενη από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, εξερράγη κατά τη διάρκεια της «Αραβικής Άνοιξης» στην «Μεγάλη Μέση Ανατολή».
Το 2018, το Facebook απαγόρευσε το διακυβερνητικό τηλεοπτικό κανάλι TeleSur , που συγκέντρωνε τότε την Αργεντινή, τη Βολιβία, την Κούβα, τον Ισημερινό, την Ουρουγουάη και τη Βενεζουέλα.
Το 2020, το Facebook κλείνει λογαριασμούς που συνδέονται με τον γαλλικό στρατό στην Κεντρική Αφρική και το Μάλι. Ο τελευταίος ηγούταν μιας εκστρατείας που δεν ταίριαζε με αυτήν του Πενταγώνου.
Το 2021, το Facebook κλείνει τους λογαριασμούς των προέδρων σε ενέργεια της Ουγκάντας, Γιοβέρι Μουσεβένι και των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ.
To Facebook και τα ΜΜΕ
Μια βρετανική ένωση, το Full Fact, δημιούργησε έναν συνασπισμό μεταξύ των αρμόδιων υπουργείων του Ηνωμένου Βασιλείου και του Καναδά αφενός και, αφετέρου, των γιγάντων των πληροφοριών (Facebook, αλλά και Twitter, Alphabet και Reuters), προκειμένου να πολεμήσουν κατά της παραπληροφόρησης στο αγγλόφωνο Δίκτυο.
Το Facebook δεν περιορίζεται μόνο στο να καταπολεμήσει τα Fake News. Μόλις δημιούργησε ένα πρόγραμμα, « News Innovation », για την υποστήριξη του γραπτού τύπου. Έχει ήδη αναπτυχθεί στον Καναδά, την Αργεντινή και τη Βραζιλία. Υπέγραψε συμβόλαιο αξίας άνω των 10 εκατομμυρίων δολαρίων εστιάζοντας σε μέσα ενημέρωσης που υποστηρίζουν τον Justin Trudeau στον Καναδά ή είναι εχθρικά στους Alberto Fernandez και Cristina Fernández de Kirchner στην Αργεντινή και στον Jair Bolsonaro στη Βραζιλία.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν και to Facebook
Η κυβέρνηση Μπάιντεν ανησυχεί – πριν από τον λαό – για την άνοδο του Facebook, το οποίο βλέπει ως αντίπαλο. Η εταιρεία καθορίζει τα σύνορά της, λειτουργεί αστυνομία και δικαιοσύνη στο δίκτυό της, εκδίδει το δικό της νόμισμα. Βεβαίως αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην υπηρεσία του Πενταγώνου, αλλά δεν διαθέτει στρατό για να μετατραπεί σε κράτος.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η κυβέρνηση Μπάιντεν εισήγαγε την πληροφοριοδότρια France Haugen στη Wall Street Journal , στη συνέχεια στη Γερουσία. Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στην επιβλαβής επιρροή του Facebook σε ορισμένα παιδιά. Είναι ένας τρόπος να βάλουν το κοινωνικό δίκτυο στη θέση του χωρίς να θέσουν τα πολιτικά ζητήματα που μόλις απαριθμήσαμε.
Το μόνο άτομο που σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες αμφισβητεί την πολιτική επιρροή των ψηφιακών κολοσσών είναι ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Μόλις υπέβαλε καταγγελία στο Twitter, το οποίο αποσύνδεσε τον λογαριασμό του ενώ ήταν ακόμη εν ενέργεια πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο κ. Τραμπ βασίζεται στις εκμυστηρεύσεις ορισμένων Δημοκρατικών γερουσιαστών που καμάρωναν ότι είχαν ασκήσει πιέσεις στο Twitter. Αυτό αποδεικνύει, σύμφωνα με τον ίδιο, ότι αυτή η λογοκρισία δεν είναι εμπορική απόφαση, αλλά πολιτική, και ότι παραβιάζει την 1η Τροποποίηση του Συντάγματος των ΗΠΑ για τον Ελεύθερο Λόγο. Οι δικηγόροι του καρφώνουν πιο πέρα: Το Twitter δεν λογοκρίνε ποτέ τα βίαια σχόλια. Φιλοξενεί λογαριασμό της κυβέρνησης των Ταλιμπάν του Αφγανιστάν.