Πως λειτουργούσε το όπλο καρδιακής προσβολής που έφτιαξε η CIA
Γρηγόρης Κεντητός
Ήταν καλοκαίρι του 1975 όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγκάστηκαν να δουν κατάματα τις πιο σκοτεινές σκιές της μυστικής τους υπηρεσίας. Η Γερουσία είχε ξεκινήσει τις περιβόητες ακροάσεις Church Committee, μια πρωτοφανή έρευνα για τις παράνομες δραστηριότητες της CIA. Όσα αποκαλύφθηκαν σ’ εκείνες τις ακροάσεις ξεπερνούσαν τα όρια της φαντασίας – αλλά ένα εύρημα έμοιαζε σχεδόν βγαλμένο από κατασκοπικό θρίλερ επιστημονικής φαντασίας. Ήταν ένα όπλο που δεν σκότωνε με σφαίρα. Σκότωνε με σιωπή. Ένα «όπλο καρδιακής προσβολής».
Η εμφάνισή του ήταν τελείως αθώα. Έμοιαζε με κοινό πιστόλι – σε κάποιες εκδοχές του, έφερε τηλεσκοπική διόπτρα – αλλά η λειτουργία του ήταν το ακριβώς αντίθετο από ό,τι περίμενε κανείς. Δεν έκανε θόρυβο. Δεν άφηνε ίχνη. Αντί για σφαίρες, πυροδοτούσε ένα μικροσκοπικό βέλος, εμποτισμένο με τοξίνη. Μόλις το βέλος διαπερνούσε το δέρμα, εξαφανιζόταν: είτε έλιωνε λόγω της θερμοκρασίας του σώματος, είτε διαλυόταν με τρόπο που δεν επέτρεπε κανενός είδους ιατροδικαστική ανίχνευση. Ο στόχος, λίγα λεπτά αργότερα, κατέρρεε από «φυσική» αιτία – μια ξαφνική, ανεξήγητη καρδιακή προσβολή.
Η τοξίνη που χρησιμοποιούσε αυτό το όπλο είχε μελετηθεί για να μην ανιχνεύεται εύκολα. Ανήκε στην οικογένεια των φυσικών νευροτοξινών, με μία από τις βασικές ύποπτες να είναι το δηλητήριο από οστρακοειδή, ένα εξαιρετικά ισχυρό δηλητήριο που μπορεί να προκαλέσει παράλυση και θάνατο μέσα σε λίγα λεπτά. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες που ακούστηκαν στις ακροάσεις, η ουσία αυτή επιδρούσε στο νευρικό σύστημα και προκαλούσε επιβράδυνση ή παύση των καρδιακών παλμών, χωρίς να αφήνει ίχνη ή αλλοιώσεις που να μπορούν να αποκαλυφθούν σε μία συμβατική νεκροψία.
Η ύπαρξη αυτού του όπλου αποκαλύφθηκε όταν ο Γερουσιαστής Φρανκ Τσερτς έδειξε δημόσια το αντικείμενο στην αίθουσα συνεδριάσεων. Το παρουσίασε ως τεκμήριο των επιχειρήσεων που διεξήγαγε η CIA στο πλαίσιο των παράνομων προγραμμάτων της. Δεν επρόκειτο για θεωρία συνωμοσίας, αλλά για πραγματική κατασκευή που είχε περάσει από το εργαστήριο στο οπλοστάσιο. Οι υπάλληλοι της CIA δεν αρνήθηκαν την ύπαρξή του. Αρκέστηκαν να επισημάνουν ότι η χρήση του είχε στόχο ξένους πράκτορες και πως η ανάπτυξή του γινόταν με γνώμονα την εθνική ασφάλεια.
Οι εφημερίδες της εποχής κατέγραψαν την έκπληξη του κοινού και των δημοσιογράφων με λεπτομέρειες. Η έννοια της «καρδιακής προσβολής» ως κάλυψη για δολοφονία είχε ήδη κυκλοφορήσει σε κύκλους φημών, αλλά πλέον είχε και φυσική υπόσταση. Για πρώτη φορά, το σενάριο ενός φόνου χωρίς ίχνη αποκτούσε υλική απόδειξη. Δεν ήταν τυχαίο ότι από τότε, δεκάδες θάνατοι σε διπλωματικό και πολιτικό επίπεδο άρχισαν να επανεξετάζονται υπό νέο πρίσμα – χωρίς ποτέ να υπάρξει επίσημη σύνδεση.
Το πιο παράδοξο σε όλη αυτή την ιστορία είναι ότι, μετά τις αποκαλύψεις, το όπλο εξαφανίστηκε από το δημόσιο διάλογο. Η CIA δεν χρειάστηκε να δώσει πολλές εξηγήσεις. Το σκάνδαλο των ετών εκείνων απορρόφησε το ενδιαφέρον, και η ύπαρξή του μπήκε στο συρτάρι των θεμάτων που απλώς δεν συζητούνται. Όμως όσοι το είδαν με τα μάτια τους, δεν το ξέχασαν. Ο Τύπος του 1975 το περιέγραψε με κάθε λεπτομέρεια: την αθόρυβη εκτόξευση, την τοξίνη που διαλύεται στο αίμα, το βέλος που αφήνει μια μικρή κόκκινη κουκκίδα, σαν τσίμπημα κουνουπιού.
Η ιδέα ενός όπλου που δεν σκοτώνει με βία αλλά με παγωμένη ακρίβεια ήταν ό,τι πιο ψυχρό είχε κατασκευάσει ποτέ ο κόσμος των υπηρεσιών πληροφοριών. Και ενώ δεν υπάρχουν στοιχεία ότι χρησιμοποιήθηκε ποτέ, το γεγονός ότι κατασκευάστηκε και παρουσιάστηκε ως λειτουργικό, λέει πολλά για τις δυνατότητες – και τις προθέσεις – όσων κινούνται στα σκοτεινά πεδία της κατασκοπίας. Ένα όπλο που δεν ακούγεται, δεν φαίνεται και δεν αφήνει πίσω του τίποτα, παρά μόνο έναν νεκρό με φαινομενικά φυσικά αίτια.