Πόσο θα στοίχιζε σήμερα να φτιάξουμε έναν Παρθενώνα ολόιδιο, να φτιάχναμε μια καινούργια Ακρόπολη;
Γρηγόρης Κεντητός
Ο Παρθενώνας χτίστηκε ανάμεσα στο 447 και το 438 π.Χ., σε μια Αθήνα που, τότε, ήταν το κέντρο της τέχνης και του πνεύματος. Το έργο κόστισε μια περιουσία για την εποχή: χρηματοδοτήθηκε κυρίως από το ταμείο της Δηλιακής Συμμαχίας και θεωρείται ότι δαπανήθηκαν περίπου 470 τάλαντα αργύρου, ποσό που τότε αντιστοιχούσε σε τεράστιο μέρος του ετήσιου εισοδήματος της πόλης.
Αν μεταφέρουμε αυτό το κόστος στη σημερινή εποχή, τα ποσά ζαλίζουν. Μόνο για να βρεθεί καθαρό, λευκό πεντελικό μάρμαρο σε τέτοιες ποσότητες, θα απαιτούνταν σήμερα δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Η εξόρυξη, η μεταφορά και η κατεργασία του με τα ίδια στάνταρ ακρίβειας όπως οι αρχαίοι, θα κόστιζε ακόμα περισσότερο λόγω της ανάγκης εξειδικευμένων τεχνιτών και εργαλείων που πια δεν χρησιμοποιούνται μαζικά.
Σύγχρονες εκτιμήσεις ειδικών μηχανικών και ιστορικών της αρχιτεκτονικής υπολογίζουν ότι η ανακατασκευή ενός Παρθενώνα από την αρχή με την αυθεντική τεχνική (όχι απλά ένα αντίγραφο με τσιμέντο) θα κόστιζε από 500 εκατομμύρια έως 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Αν μάλιστα επεκτείναμε το έργο ώστε να φτιάξουμε ολόκληρη την Ακρόπολη — με τους ναούς, τις κλίμακες, τα Προπύλαια, το Ερέχθειο και το Ναό της Αθηνάς Νίκης — το κόστος θα εκτοξευόταν σε πολλά δισεκατομμύρια.
Οι παράγοντες που εκτοξεύουν το κόστος δεν είναι μόνο το υλικό και τα μεροκάματα: είναι και οι τεράστιες ανάγκες για ακριβή αποκατάσταση των αναλογιών, χειρωνακτική εργασία υψηλής εξειδίκευσης, χρόνος κατασκευής που θα απαιτούσε δεκαετίες, και η τήρηση αυστηρότατων αρχαιολογικών και δομικών προτύπων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο οι σύγχρονες εργασίες αποκατάστασης στον Παρθενώνα — δηλαδή η στερέωση και η αναστήλωση κάποιων τμημάτων του — ξεπερνούν ήδη τα 120 εκατομμύρια ευρώ και συνεχίζονται εδώ και δεκαετίες.
Η αλήθεια είναι ότι ακόμα και αν υπήρχαν τα χρήματα, ένα τέτοιο έργο θα αντιμετώπιζε τεράστια ηθικά και πολιτιστικά διλήμματα: ο Παρθενώνας είναι ανεπανάληπτος, όχι μόνο για την τεχνική του αλλά και για την ιστορία, το πνεύμα και το συμβολισμό που φέρει. Κανένα αντίγραφο, όσο πιστό κι αν ήταν, δεν θα μπορούσε να μεταφέρει το ίδιο βάρος.
πηγή