Στο Νεφέλωμα του Ωρίωνα
Το James Webb Space Telescope ξέραμε πως θα αλλάξει την κατανόηση του σύμπαντος και αυτό ακριβώς συμβαίνει με μία νέα φωτογραφία από το Νεφέλωμα Ωρίωνα. Στη φωτογραφία απεικονίζονται περίπου 150 αντικείμενα τα οποία δεν έχουν κάποια συγκεκριμένη τροχιά και έχουν μάζα σχεδόν ίδια με αυτή του Δία. Οι επιστήμονες τα ονόμασαν Jupiter Mass Binary Objects (JuMBO) καθώς αρκετά εμφανίζονται ως δυαδικό σύστημα και ο λόγος της εμφάνισής τους παραμένει παντελώς μυστήριος.
Κάτι πάει λάθος είτε με την κατανόησή μας για το σχηματισμό των πλανητών ή των άστρων ή και των δύο. Δε θα έπρεπε να υπάρχουν. – Samuel Pearson, ESA
Το Νεφέλωμα του Ωρίωνα απέχει 1.350 έτη φωτός από τη Γη και είναι ορατό από το βόρειο ημισφαίριο. Οι αστρονόμοι το μελετούν εδώ και χρόνια, αλλά οι εικόνες του JWST είναι οι καλύτερες που είχαμε ποτέ, αποκαλύπτοντας σωρούς σχηματισμών άστρων και πλανητικά συστήματα νεοσσούς, με έναν τρόπο που δεν είχαμε δει ποτέ ξανά.
Τα άστρα σχηματίζονται όταν τεράστια νέφη από σκόνη και αέρια συγκεντρώνονται υπό την επίδραση της βαρύτητας. Όταν γίνονται αρκετά πυκνά, πιέζουν τα άτομα υδρογόνου και ξεκινάνε μία πυρηνική σύντηξη, σχηματίζοντας τον πυρήνα του άστρου. Σε λιγότερο πυκνές περιοχές λαμβάνει χώρα μία σύντηξη δευτερίου, η οποία παράγει μικρότερα αντικείμενα, τους λεγόμενους καφέ νάνους.
Τα JuMBOs φαίνεται πως είναι μία μικρότερη εκδοχή ενός αέριου αντικειμένου. Οι καφέ νάνοι μπορούν να μεγαλώσουν όσο 13 φορές η μάζα του Δία, αλλά τα JuMBOs είναι μικρά, όσο το μισό της μάζας του Δία, με θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 540 βαθμούς Κελσίου, ενώ απέχουν μεταξύ τους όσο 200 φορές την απόσταση Γης-Ήλιου, κάνοντας ακόμα και 20.000 χρόνια να ολοκληρώσουν τη δυαδική τροχιά τους.
Το φαινόμενο θα ήταν πιο εύκολο να εξηγηθεί αν ήταν μόνα τους, αλλά ο εντοπισμός 42 ζευγαριών έχει προβληματίσει τους επιστήμονες. Κανένα από τα υπάρχοντα επιστημονικά μοντέλα δεν εξηγούν πώς είναι δυνατόν να σχηματιστούν τόσο μικρά αντικείμενα από νέφη σκόνης και αερίων, πόσο μάλλον ζευγάρια από αυτά.
Είναι σαν να κλωτσήσεις ένα φλυτζάνι τσάι σε ένα δωμάτιο και όλο το τσάι να βρεθεί ξανά μέσα στο φλυτζάνι. Και αυτό να το κάνεις 42 φορές.
Πολλά άστρα, συμπεριλαμβανομένου του Ήλιου μας, γεννιούνται σε ζευγάρια. Αλλά όσο η μάζα των δυαδικών αντικειμένων μειώνεται, γίνονται πιο σπάνια και η μικρή βαρυτική έλξη τους κάνει πιο εύκολο το διαχωρισμό τους. Ωστόσο η ύπαρξη των JuMBOs υποδεικνύει πως κάτι λείπει από τη γνώση μας για το πώς αυτά τα μικρής μάζας αντικείμενα σχηματίζονται.
Σκοπός τώρα είναι να χρησιμοποιηθεί το JWST για πιο αναλυτικές φωτογραφίες των αντικειμένων. Οι επιστήμονες έτσι θα μπορέσουν να ξεχωρίσουν το φως τους και να αποκαλύψουν ποια αέρια βρίσκονται στην ατμόσφαιρά τους.
Ο Ωρίωνας είναι τεράστιος και πολύ πυκνός. Θα βρούμε το ίδιο φαινόμενο και σε μία πιο αραιή περιοχή του σύμπαντος; Αυτό μπορεί να μας δώσει κάποια στοιχεία για το μηχανισμό σχηματισμού.