Τροχιά νεκροταφείου: Ρωσική πυρηνική έκρηξη στο διάστημα – Μνήμες ολέθρου… με πυρηνική κεφαλή 300 ΚΤ πάνω από το Καζακστάν

Θα μπορούσαν οι πυρηνικές κεφαλές να εξαφανίσουν χιλιάδες δορυφόρους που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη;
Αυτή η ιδέα, που κάποτε εξερευνήθηκε από τη Σοβιετική Ένωση, επανεμφανίστηκε εν μέσω των αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων, προκαλώντας συναγερμό για την… αυγή μιας νέας εποχής στον διαστημικό πόλεμο.
Στις 5 Φεβρουαρίου 2022, η Ρωσία εκτόξευσε το Cosmos 2553, το οποίο εγκαταστάθηκε σε μια απομακρυσμένη τροχιά 1.240 μίλια πάνω από τη Γη – η υψηλότερη από τους περισσότερους επιχειρησιακούς δορυφόρους.
Αν και φαίνεται ανεπιτήδευτο, το Cosmos 2553 αντιπροσωπεύει μια… ανατριχιαστική πρόοδο στη δυνατότητα της Ρωσίας να απειλήσει στρατιωτικούς και εμπορικούς δορυφόρους χρησιμοποιώντας πυρηνικές εκρήξεις στο διάστημα.
Από την ανάπτυξή της, η Διαστημική Διοίκηση των ΗΠΑ στο Κολοράντο Σπρινγκς παρακολουθεί προσεκτικά το Cosmos 2553.
Τον Φεβρουάριο του 2024, ο Λευκός Οίκος αναγνώρισε δημόσια τον δορυφόρο ως μέρος ενός «προβληματικού» ρωσικού προγράμματος αντιδορυφορικών όπλων. Ενώ οι αξιωματούχοι διευκρίνισαν ότι δεν αποτελεί άμεση φυσική απειλή για τη Γη, η πιθανότητα να καταστρέψει κρίσιμα δορυφορικά δίκτυα έχει σημάνει συναγερμό.

Το Cosmos 2553 περιφέρεται σε μια περιοχή που ονομάζεται τροχιά νεκροταφείου, κάνοντας κύκλους γύρω από τη Γη κάθε δύο ώρες. Ακριβώς μέσα στις ιδιαίτερα ραδιενεργές ζώνες Van Allen, αυτή η περιοχή είναι αραιοκατοικημένη—μόνο περίπου 10 δορυφόροι που δεν λειτουργούν είναι εκεί έξω.
Ωστόσο, Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι το Cosmos 2553 είναι μια βάση δοκιμής για ένα όπλο ικανό να εξαφανίσει εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, δορυφόρους, που θα μπορούσαν να ακρωτηριάσουν τις παγκόσμιες επικοινωνίες και την αμυντική υποδομή.

Ιστορία των πυρηνικών όπλων στο διάστημα

Τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και η Σοβιετική Ένωση πειραματίστηκαν με πυρηνικές εκρήξεις στο διάστημα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960. Οι εν λόγω δοκιμές είχαν στόχο να κατανοήσουν πώς συμπεριφέρονταν τα πυρηνικά όπλα στην ανώτερη ατμόσφαιρα και πέρα ​​από αυτήν, συχνά με απρόβλεπτα και καταστροφικά αποτελέσματα.
Οι ΗΠΑ διεξήγαγαν 11 δοκιμές στο πλαίσιο της Επιχείρησης Fishbowl, με το πιο διάσημο, το Starfish Prime, να πυροδοτείται 250 μίλια πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό το 1962. Η έκρηξη έριξε εκτός λειτουργίας ραδιοφωνικά συστήματα και δίκτυα ισχύος στη Χαβάη, αφήνοντας ένα ίχνος ακτινοβολίας στη μαγνητόσφαιρα της Γης για χρόνια .
Εν τω μεταξύ, οι Σοβιετικοί πραγματοποίησαν το Project K, μια σειρά πυρηνικών δοκιμών μεταξύ 1961 και 1962. Τα πειράματα τόνισαν περαιτέρω τη δυνατότητα των πυρηνικών όπλων να προκαλέσουν όλεθρο στην τροχιά – δημιουργώντας ηλεκτρομαγνητικούς παλμούς (EMPs) που θα μπορούσαν να απενεργοποιήσουν τους δορυφόρους και να διαταράξουν τα παγκόσμια συστήματα.

Το Σοβιετικό «Έργο Κ»: Πυρηνικές Δοκιμές μεγάλου υψομέτρου

Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η έντονη κούρσα εξοπλισμών μεταξύ των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης οδήγησε σε πολυάριθμες πυρηνικές δοκιμές και στο διάστημα. Μεταξύ αυτών των προσπαθειών ήταν το Project K της Σοβιετικής Ένωσης — μια σύντομη αλλά κομβική σειρά πέντε πυρηνικών εκρήξεων μεγάλου υψομέτρου που πραγματοποιήθηκαν το 1961-62.
Αυτές οι δοκιμές είχαν ως στόχο να αξιολογήσουν την ανθεκτικότητα του ABM System A, που σχεδιάστηκε για να προστατεύει τις σοβιετικές πόλεις από επιθέσεις πυραύλων και να μελετήσει τις επιπτώσεις των πυρηνικών εκρήξεων στην πυραυλική άμυνα.
Κάθε δοκιμή περιελάμβανε εκτόξευση δύο πυραύλων R-12 από το χώρο δοκιμών Kapustin Yar: ο ένας οπλισμένος με πυρηνική κεφαλή, ο άλλος εξοπλισμένος με αισθητήρες για τη μέτρηση της επίδρασης της έκρηξης.
Οι συγκεκριμένες εκρήξεις δημιούργησαν ζώνες τεχνητής ακτινοβολίας και δοκίμασαν τις δυνατότητες αντιβαλλιστικών πυραύλων, αλλά οι συνέπειες εκτείνονται πολύ πέρα ​​από τους επιδιωκόμενους στόχους.

Η πιο διαβόητη δοκιμή πραγματοποιήθηκε όμως στις 22 Οκτωβρίου 1962, κατά τη διάρκεια της κουβανικής κρίσης πυραύλων. Μια κεφαλή 300 κιλοτόνων πυροδοτήθηκε 290 χιλιόμετρα πάνω από το Καζακστάν, εξαπολύοντας έναν ηλεκτρομαγνητικό παλμό (EMP) που προκάλεσε τον όλεθρο σε μια τεράστια περιοχή.
Έτηξε 570 χλμ εναέριων τηλεφωνικών γραμμών, κατέστρεψε ένα εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Καραγκάντα ​​και διέκοψε 1.000 χλμ. ρηχά θαμμένων καλωδίων ρεύματος μεταξύ της σύγχρονης Αστάνα και του Αλμάτι. Τα ρεύματα EMP, που έφτασαν τα 1.500–3.400 αμπέρ, κατέκλυσαν τα συστήματα προστασίας και πυροδότησε πυρκαγιές.
Παρά το μικρότερο μέγεθός τους από τη δοκιμή Starfish Prime των ΗΠΑ, οι εκρήξεις του K Project προκάλεσαν πιο σοβαρές ζημιές λόγω της εγγύτητάς τους σε κατοικημένες περιοχές με ισχυρότερα γήινα μαγνητικά πεδία.

Τα πυρηνικά της ΕΣΣΔ μετά τη διάλυσή της

Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1991, τα πυρηνικά της όπλα «μοιράστηκαν» σε τέσσερις χώρες: τη Ρωσία, την Ουκρανία, το Καζακστάν και τη Λευκορωσία. Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ η Ουκρανία «κληρονόμησε» 176 στρατηγικούς και περισσότερους από 2.500 τακτικούς πυρηνικούς πυραύλους, διαθέτοντας το τρίτο μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο στον κόσμο μετά τις Η.Π.Α. και τη Ρωσία.
Στην Ουκρανία υπήρχε μια μακρά συζήτηση για το μέλλον αυτών των πυραύλων. Αντίθετα, πολύ γρήγορα το Καζακστάν και η Λευκορωσία αποφάσισαν να παραχωρήσουν τους πυραύλους και τις πυρηνικές κεφαλές τους στη Ρωσία.

www.bankingnews.gr