Τρομερό βίντεο με την Βυζαντινή Κινστέρνα (δεξαμενή) του Παντοκράτορος στην Κωνσταντινούπολη
Η Βυζαντινή Κινστέρνα του Παντοκράτορος (γνωστή και ως Κινστέρνα Μουλά Ζεϊρέκ στην Οθωμανική περίοδο) βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη και συνδέεται με το περίφημο μοναστηριακό συγκρότημα του Παντοκράτορος Χριστού, το οποίο ιδρύθηκε από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Β’ Κομνηνό (1118-1143) και τη σύζυγό του, Ειρήνη της Ουγγαρίας.
Η Βυζαντινή Χρήση της Κινστέρνας
Η κινστέρνα αυτή κατασκευάστηκε τον 12ο αιώνα, πιθανότατα ως μέρος της υποδομής ύδρευσης του μοναστηριού. Το Μοναστήρι του Παντοκράτορος ήταν ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, περιλαμβάνοντας τρία συνδεδεμένα καθολικά, ξενώνες, βιβλιοθήκη και ένα νοσοκομείο υψηλού επιπέδου.
Ως εκ τούτου, η δεξαμενή προοριζόταν να καλύψει τις υδρευτικές ανάγκες τόσο του μοναστηριού όσο και των εξαρτημάτων του, ιδιαίτερα του νοσοκομείου, το οποίο προσέφερε δωρεάν ιατρική περίθαλψη και αποτελούσε ένα από τα πιο προηγμένα ιδρύματα υγείας της εποχής.
Αρχιτεκτονικά Χαρακτηριστικά
Η κινστέρνα του Παντοκράτορος είναι υπόγεια και έχει ορθογώνιο σχήμα. Η οροφή της στηρίζεται σε περίπου 50 κίονες, οργανωμένους σε σειρές, όπως συμβαίνει και με άλλες βυζαντινές δεξαμενές στην Κωνσταντινούπολη (π.χ. τη Βασιλική Κινστέρνα). Οι κίονες είναι κατασκευασμένοι από ανακυκλωμένα αρχιτεκτονικά μέλη παλαιότερων κτιρίων (spolia), μια συνηθισμένη πρακτική στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Η δεξαμενή διατηρούσε συλλεγμένο νερό από τη βροχή, αλλά πιθανώς τροφοδοτούνταν και από τα περίφημα υδραγωγεία της Κωνσταντινούπολης, τα οποία διέσχιζαν την πόλη και μετέφεραν νερό από τα υδραγωγεία του Βελεγράδου και του Ουάλεντος.
Σχέση με τη Βυζαντινή Κοινωνία
Το νερό στις κινστέρνες δεν προοριζόταν μόνο για πόση αλλά και για τις καθημερινές ανάγκες καθαριότητας και λατρείας. Σε μοναστήρια όπως του Παντοκράτορος, που είχαν αυστηρούς κανόνες καθαριότητας για τους μοναχούς και τους ασθενείς του νοσοκομείου, οι κινστέρνες ήταν ζωτικής σημασίας.
Επιπλέον, σε περιόδους πολιορκίας η διατήρηση υδάτινων αποθεμάτων μέσα στην πόλη ήταν κρίσιμη. Οι δεξαμενές όπως αυτή του Παντοκράτορος εξασφάλιζαν την επιβίωση των κατοίκων και των αμυνόμενων στρατευμάτων.
Συμπέρασμα
Η Κινστέρνα του Παντοκράτορος αποτελεί ένα σημαντικό δείγμα της βυζαντινής μηχανικής και της στρατηγικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Συνδέεται άμεσα με την ακμή των Κομνηνών και με το μεγαλείο του μοναστηριακού συγκροτήματος του Παντοκράτορος, που λειτούργησε ως θρησκευτικό, φιλανθρωπικό και ιατρικό κέντρο της Κωνσταντινούπολης.