Νομίζω ότι η μυρωδιά του φρεσκοψημένου ψωμιού είναι το πιο οικουμενικό, πανανθρώπινο σύμβολο – πολύ περισσότερο απ’ τα οπτικά σύμβολα, όπως η πόρτα, η στέγη, η φωτιά.
Η μυρωδιά της ζύμης που ψήνεται σημαίνει σπίτι.
Δεν έχει σημασία αν είναι άζυμο ή με προζύμι ή με μαγιά, αν είναι σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι. Δεν έχει σημασία τι ψωμί τρώνε στη θρησκεία σου, στη χώρα σου, στα μέρη σου.
Ψωμί σημαίνει σπίτι. Ψωμί σημαίνει οικογένεια. Ψωμί σημαίνει πατρίδα.
Ίσως γιατί το ψωμί, σε αντίθεση με το κρέας, σημαίνει μόνιμη εγκατάσταση. Οι κτηνοτρόφοι ήταν νομάδες. Οι γεωργοί έφτιαξαν τους πρώτους οικισμούς.
Βρίσκω στο λεξικό ότι η λέξη “ψωμί” προέρχεται απ’ το αρχαιοελληνικό ψώω< ψάω, που σημαίνει τρίβω, αλέθω. Τόσο παλιά λέξη, τόσο παλιά γεύση, τόσο παλιά μυρωδιά.
Και να ξέρετε.. Οι πιο έντονες μνήμες είναι πάντα αυτές που ξεκινούν απ’ την όσφρηση (ρωτήστε και τον Προυστ).
Όποιος έχει ψήσει ψωμί στο σπίτι, καταλαβαίνει τι εννοώ.
~~~
Φωτογραφία του Willy Ronis.