Ξεχάστε τη χαμένη Ατλαντίδα… Οι επιστήμονες έπεσαν πάνω σε μια τεράστια ξεχασμένη αποικία στα ανοικτά των ακτών της Αυστραλίας που κάποτε ήταν το σπίτι εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων.
Διάφορα αντικείμενα και σημάδια ανθρώπινης ζωής ανακαλύφθηκαν στην υφαλοκρηπίδα βορειοδυτικά του Σαχούλ, που βρίσκεται στα ανοιχτά του Κίμπερλι, σε μια ζώνη που συνδέεται με τη Νέα Γουινέα, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Quaternary Science Reviews.
Είναι ένα βυθισμένο κομμάτι γης, που πιθανότατα ήταν ένα ακμάζον οικοσύστημα κατά την περίοδο του Ύστερου Πλειστόκαινου, η οποία χρονολογείται πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια. Η βυθισμένη πλέον περιοχή ήταν σχεδόν 250.000 τετραγωνικά μίλια — περισσότερο από 1,6 φορά το μέγεθος της Βρετανίας.
Το μέρος αυτό —που σήμερα είναι βυθός θάλασσας εκτιμάται ότι κάποτε ήταν έρημος— μεν, αλλά γεμάτη με κατοικήσιμες λίμνες, ποτάμια και ρυάκια με γλυκό και αλμυρό νερό, ενώ είχε και μια μεγάλη λιμνοθάλασσα. Συνολικά η περιοχή θα μπορούσε να υποστηρίξει την ζωή πληθυσμού ο οποίος αριθμούσε από 50.000 μέχρι 500.000 ανθρώπους.
Δορυφορική εικόνα της βυθισμένης βορειοδυτικής περιοχής. Δεξιά: Χάρτης του τοπίου της περιοχής που ερευνήθηκε. US Geological Survey, Geoscience Australia
Εκτιμάται επίσης ότι μπορεί να χρησίμευε ως «γέφυρα» για να φτάσουν οι άνθρωποι περπατώντας στην Αυστραλία, πριν αυτή γίνει το τεράστιο νησί που γνωρίζουμε σήμερα. Περίπου το μισό από το τεράστιο αυτό κομμάτι βυθίστηκε πριν από 9.000 – 12.000 χρόνια, κατά τη διάρκεια της πρώτης από τις δύο περιόδους ταχείας αύξησης της παγκόσμιας στάθμης της θάλασσας. «Αυτό πιθανότατα προκάλεσε και υποχώρηση των ανθρώπινων πληθυσμών», αναφέρουν οι επιστήμονες.
Η βυθισμένη πλέον στεριά ήταν σχεδόν 250.000 τετραγωνικά μίλια — περισσότερο από 1,6 φορά το μέγεθος της Βρετανίας.
Οι επιστήμονες εξακολουθούν να εργάζονται για να αποκαλύψουν την ιστορία πίσω από τη χαμένη αυτή περιοχή και σχεδιάζουν να συνεχίσουν την ανακατασκευή της παλαιο-οικολογίας της περιοχής.
Η πρόοδος της ενάλιας αρχαιολογίας στην Αυστραλία θα συμβάλει στο να αποκτήσουμε μια παγκοσμίων διαστάσεων εικόνα της πρώιμης μετανάστευσης των ανθρώπων και του αντίκτυπου της κλιματικής αλλαγής στους ανθρώπινους πληθυσμούς του Ύστερου Πλειστόκαινου.
Ένας τρισδιάστατος χάρτης της περιοχής που βυθίστηκε
Μέσω σχολαστικής ανάλυσης βαθυμετρικών δεδομένων υψηλής ανάλυσης, ο ερευνητής του Πανεπιστημίου Griffith Kasih Norman και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι αυτή η Bορειοδυτική Yφαλοκρηπίδα, που σήμερα είναι βυθισμένη, υπήρχε ως εκτεταμένο αρχιπέλαγος, 71.000-59.000 χρόνια πριν, και μάλιστα το οποίο παρέμεινε έτσι για 9.000 χρόνια.
Οι επιστήμονες δημιούργησαν έναν τρισδιάστατο χάρτη της εν λόγω υποθαλάσσιας περιοχής, χρησιμοποιώντας βαθυμετρικά δεδομένα από την Geoscience Australia. Αυτά τα δεδομένα συλλέγονται από πλοία κατά τη διάρκεια θαλάσσιων ερευνών, χρησιμοποιώντας σόναρ και άλλες τεχνολογίες χαρτογράφησης, όπως αναφέρει το Cosmos. «Είναι ένα απίστευτο τοπίο για το οποίο πραγματικά δεν έχουμε καμία αντιστοιχία στην Αυστραλία σήμερα», ανέφερε στο Cosmos ο Kasih Norman.
«Μπορούμε να δούμε τεράστιες χαράδρες. Τεράστια κανάλια ποταμών που διατηρούνται ακόμη στον πυθμένα του ωκεανού. Μπορούμε να δούμε πού μπορεί να ήταν οι λίμνες», είπε ο Norman. «Τώρα μπορούμε να αρχίσουμε να κάνουμε πράγματα όπως να προβάλλουμε τα επίπεδα της θάλασσας σε αυτήν την τρισδιάστατη επιφάνεια».
Χρησιμοποιώντας αυτά τα δεδομένα, ο Norman και οι συνεργάτες του μπόρεσαν να οπτικοποιήσουν την εικόνα της περιοχής σε διάφορες περιόδους της ιστορίας. Προσδιόρισαν ότι υπήρχε μια μεγάλη ομάδα νησιών, που εκτεινόταν προς την Ινδονησία. Αυτό το αρχιπέλαγος παρέμεινε σταθερό για μια περίοδο εννέα χιλιάδων ετών, όπως εξήγησε ο Norman.
Κάποτε άνθρωποι ζούσαν στις σημερινές υφαλοκρηπίδες
Υπάρχουν πολλά αρχαιολογικά ευρήματα που υποδεικνύουν ότι κάποτε ζούσαν άνθρωποι σε υφαλοκρηπίδες – περιοχές που τώρα είναι βυθισμένες – σε όλο τον κόσμο. Τέτοια στοιχεία έχουν ανακτηθεί από υποβρύχιες τοποθεσίες στη Βόρεια Θάλασσα, τη Βαλτική Θάλασσα και τη Μεσόγειο Θάλασσα, ακόμα και κατά μήκος των ακτών της Βόρειας και Νότιας Αμερικής, της Νότιας Αφρικής και της Αυστραλίας. Πέτρινα εργαλεία έχουν επίσης πρόσφατα βρεθεί στον πυθμένα της θάλασσας, στα ανοικτά των ακτών της περιοχής Pilbara, στην Δυτική Αυστραλία.
«Για να χαρακτηρίσουμε πώς άλλαξαν τα τοπία στην σημερινή Βορειοδυτική υφαλοκρηπίδα, τα τελευταία 65.000 χρόνια ανθρώπινης ιστορίας, προβάλαμε τα περασμένα επίπεδα της θάλασσας σε χάρτες (υψηλής ανάλυσης) του πυθμένα του ωκεανού», λένε οι ερευνητές.
Οι προβλέψεις δείχνουν ότι υπήρχε για 10.000 χρόνια (27.000 έως 17.000 χρόνια πριν), μια επιφάνεια μεγαλύτερη από 18.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το πιο κοντινό αντίστοιχο παράδειγμα στον κόσμο σήμερα είναι η Θάλασσα του Μαρμαρά στην Τουρκία.
Τοπία και περιβάλλοντα της τελευταίας εποχής των παγετώνων της βορειοδυτικής υφαλοκρηπίδας της Αυστραλίας. Η περιοχή είχε μια εσωτερική θάλασσα, τεράστιες εκτάσεις με βαθιά φαράγγια και πλατιές επικλινείς πεδιάδες με μεγάλα ποτάμια. Τα σύγχρονα παραδείγματα αυτών των χαρακτηριστικών τοπίων εμφανίζονται στα δεξιά. US Geological Survey, Geoscience Australia, Pexels
Ένας ακμάζων πληθυσμός
Μια προηγούμενη μελέτη έδειξε ότι στη μεγαήπειρο Σαχούλ θα μπορούσαν να κατοικούν εκατομμύρια άνθρωποι. Η μοντελοποίηση αποκαλύπτει ότι η βυθισμένη πλέον Βορειοδυτική Υφαλοκρηπίδα μπορεί να είχε κατοικηθεί από 50.000 έως 500.000 άτομα, σε διάφορες χρονικές στιγμές τα τελευταία 65.000 χρόνια. Ο πληθυσμός μάλλον είχε κορυφωθεί στο απόγειο της τελευταίας εποχής των παγετώνων, πριν από περίπου 20.000 χρόνια, όταν ολόκληρη η σημερινή υφαλοκρηπίδα ήταν ξηρά.
Αυτό το εύρημα υποστηρίζεται από μία νέα γενετική έρευνα που αναφέρεται σε μεγάλους πληθυσμούς στα νησιά Tiwi, στα ανατολικά της συγκεκριμένης περιοχής, στην τελευταία περίοδο της εποχής των παγετώνων. Στο τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας βύθισε την περιοχή, μετατρέποντάς της σε υφαλοκρηπίδα και αναγκάζοντας τους ανθρώπους να απομακρυνθούν, όταν τα νερά κατέκλυσαν την ακτογραμμή.